گروه اقتصادی: افزایش قیمت مواد پروتئینی مانند گوشت قرمز، مرغ، ماهی، شیر و لبنیات از ابتدای امسال موجب رشد نسبی تقاضای خرید برای برخی اقلام مواد غذایی جایگزین مانند سویا، حبوبات و ماکارونی شده است.
قاسمعلی حسنی، دبیرکل اتحادیه بنکداران مواد غذایی، در مورد وضع بازار و قیمت بنکداری این اقلام می گوید:
وضع بازار بنکداری و تقاضای خرید مواد غذایی چگونه است؟
براساس بررسیهای اتحادیه بنکداران مواد غذایی، میزان مصرف حبوبات و سایر مواد غذایی از ابتدای امسال تا پایان تیر نسبت بهمدت مشابه پارسال 35درصد کاهش داشته است. علت اصلی این افت تقاضا، گرانی و رشد دوبرابری قیمت برخی از این اقلام، کاهش مهمانیها، مراسم عروسی و عزاداری بر اثر شیوع کرونا و همچنین کمترشدن اسراف و دورریز مواد غذایی بوده است. همزمان با کاهش 35درصدی تقاضای خرید مواد غذایی، بهدلیل افزایش قیمت اقلام پروتئینی مانند گوشت قرمز، مرغ، شیر و لبنیات، ماهی و برنج، بسیاری از مصرفکنندهها مواد غذایی دیگری را جایگزین مواد پروتئینی مرسوم در سبد مصرفی خانوار خود کردهاند.با این روند تقریبا در همه اقلام مواد غذایی، با افزایش قیمت و کاهش مصرف مواجه بودهایم و در برخی محصولات مانند برنج ایرانی این کاهش تقاضا بیشتر بوده چنانکه برخی خانوارها به استفاده از ماکارونی بهعنوان ماده غذایی جایگزین برنج روی آوردهاند، همانطور که با افزایش قیمت گوشت قرمز میزان استفاده از سویا بهعنوان ماده غذایی جایگزین، افزایش یافته است.
ربگوجهفرنگی هم ازجمله اقلام غذایی است که این روزها با افزایش قیمت مواجه بوده، علت این گرانی چیست؟
بخشی از افزایش قیمت رب گوجهفرنگی بهدلیل کمبود و کاهش تولید گوجهفرنگی و افزایش قیمت برخی دیگر از نهادههای تولید رب، مانند قوطی و درِ قوطی بوده است. از ابتدای امسال کمبود بارشها، گرمای زیاد یا سرمازدگی در برخی مناطق موجب افت تولید و برداشت گوجهفرنگی و میزان استحصال رب از این محصول شده، بهنحوی که قبلا از هر 4کیلوگرم گوجهفرنگی 800گرم رب گوجهفرنگی استحصال میشد اما اکنون کمآبی و گرما موجب کمترشدن گوشت (بریکس یا سایر مواد ریزمغذی) در گوجهفرنگیهای تولیدی شده و از هر 4کیلو و 500گرم گوجهفرنگی برداشتشده 800گرم رب استحصال میشود.
علاوه بر آن میزان برداشت گوجه از بوتههای گوجهفرنگی کم شده، بهنحوی که اگر قبلا 2تا3بار از بوتهها گوجه برداشت میشد این میزان اکنون به یکبار برداشت کاهش یافته و کمآبی و افت فشار آب در چاههای کشاورزی نیز موجب کمآبی، ضعیفترشدن و باردهی کم بوتههای گوجهفرنگی شده است.عامل مؤثر دیگر در افزایش قیمت ربگوجهفرنگی رونق صادرات این محصول بوده است. با این شرایط قیمت عمدهفروشی یک قوطی 800گرمی ربگوجهفرنگی دردار که در سال97 به 19هزار تومان افزایش یافته اما بهدلیل کاهش تقاضا به 11هزار تومان کاهش یافته بود، حالا دوباره به 19 تا 22هزار تومان، بنابر نوع برند محصول، افزایش یافته که بیانگر افزایش 50 تا 60درصدی قیمت بنکداری این محصول است. با این حساب، قیمت رب گوجهفرنگی تا حدود قیمتهای سال97 و حتی بالاتر افزایش یافته است.
