کمر درد ظريف و شكسته شدن يخ روابط

مذاکره‌کنندگان ايران و کشورهاي عضو 1+5 سال‌ها تلاش کردند راه‌هايي را براي درک يکديگر بيابند. ولي به نظر مي‌رسيد تنها چيزي که نقطه اشتراک آن‌هاست دستپاچگي آن‌ها و راحت نبودشان سر ميز مذاکرات است. اما ديپلمات‌ها در ژنو يک منبع غيرعادي براي يک نقطه نظر مشترک در برابر همتاهاي جديد ايراني‌شان يافتند: نگراني براي وضعيت کمر وزير امور خارجه ايران. محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه ايران در روزهاي اخير در صفحه فيس‌بوکش به درد کمرش اشاره کرده بود و حتي عکسي در توييتر او را در حالي نشان داد که در سفرش با هواپيما به پشت دراز کشيده بود تا از کمرش مراقبت کند. به محض اين که مذاکرات رسمي روز سه‌شنبه آغاز شد ديپلمات‌ها به نوبت حال ظريف را پرسيدند و توصيه‌هايي را به او کردند. يک مقام عالي‌رتبه آمريکايي با لبخند گفت: من هم پرسيدم. همه ما پرسيديم.
پس از اين که اين نقطه نظر مشترک به دست آمد، مقامات کار را آغاز کردند و ظريف با استفاده از پاورپوينت طرحي را براي پايان دادن به درگيري‌ها درباره برنامه هسته‌يي ايران ارائه کرد. ديپلمات‌ها مي‌گويند که براي اولين‌بار پس از چند سال، گفت‌وگوهاي تفصيلي درباره ماهيت برنامه هسته‌يي ايران داشتند.

اين گفت‌وگوها به زبان انگليسي انجام شد و اين نسبت به دورهاي قبلي مذاکرات متفاوت بود، زيرا ترجمه گفت‌وگوهاي انجام شده به انگليسي و فارسي سرعت گفت‌وگوها را پايين مي‌آورد. يک مقام آمريکايي درباره اين مذاکرات، گفت: من به مدت دو سال درگير گفت‌وگوها بودم و تا به حال چنين گفت‌وگوهاي فشرده، تفصيلي، صريح و صادقانه‌اي با هيات ايراني نداشتيم. هيچ يک از دو طرف اعلام نکرده است که طرح ايران چگونه است. يک ديپلمات حاضر در مذاکرات گفت که اين نشانه مثبتي است؛ گفت‌وگوهاي واقعي به طور علني انجام نمي‌شوند.اما هرگونه توافق نهايي بايد به درخواست‌هايي بپردازد که قدرت‌هاي جهاني در سال‌هاي اخير مطرح کرده‌اند: توقف غني‌سازي اورانيوم، صادرات ذخاير اورانيوم با غناي پايين و متوسط به خارج از ايران، تعليق فعاليت‌ها در تاسيسات غني‌سازي فردو. درخواست‌هاي ايران از جامعه بين‌المللي و به ويژه غرب در ازاي آن کاملا آشکار است: لغو تحريم‌ها و به رسميت شناختن حق ايران براي غني‌سازي اورانيوم.اين درخواست‌ها بدون شک در نشست بعدي تيم‌هاي کارشناسان هسته‌يي و متخصصان تحريم‌ها در چند هفته آينده به بحث گذاشته خواهد شد.

اين دور از مذاکرات علاوه بر آن نکته بسيار مهمي را آشکار کرد: ايران و آمريکا آهسته عادت برگزاري مذاکرات مستقيم را اتخاذ کرده‌اند.هيات‌هاي ايراني و آمريکايي شب سه‌شنبه در حاشيه مذاکرات اصلي به مدت يک ساعت با يکديگر ديدار داشتند و آمريکا اين گفت‌وگوها را «مفيد» توصيف کرد.اين ديدار پس از دو برخورد تاريخي در ماه سپتامبر صورت گرفت: ديدار رو در روي محمدجواد ظريف با جان کري، وزير امور خارجه آمريکا و گفت‌وگوي تلفني پانزده دقيقه‌اي بين اوباما و روحاني.
تابويي که باعث مي‌شد دو طرف مذاکرات مستقيم با يکديگر نداشته باشند يا آن را به رسميت نشناسند از بين رفته است.
يک مقام آمريکايي در ژنو گفت که اين «چيز خوبي» است. محمدجواد ظريف در پايان کنفرانس خبري‌اش در ژنو گفت که اگر قرار باشد «انصاف را در حق دوستان‌مان در 1+5 رعايت کنيم آن‌ها نيز رويکرد جديدي را به نمايش گذاشتند».به نظر مي‌رسد دو روز مذاکره در ژنو آخرين توان ظريف را از وي گرفت و وي سوار بر وليچر از کنفرانس خبري‌اش خارج شد، گرچه قدرت اين را داشت که براي سايرين دست تکان دهد. پس از سال‌ها بي‌اعتمادي کمر درد (ظريف) باعث شد که يخ روابط شکسته شود.