"فرار رو به جلوی کمیته داوران" جواب نداد

بیش از یک سال پیش بود که برای نخستین بار ایده استفاده از داوران پشت خط دروازه در دیدار پرسپولیس و سپیدرود در چارچوب مسابقات جام حذفی فصل ۹۸/۹۷ مطرح شد تا به نوعی توجیهی برای نبودن VAR در فوتبال ایران باشد؛ ایده‌ای که از همان ابتدا انتقادات زیادی به آن وارد بود و بسیاری از کارشناسان معتقد بودند حضور این داوران پشت خط دروازه سودی برای بهتر شدن عملکرد تیم داوری و به خصوص داوران وسط ندارند.حضور این داوران حتی در فوتبال اروپا که بالاترین سطح فوتبال جهان است با انتقادات زیادی همراه است و خیلی از کارشناسان به این داورها، داور "دکور" یا "بی‌استفاده" می‌گویند. از اواسط فصل گذشته تا نیم‌فصل لیگ نوزدهم، صحنه‌های مشکوک زیادی مقابل چشمان این داوران رخ داده که در بیشتر مواقع نتوانستند به داور وسط مشورت درستی بدهند و حاصل کارشان، تبدیل به یک اشتباه داوری شده است. نمونه بارز آن در دیدار رفت سپاهان و استقلال در اصفهان رخ داد و که با وجود خطای هند واضح استنلی کی‌روش، این داوران نتوانستند زاهدی‌فر را کمک به گرفتن پنالتی کنند.

البته در این بین، معدود تصمیم‌های درستی هم درباره این داوران گرفته شده که نمونه آخر آن مربوط به بازی پارس جنوبی و پرسپولیس بود که داور به اشتباه خطای هند مدافع پارس جنوبی را اعلام کرد ولی یکی از داوران پشت دروازه با مشورت به موقع، داور را از تصمیم غلطش منصرف کرد.نوید مظفری، کارشناس داوری با سابقه قضاوت در بوندسلیگا در گفت‌وگو با ایسنا در این خصوص اظهار کرد: نظر شخصی من این است که پروژه موفقی در ایران نبود. اگر این پروژه به طور کلی جواب می‌داد، یوفا که برای نخستین بار آن را مطرح کرد قیدش را نمی‌زد. وقتی در فصل گذشته اعتراض‌ها علیه داوری زیادی شد، آقایان تصمیم به اجرای این پروژه برای کم کردن اعتراض‌ها کردند. حضور داوران پشت دروازه نوعی فرار رو به جلو برای کمیته داوران بود که می‌توانست هزینه‌هایی که برای این پروژه انجام می‌شود، صرف هزینه‌های آموزش درست و حسابی داوران جوان شود.همچنین باعث به وجود آمدن ناهماهنگی‌هایی در تصمیم‌ها شده است و به نوعی داوران کمتر زیر بار مسئولیتشان می‌روند.

حیدر سلیمانی، کارشناس باتجربه داوری درباره موفقیت‌آمیز بودن پروژه "داوران پشت خط دروازه" توضیح داد: این موضوع بستگی به داور بازی دارد. بعضی داوران ایرانی مثل محمدحسین زاهدی‌فر اعتقادی به داور پشت خط دروازه ندارند و نتیجه‌اش می‌شود خطای هند واضح کی‌روش در دیدار با استقلال که داور آن را اعلام نمی‌کند. بزرگترین ایراد آن، دخالت در تصمیم‌ها کمک داور و به نوعی تنبل کردن کمک داوران است که این امر موجب می‌شود پرچم‌داران داوری تمرکز بالایی در صحنه‌های حساس به غیر از آفساید نداشته باشند. به نظر من برآیند این پروژه برای فدراسیون فوتبال و حتی تیم‌ها مثبت نبود و باعث ضرر و زیان شد.

محمد فنایی، داور باتجربه ایرانی با سابقه قضاوت در جام جهانی در گفت‌وگو با ایسنا در این خصوص اظهار کرد: شرایط قضاوت در ایران سخت است و فدراسیون مجبور شد با اضافه کردن چنین داورهایی، خود را به سطح اول داوری دنیا نزدیک کند و به نوعی، استفاده نشدن VAR در فوتبال ایران را با اجرای چنین پروژه‌ای جبران کند اما موفق نبود. چیدمان غلط فدراسیون و ناهماهنگی داوران اصلی که عمدتا باتجربه هستند با نظر کمک‌های پشت دروازه خود، دوگانگی را تصمیم‌ها داور به وجود آورد و باعث از بین رفتن تمرکز داور و کمک داور شد.

رضا سخندان، کمک داور دیدار رده بندی جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه که سابقه کار با این داوران پشت خط دروازه در لیگ هجدهم را در دارد هم در گفت‌وگو با ایسنا درباره این پروژه بیان کرد: به هیچ وجه کار خوبی نبود. در ظاهر چهار چشم به زمین اضافه و زوایای دید بیشتر می‌شد اما با کم شدن اختیار کمک‌داوران و سپردن بعضی وظایف آن‌ها به داوران پشت خط دروازه، دوگانگی به وجود آمد و دیگر نه کمک داور زیر بار تصمیم‌ها می‌رفت و نه داور پشت خط دروازه جرأت داشت نظرش را بگوید. نتیجه آن هم بی‌اعتمادی شد که بین تیم داوری به وجود می‌آمد؛ البته یکی از دلایل اصلی آن آموزش بود که کمیته داوران کلا با دو جلسه آموزش، سعی در جمع کردن کار داشت و این در حالی بود که AFC برای آموزش داوران پشت خط دروازه دو سال وقت گذاشت.