تورم واقعی بالای ۶۰ درصد است

گروه اقتصادی: در مذاکرات مزدی ۹۹، تیم اقتصادی دولت وعده داد که در سال پیش رو تورم را مهار خواهد کرد؛ آنها حتی روی رقم‌های تورمی زیر ۲۰ درصد مانور دادند و ادعا کردند افزایش ۲۶ درصدی دستمزد کارگران بسیار بالاتر از نرخ تورم است! پس از آن در روزهای ابتدای خردادماه، بانک مرکزی در بیانیه‌ای نرخ تورم هدف را برای بازه زمانی یک‌ساله، ۲۲ درصد با دامنه مثبت و منفی ۲ واحد درصد تعیین کرد. اما آنچه مردم به خصوص طبقات مزدبگیر (که اموال غیرمنقول چندانی ندارند) در زندگی روزمره خود مشاهده می‌کنند، بالا رفتن بی‌امان قیمت کالاهای اساسی و خدمات است؛ همه چیز به شدت گران شده، از ۵ برابر شدن قیمت مسکن در یک بازه زمانی دو ساله گرفته تا تورم بالای ۵۰ درصد سبد خوراکی‌ها. درحالی‌که تورم بالای ۵۰ درصد برای طبقاتِ  مردم ملموس است، چگونه است که آمارهای رسمی این واقعیت را به شدت نفی می‌کنند و هنوز ادعا دارند که نرخ تورم حدود ۲۵ تا ۲۶ درصد است؟! احسان سلطانی (پژوهشگر و کارشناس اقتصادی) در گفتگوی زیر تاکید دارد که مرکز آمار ایران از آنجا که یک نهاد رسمی و زیرمجموعه دولت است، به‌جای محاسبه دقیق افزایش قیمت کالاها و خدمات، «عددسازی» می‌کند.

آمارهای رسمی تورم، حاکی از کاهش قیمت‌ها یا حداقل افزایش ناچیز در یک بازه مدیریت شده و بی‌ضرر است؛ مثلاً  آخرین گزارش مرکز آمار می‌گوید در مردادماه نرخ تورم سالانه برای خانوارهای کشور به ٢٥,٨ درصد رسیده که نسبت به ماه قبل، ۰.۶ درصد کاهش دارد. چطور می‌شود درحالی‌که سبد معیشت خانوار روز به روز در حال گران‌تر شدن است، تورم رسمی روند کاهشی دارد؟!
من تصورم بر این است که مراکز آمار دستورات دولت را اجرایی می‌کند و درواقع، آن چیزی که آنها می‌خواهند را اعلام می‌کنند! اگر کمی دقت کنیم، عددسازی آماری را به عینه می‌بینیم. مثلاً مرکز آمار ایران اعلام کرده نرخ تورم دخانیات در مردادماه امسال نسبت به مردادماه سال قبل، زیر ۳۰ درصد است! هرکسی که به هر نحوی با دخانیات سروکار داشته باشد، می‌داند که از مرداد سال قبل تا مرداد امسال، قیمت دخانیات حدود ۱۲۰ یا ۱۳۰ درصد بالا رفته است چراکه قیمت دخانیات به دلار وابسته است یا در این گزارش نوشته شده افزایش قیمت لوازم خانگی و پوشاک در این بازه یکساله حدود ۳۰-۳۵ درصد بوده است درحالی‌که هرکسی می‌داند از سال گذشته تا امسال لوازم خانگی حداقل ۱۵۰ درصد گران شده است. من نمی‌دانم مرکز آمار این داده‌های آماری را از کجا می‌آورد؟! این آمارها اصلاً واقعیت ندارد، حتی به واقعیت نزدیک هم نیست! یا مثلاً گفته‌اند تورم مخابرات زیر ده درصد است! همه ما می‌دانیم که هزینه اصلی مخابرات از دستگاه تلفن همراه است که قیمت آن ۲.۵ برابر شده است؛ تعرفه موبایل هم حداقل ۳۰ درصد بالا رفته است.

