گروه مقالات: قبل از اعمال تحریمهاي گسترده، عدهاي از اقتدارگرایان و عدهاي که از علم و فن آوری بی خبرند و مجذوب شعارهای احساساتی (تولید بومی علم، اقتصاد برتر، قدرت برتر منطقه، خودکفایی و...) هستند، تحریمها را فاقد تاثرگذاری زیاد قلمداد ميکردند و دم اقتدار و قدرت برتر منطقه ميزدند. تحریمها اعمال شد نه تنگهاي بسته شد و نه علم دانشمندان (فرضی) ما رو شد!
این روزها (شاید بهتر باشد بگوییم این ماهها و یا این سالها) همه ما اثرات منفی تحریم را با گوشت و پوست خود لمس کردهایم. از چند برابر شدن قیمت خودرو، دارو، طلا گرفته تا لامپ و پنیر و پوشک بچه و.... اثرات زیانبار تحریمها (گرانی، بیکاری و...) باعث شده روزانه بحثها و خبرهای زیادی در این زمینه در جامعه رد و بدل شود. اما به نظرم جا دارد به فواید تحریمها هم نگاهی داشته باشیم.
در جریان حوادث انتخابات ریاست جمهوری سال 88، دوستی کلیپی را به بنده نشان داد که در آن، سخنران در زمینه رابطه درآمدهای نفتی و دموکراسی در ایران (ودیگر کشورها) صحبت ميکردد. مضمون سخنران نظرش بر این بود که افزایش درآمدهای نفتی در کشورهای نفت خیز باعث فاصله گرفتن حکومتها از دمکراسی ميگردد. تاملی که با خودم در این نظریه داشتم به این نتیجه رسیدم افزایش درآمدهای نفتی (و دیگر درآمدهای مفت) اولا باعث ميشود حاکمان در برابر مردم پز دست آوردهاي اقتصادی بدهند و ثانیا جیره طرفدارن تندرو اقتدارگرایان، به موقع و بیش از اندازه پرداخت می شود و در نهایت دیوار آزدی خواهان در برابر زبان اقتدارگریان کوتاهتر ميگردد.
نظر به نتایج انتخابات ریاست جمهوری اخیر در ایران، ميتوان به رابطه معکوس درآمدهای نفتی و میل به دمکراسی در جامعه ما اذعان کرد و ميشود گفت یکی از فواید تحریم همین نتایح انتخابات و رای مردم به دمکراسی خواهان در برابر انحصارطلبان ميباشد. اگر بخواهیم در خصوص فواید تحریمها تاملی کنیم به نظرم ميتوان به موارد گران سنگ زیر اشاره کرد:
1- افزایش آگاهی مردم:
تحریمها باعث شده مردم حقایق را بهتر درک نمایند و حنای سو استفاده از احساسات ملی و دینی مردم کم رنگ تر شود. بیماری اقتصاد، وابستگی، اثرات منفی کله شقی سیاسی در امور بین الملل این روزها حداقل برای تحصیل کردهها و قشر فرهنگی، دانشجو، کارمند و... عیان شده است.
2- آگاهی مسئولان:
متاسفانه در میان مسئولان هم عدهاي زیادی از فن آوری و علوم اقتصادی و هم چنین علوم سیاسی سر در نمی آورند و مبنای کارشان تنها احساسات ميباشد. خیلی از مسئولان نمی دانند فن آوری ساخت یک تلویزیون جعبهاي هم در ایران بومی نشده است چه برسد به علوم پیشرفته. فرصتی پیش آمده است تا مسئولان آگاه شوند مونتاژ دست آوردهای علمی غربیها و یا افزایش مقالاتاي اساي (آن هم به دلایلی از جمله فرار دانشجویان از ایران) به معنی بومی سازی علوم نمی باشد. از این رو تحریمها باعث شده است بعضی از مسئولان از اوضاع مطلع شوند. به عنوان نمونه یکی از سران قوا در یک سخنرانی با تعجب اعلام کرد ما حتی چوب بستی هم از خارج وارد ميکنیم!
3- شناسایی مشکلات:
در کنار افزایش آگاهی مسئولان و مردم، این تحریمها باعث شد آمار واردات، صادرات و مشکلات به عنوان مثال در زمینه تولید دارو، خودرو، کشاورزی، صنعت، دامپروری و همچنین مشکلات انزوای سیاسی به صورت جدی بررسی گردد و همچنان که طبق مثلی در علم پزشکی تشخیص بیماری پنجاه درصد کار است، ان شاالله این شناسایی مشکلات در آینده مبنای برنامه ریزی دولتها و نظام قرار گیرد.