اعلام نشدن قیمت مصوب و پدیده نان چند نرخی

گروه اقتصادی:  یکی از مشکلات حوزه نان بخصوص از اواخر سال گذشته تاکنون افزایش خودسرانه قیمت نان توسط نانوایان است. این در حالی است که تا پیش از این هیچ واحد نانوایی قبل از اعلام قیمت مصوب هیچ گونه افزایشی را در قیمت نان اعمال نمی‌کرد و نان جزء معدود کالا‌های مصرفی بود که با قیمت مصوب عرضه می‌شد.  از سال ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۸ قیمت نان ثابت بود و لذا با توجه به افزایش هزینه‌های تولید طی مدت مذکور و پیرو درخواست‌های مکرر نانوایان و اتحادیه‌های مربوطه برای افزایش قیمت نان، بالاخره مجوز افزایش قیمت نان صادر و در آبان ماه سال ۱۳۹۸ قیمت جدید مصوب نان اعلام شد.

البته با توجه به رشد هزینه‌های تولید نانوایان پس از چند ماه درخواست افزایش قیمت نان را مجدد در تیرماه سال ۱۳۹۹ به مراجع مربوطه ارائه کردند که تا امروز پاسخی بصورت رسمی پاسخی به این تقاضا داده نشده است. بطوری که چند روز قبل عباس قبادی دبیر کارگروه تنظیم بازار کشور اعلام کرد که فعلاً هیچ تصمیمی درباره قیمت نان اتخاذ نشده است و هر گونه افزایش قیمت نان قبل از تأیید و اعلام رسمی مراجع ذیربط تخلف محسوب می‌شود.

 البته با توجه به اینکه صدور مجوز افزایش قیمت نان بر عهده استانداری‌ها است افزایش قیمت نان در برخی استان‌ها با مجوز استانداری‌ها بصورت رسمی اعلام شده است.عدم قیمت گذاری به موقع نان و متناسب با افزایش هزینه‌ها طی سال‌های اخیر باعث شده است نانوایان برای جبران هزینه‌های تولید و به عبارتی دور زدن قیمت مصوب نان اقدام به کوچک کردن وزن چانه و کاهش کیفیت تولید کنند و یا با افزودن کنجد، سبزی، مغز تخمه آفتابگردان و ... نان را دو یا سه برابر قیمت مصوب عرضه کنند.

اعلام نشدن قیمت مصوب و پدیده «نان چند نرخی»
اما مساله مهم در مورد قیمت نان آن است که عدم اعلام به موقع قیمت مصوب سالانه باعث بروز تخلفی توسط نانوایان شده و آن نیز افزایش خودسرانه قیمت نان است. بطوری که طی دو نوبت یکبار در اواخر سال گذشته و یک بار نیز در سال جاری برخی از واحد‌های نانوایی اقدام به افزایش قیمت‌ها کرده اند و لذا براثر این افزایش خودسرانه قیمت ها، یک بی برنامگی و هرج و مرجی در قیمت گذاری نان ایجاد شده است.براین اساس اکنون برخی واحد‌های نانوایی متناسب با برآورد هزینه‌های تولید، قیمتی را برای فروش انواع نان تعیین کرده اندکه البته این قیمت‌ها هنوز هم با افزودن مخلفاتی مانند کنجد و سبزی و سایر افزودنی‌ها بیشتر هم می‌شود.

گفتنی است اکنون نان سنگک ساده در یک نانوایی به قیمت ۱۵۰۰، در نانوایی دیگر با قیمت ۲ هزار تومان و در نانوایی سوم با قیمت ۲ هزار و ۵۰۰ و یا ۳ هزار تومان عرضه می‌شود. همچنین نان بربری قیمت‌های متنوعی دارد و به طور متوسط این نوع نان با قیمت‌های ۱۵۰۰، ۲ هزار تومان و ۲ هزار و ۵۰۰ تومان عرضه می‌شود، حتی برخی نانوایی‌ها یک نان بربری را با افزودن کنجد به قیمت ۴ هزار تومان عرضه می‌کنند.