وضع بازار عمدهفروشی روغن نباتی و شکر چگونه است؟
قیمت دولتی روغن نباتی از ابتدای امسال با افزایش 35درصدی مواجه شد. نرخ شکر نیز در 2مرحله 90درصد افزایش یافت. با وجود این علاوهبر کاهش مصرف این اقلام در سبد مصرفی خانوارها، شیوع بیماری کرونا و عدم برپایی مهمانی، عزاداری و عروسی نیز در افت تقاضای خرید شکر و روغن مؤثر بوده و در مراسم عزاداری محرم امسال نیز خرید روغن، برنج و شکر برای برپایی مراسم هیئتهای مذهبی کاهش مشهودی داشت.
قیمت برنج ایرانی و وارداتی از ابتدای امسال چقدر افزایش داشته است؟
قیمت عمدهفروشی هر کیلوگرم برنج ایرانی از ابتدای امسال 48درصد افزایش یافته و از 21هزار تومان به 46هزار تومان رسیده است. کمبود و گرانی برخی نهادههای تولید مانند کود و سم و هزینه کارگر و ممنوعیت واردات برنج خارجی، زمینه افزایش قیمت برنج ایرانی را فراهم کرده است. با وجود کاهش واردات، قیمت عمدهفروشی برنج خارجی تایلندی و هندی از ابتدای امسال تغییر چندانی نداشته و به ترتیب 19 تا 23هزارو500تومان و نرخ هر کیلوگرم برنج سفید پاکستانی حدود 27هزار تومان است.
قیمت برنج خارجی نسبت به 2ماه قبل تغییری نکرده، قیمت تمامشده برنج وارداتی با ارز نیمایی در بندرعباس حدود 23هزار تومان است اما به نرخ 19هزارو500 تا 23تومان فروخته میشود، در واقع خواب طولانی برنج وارداتی در گمرک و هزینههای تحمیلی به آن موجب شده هزینه تمامشده واردات برنج افزایش یابد.قیمت 45هزار تومانی برنج ایرانی نیز منطقی بهنظر میرسد زیرا کشاورزی که با نرخ بالای تورم مواجه است، یک سال برای فروش هر کیلوگرم برنج مرغوب ایرانی به نرخ بنکداری 43هزار تومانی و خردهفروشی 45هزار تومانی صبر کرده اما واقعیت آن است که میزان درآمد و قدرت خرید مردم بهشدت کاهش یافته و این شرایط است که نرخ برنج ایرانی را برای بسیاری از مردم گران تلقی میکند.
وضع بازار بنکداری چای و کنسرو ماهیتون چگونه است؟
شاید بتوان گفت چای خارجی از معدود کالاهایی است که در 6ماه گذشته افزایش قیمت چندانی نداشته است. نیاز کشور به چای 80هزار تن است که فقط 5درصد این نیاز از محل چای تولید داخل تامین میشود و بر همین اساس افزایش قیمت چای ایرانی تأثیر چندانی در نرخ بازار بنکداری چای ندارد و قیمت عمدهفروشی هر کیلوگرم چای فله بنابر نوع و کیفیت از 70 تا 140هزار تومان در نوسان است که این قیمت در انواع چای بستهبندی با احتساب سایر هزینهها افزایش مییابد.
کنسرو ماهیتون نیز از دیگر اقلام کالایی است که با ثبات قیمتی بیشتری مواجه بوده زیرا افزایش قیمت اینکالا زمینه متعادلشدن مصرف آن را فراهم کرده است. آخرین افزایش قیمت رسمی کنسروهای ماهیتون قبل از عید امسال بوده است. با وجود این قرار است بهدلیل رشد هزینه تمامشده تولید بهدلیل گرانی ماهیتون و قوطی کنسرو، قیمت کنسروهای ماهیتون بازهم افزایش یابد. اکنون متوسط قیمت عمدهفروشی هر قوطی ماهیتون 19 تا 21هزار تومان و قیمت خردهفروشی این محصول بنابر نوع برند و کیفیت از 25 تا 31هزار تومان است.