سولار اوربیتر؛ یار "پارکر" روانه خورشید می‌شود

آژانس فضایی اروپا(ESA) یکی از جاه طلب‌ترین پروژه‌های خود را فردا(یکشنبه ۹ فوریه) با پرتاب یک کاوشگر مدارگرد خورشیدی موسوم به "سولار اوربیتر"(Solar Orbiter) از پایگاه کیپ کاناورال واقع در فلوریدا آغاز خواهد کرد.پیش‌بینی می‌شود این فضاپیما که به طور مشترک با ناسا توسعه داده شده است، بینش بی‌سابقه‌ای درباره جو خورشید، بادهای خورشیدی و میدان‌های مغناطیسی خورشید در اختیار دانشمندان قرار دهد.همچنین این کاوشگر، اولین تصاویر از مناطق قطبی ناشناخته خورشید را ثبت خواهد کرد.این کاوشگر خورشیدی قرار است پس از گذر از کنار زهره و عطارد به حداکثر سرعت ۲۴۵ هزار کیلومتر در ساعت برسد و در مدار ۴۲ میلیون مایلی از سطح خورشید(۶۷.۵ میلیون کیلومتر) قرار بگیرد."سولار اوربیتر" به ۱۰ ابزار مدرن برای ثبت مشاهدات بی‌شمار از خورشید و جو آن مجهز است که دانشمندان امیدوارند برخی از سرنخ‌های مربوط به آنچه را که باعث ایجاد باد و شراره خورشیدی می‌شود، فاش کند.

"آنه پاکروس" مدیر این ماموریت گفت که این آزمایش به منظور "درک چگونگی ایجاد و کنترل هلیوسفر توسط خورشید" طراحی شده است.هلیوسفر(heliosphere) یا هورسپهر، حباب غول پیکر پلاسمایی است که منظومه شمسی را احاطه کرده است.هلیوسفر پهنه‌ای است حباب مانند که بادهای خورشیدی را دربرگرفته است. هورسپهر دربرگیرنده همه منظومه شمسی و میدان مغناطیسی خورشیدی است که کیلومترها دورتر از مدار پلوتو را در بر می‌گیرد. پلاسمایی که از خورشید به بیرون دمیده می‌شود(طوفان‌های خورشیدی) این حباب را در مقابل فشار گازهای فضای میان ستاره‌ای، هیدروژن و هلیوم مولکولی که در کهکشان راه‌شیری پخش هستند، ایجاد و حفظ می‌کند. جریان باد خورشیدی از خورشید آغاز می‌شود و تا منطقه "ضربه خروجی"(Termination Shock) با سرعت پیش می‌رود تا اینکه با رسیدن به این منطقه به صورت ناگهانی از سرعت آن کاسته شود.

منطقه‌ای که بعد از ضربه خروجی واقع شده‌ است به نام "پوش خورشیدی"(Heliosheath) شناخته می‌شود. پوش خورشیدی منطقه‌ای میانی است که مرز بیرونی آن، مرز هلیوسفر محسوب می‌شود. به مرز هلیوسفر منطقه "توقف خورشیدی"(Heliopause) نیز گفته می‌شود. شکل کلی حباب هلیوسفر با توجه به فشار و چگالی گازهایی که منظومه شمسی از داخل آن عبور می‌کند و همچنین به خورشید تغییر می‌کند و به شکل یک کره دقیق و کامل نیست. کمبود داده و بکر و کاوش نشده بودن این مناطق باعث به وجود آمدن نظریه‌های زیادی برای مدل‌سازی این نواحی شده‌ است که امید است داده‌های "سولار اوربیتر" به یک مدل‌سازی مشخص کمک کند.

بادها یا طوفان‌های خورشیدی و شراره‌های خورشیدی میلیاردها ذره با بار زیاد ساطع می‌کنند که سیاره‌ها از جمله زمین را تحت تأثیر قرار می‌دهند. اما این پدیده‌ها با وجود گذشت چندین دهه از تحقیقات علمی بشر، همچنان تقریبا ناشناخته هستند."میهو جانویر" از انستیتوی نجوم فضایی فرانسه گفت: باد خورشیدی ممکن است کند یا سریع باشد و ما نمی‌دانیم چه عواملی باعث ایجاد این تنوع است. آیا این یک باد خورشیدی متغیر است یا چندین باد خورشیدی؟وی افزود: این یکی از رمز و رازهایی است که امیدواریم آن را حل کنیم.این نتایج می‌تواند تأثیرات بسیار زیادی برای زمین داشته باشد.ذرات بارداری که با باد خورشیدی حمل می‌شوند، اغلب با سیاره ما و لایه مگنتوسفر زمین برخورد می‌کنند و موجب نمایی دیدنی موسوم به شفق قطبی می‌شوند.اما "متیو برتومیر" محقق آزمایشگاه فیزیک پلاسما مستقر در پاریس می‌گوید تأثیرات باد خورشیدی فراتر از شفق قطبی است.
وی گفت: بادهای خورشیدی محیط الکترومغناطیسی ما را مختل می‌کنند.

این چیزی است که ما آن را به عنوان هوای فضایی یاد می‌کنیم و می‌تواند بر زندگی روزمره ما تأثیر بگذارد.بزرگترین طوفان خورشیدی ثبت شده در تاریخ، در سپتامبر ۱۸۵۹ در آمریکای شمالی رخ داد که طی آن بسیاری از شبکه‌های تلگراف این قاره مختل و خاموش شدند و آسمان از شفق قطبی پوشیده شد.طوفان‌های خورشیدی همچنین می‌توانند سیستم‌های راداری، شبکه‌های رادیویی و ماهواره‌ها و فضاپیماها را مختل کنند و حتی می‌توانند جان فضانوردان را تهدید کنند، اگرچه طوفان‌های خورشیدی با چنین شدتی نادر هستند."برتومیر" افزود: تصور کنید که فقط نیمی از ماهواره‌های ما نابود شوند، این یک فاجعه برای بشر امروزی خواهد بود."اتین پاریات" محقق رصدخانه CNRS در پاریس گفت: افزایش اتکای جامعه بشریت به آنچه در فضا اتفاق می‌افتد، ما را بیشتر به آنچه خورشید انجام می‌دهد وابسته می‌کند.

مدارگرد خورشیدی "سولار اوربیتر" با چرخیدن در مداری نسبتاً نزدیک به خورشید، ۱۳ برابر بیشتر در معرض نوری قرار می‌گیرد که به زمین می‌رسد.بنابراین طوری طراحی شده است تا در برابر دمای ۵۰۰ درجه سانتی‌گراد مقاومت کند و ساختار مقاوم آن نیز از ابزار آن در برابر برخورد ذرات باردار ساطع شده از انفجارهای موجود در جو خورشید محافظت می‌کند.کارشناسان گفتند که این مأموریت با نظارت مستقیم بر منبع بادهای خورشیدی می‌تواند به مدل‌سازی بهتری از آنها کمک کند."برتومیر" گفت: طوفان خورشیدی می‌تواند ظرف یک یا دو روز پس از وقوع به ما آسیب برساند. بنابراین ما می‌توانیم با خاموش کردن به موقع سیستم‌های الکتریکی ماهواره‌ها، از خود محافظت کنیم.این ماموریت قرار است فردا ساعت ۲۳:۰۰ به وقت محلی پرتاب شود و قرار است تا ۹ سال با هزینه حدود ۱.۵ میلیارد یورو ادامه یابد.