نان تافتون و لواش نیز همین وضعیت را دارد و برخی نانوایی‌ها نان تافتون را به قیمت ۸۵۰ تومان و برخی به قیمت هزار تومان عرضه می‌کنند. نانوان لواش نیز قیمتی بین ۳۵۰، ۴۰۰ و ۴۵۰ تومان دارد. در مورد وزن چانه نیز هیچ گونه استانداردی رعایت نمی‌شود و انواع نان در اوزان مختلف و تقریبا بدون کیفیت عرضه می‌شود.البته ذکر این نکته نیز لازم است که هنوز هم ممکن است برخی نانوایی‌ها نان را به قیمت مصوب سال ۹۸ عرضه کنند، اما معمولا این نان‌ها وزن چانه‌ای کمتر از وزن چانه مصوب سال ۹۸ دارند.

دخل و خرج نانوایی‌ها نمی‌خواند
به هر حال اگرچه افزایش خودسرانه قیمت نان و ناهماهنگی در قیمت گذاری این کالا برای مصرف کننده یک معضل جدی است، اما اگر از نقطه نظر نانوایی‌ها به این موضوع پرداخته شود به نوعی باید بپذیرفت که ادامه فعالیت صنفی با توجه به افزایش قیمت هزینه‌های تولید از جمله دستمزد کارگر، هزینه انرژی، حمل و نقل امکان برای نانوایی‌ها امکان پذیر نیست.صغر پابرجا رئیس اتحادیه فروشندگان نان سنگک با بیان اینکه از سال ۹۸ تاکنون نانوایان نرخ جدید نگرفته اند، گفت: این امر باعث شده است که دخل و خرج نانوایی‌ها با یکدیگر تطابق نداشته باشند.وی افزود: نرخ فعلی نان غیراقتصادی است لذا دولت اگر می‌خواهد نان به دست مردم برسد باید قیمت جدید را برای نان مصوب کند.

افزایش قیمت نان غیر رسمی است
بیژن نوروز مقدم رئیس اتحادیه نانوایان سنتی نیز در این رابطه بیان داشت: با توجه به فشار اقتصادی و افزایش هزینه‌ها امکان عرضه نان برای نانوایان به نرخ مصوب سال ۹۸ امکان پذیر نیست و براین اساس اکثر نانوایی‌ها به صورت غیررسمی افزایش قیمت نان را اعمال کرده اند و شرایط به گونه‌ای است که هر نانوایی براساس آنالیز هزینه‌های خود قیمتی را برای نان تعیین کرده است.

وی با بیان اینکه در حال حاضر قیمت نان چند نرخی است، گفت: این به هم ریختگی در قیمت نان ناشی از عدم اعلام قیمت مصوب در هر سال متناسب با افزاش نرخ تورم و هزینه‌های تولید است.نوروز مقدم اظهار داشت: درخواست ما سال گذشته افزایش ۸۰ درصدی قیمت نان بود، اما با توجه به افزایش مجدد هزینه‌ها درخواست ما در سال جاری، افزایش ۱۰۰ درصدی قیمت نان نسبت به قیمت‌های مصوب سال ۹۸ است.

سازمان حمایت: افزایش قیمت نان غیرقانونی است
سازمان حمایت از مصرف کنندگان نیز اعلام کرده است که فعلا قیمت مصوب جدیدی برای نان اعلام نشده پس افزایش قیمت نان غیرقانونی است.این سازمان همچنین اعلام کرده است که طی هفته‌های گذشته ۳۰۸ هزار و ۱۸۷ مورد بازرسی از واحد‌های نانوایی در سطح کشور انجام شده که در این رابطه ۱۶ هزار و ۸۴۰ فقره پرونده تشکیل شده است.

با توجه به شرایط حاکم در مورد نان بنظر می‌رسد مسئولان باید هر چه زودتر نسبت به اعلام قیمت‌های جدید مصوب اقدام کنند تا ضمن جلوگیری از هرج و مرج در قیمت گذاری بخشی از مشکلات تولید کنندگان و مصرف کنندگان حل شود.البته ذکر این نکته نیز لازم است که کیفیت پایین نان یکی از معضلات جدی مصرف کنندگان طی سال‌های طولانی است که هیچ گاه اقدام موثری برای آن صورت نگرفته است و هیچ نظارتی در این مورد انجام نمی‌شود.