شما نرخ تورم واقعی را در تابستان امسال چقدر می‌دانید؟ با همین داده‌های عینی که در دسترس داریم، به نظر شما تورم سالانه در مردادماه چقدر است؟
ببینید، محاسبات باید بر مبنای علمی صورت بگیرد؛ از سال پیش تا امروز دلار آمریکا حدود ۱۴۰ یا ۱۵۰ درصد گران شده؛ از طرف دیگر، ارز دولتی برای کالاهای اساسی مانند خوراک دام و کود و کره و روغن و غیره، حذف شده است، بنابراین ارز برای واردات اینها از ۴۲۰۰ تومان به بالای ۲۰ هزار تومان رسیده است؛ دلارهم که از یازده هزار تومان به بالای ۲۵ هزار تومان رسیده؛ در بخش خدمات هم به شدت هزینه‌ها افزایش یافته، از کرایه خانه گرفته تا هزینه‌های تاکسی و سلمانی و بیمه و غیره؛ در نتیجه نرخ تورم مردادماه در خوشبینانه‌ترین حالت بالای ۵۰ درصد است، یعنی تورم کالاها که نصف سبد تورم را تشکیل می‌دهد حداقل ۸۰ درصد است و نرخ تورم خدمات هم حداقل ۴۰ درصد است که میانگین اینها ۶۰ درصد است؛ بنابراین نرخ تورم کلی سالانه در مردادماه امسال حداقل ۶۰ درصد است. چهار عامل تورم‌سازِ اساسی، نرخ تورم از تابستان ۹۸ تا امروز را  افزایش داده است؛ یک- افزایش ۱۴۰-۱۵۰ درصدی نرخ ارز، دو- حذف ارز دولتی ۴۲۰۰ تومانی برای کالاهای اساسی، سه- افزایش نرخ تورم بخش خدمات و چهار، سه برابر شدن قیمت بنزین در سال قبل. این چهارتا عامل دست به دست هم داده‌اند و نرخ تورم را به شدت افزایش داده‌اند؛ علم اقتصاد هم به وضوح می‌گوید برآیند و حاصل این چهار عامل، چیزی جز تورم نیست اما اینکه چرا مرکز آمار، نمی‌پذیرد که نرخ تورم بالای ۶۰ درصد است، کاملاً روشن است؛ مرکز آمار ایران، نهادی است که رئیس آن را دولت تعیین می‌کند، بالاخره هرچه دولت می‌گوید و می‌خواهد آنها به عنوان نرخ تورم اعلام می‌کنند؛ انتظار دیگری از آنها نمی‌رود.

پیش‌بینی شما برای نیمه دوم سال چیست؛ آیا در نیمه دوم سال بازهم نرخ تورم افزایش خواهد یافت؟
در نیمه دوم سال، بازهم قیمت‌ها افزایش خواهد یافت. با دلاری که امروز ۲۷ هزار تومان شده، در نیمه دوم سال، نرخ تورم بالای ۶۰ یا ۷۰ درصد خواهد رفت. همه کالاها به دلار وابسته هستند؛ درواقع کمتر کالایی است که به دلار بستگی نداشته باشد.

با این حساب، تورم هدفی که اعلام کرده‌اند بین ۲۰ تا ۲۴ درصد خواهد بود، به هیچ‌وجه دست‌یافتنی نیست.
فکر می‌کنید با این اوضاع و احوال اقتصاد و با این نرخ دلار و در شرایطی که ارز دولتی را برای کالاهای اساسی حذف کرده‌اند، در نیمه دوم سال تورم بین ۲۰ تا ۲۴ درصد خواهد بود؟! خودشان هم می‌دانند که غیرممکن است. در زمینه اقتصاد فقط حرف‌های غیرواقعی زده‌اند و وعده داده‌اند! بانک مرکزی تنها کاری که در این دو سال  نکرده، این است که ارزش پول ملی را حفظ کند فقط اعداد و ارقام غیرواقعی اعلام می‌کند.

کارگران حداقل‌بگیر با افزایش اعمال شده در سال ۹۹، نهایت ۲ میلیون و ۶۱۱ هزار تومان دستمزد می‌گیرند؛ با این دستمزد ناکافی چگونه قرار است نیمه دوم سال را تاب بیاورند؛ این دستمزد حتی یک‌سوم هزینه‌های زندگی را هم پوشش نمی‌دهد!
زندگی حداقل‌بگیران بسیار سخت است؛ نمی‌توانند با دستمزدی که می‌گیرند زندگی کنند اما باز کارگران رسمی، یک حقوقی آخر هر ماه می‌گیرند، نیروی کار غیررسمی که از همین دستمزد ناکافی هم محرومند! من آدمی می‌شناسم که در یک مرکز یک استان (نه در شهرستان دورافتاده) با ماهی ۸۰۰ هزار تومان حاضر است برود سر کار اما کار پیدا نمی‌شود! من کارگران غیررسمیِ بسیاری را می‌شناسم که نه بیمه دارند و نه قرارداد شغلی و دستمزدشان ماهی یک میلیون و ۵۰۰ یا یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان است یعنی فقط ۶۰ یا ۷۰ دلار در هر ماه درآمد دارند! اوضاع معیشت نیروی کار خراب است؛ حالا کارگران رسمی که همان حداقل وزارت کار را هر ماه می‌گیرند، باز وضعشان به مراتب بهتر است؛ غیررسمی‌ها نان خالی هم نمی‌توانند بخورند!