یک متهم اصلی کاهش جمعیت در ایران

گروه جامعه: یکی از نمادهایی که برای هزینه های بچه داری در همه گفت و گوها مطرح می شود قیمت پوشک بچه است. شاید شوخی به نظر برسد اما به نظر می رسد جدی جدی یکی از عوامل تاثیرگذار در انگیزه زوج ها برای فرزندآوری با همین گونه موضوعات گره خورده و آن ها را دچار تردید می کند .

این در حالی است که به گفته دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت ایران وضعیت کاهش نرخ رشد جمعیت در کشور «نگران‌کننده» است و اگر وضع به همین منوال پیش رود، از ۱۵ سال آینده به بعد نرخ رشد جمعیت در ایران منفی خواهد شد. این اتفاق یعنی کشور در حال پیر شدن است و در آینده ای نه چندان دور مردم به دلیل کهولت سن به مراقبت های بیشتر نیاز دارند همچنین نیروی کار به شکل قابل توجهی کاهش می یابد که کشور را با مشکلاتی مواجه می کند. با این حال بد نیست مسئولان از قیمت پوشک که این روزها برخی از انواع آن ها قیمت نیم میلیون تومان را تجربه می کند مطلع شوند و از تجربه های حمایتی دیگر کشورها برای فرزندآوری درس بگیرند.

هزینه 4.5 میلیونی پوشک هر کودک در ماه
متاسفانه تورم افسارگسیخته در یکی، دو سال اخیر به حدی بوده که برخی از خانواده ها در آخر ماه با کسری بودجه دست و پنجه نرم می کنند و به معنای واقعی و با تمام تلاش برای کاهش هزینه های اضافی خرجشان از دخل شان بیشتر شده است. در این ماجرا پوشک هم که از نیازهای اصلی این روزهای خانواده ها برای داشتن فرزند است روز به روز گران تر می شود و در برخی مواقع حتی کمیاب هم می شود. هم اکنون قیمت بالای پوشک کودک ماهانه هزینه بالایی را به خانوارهای دارای کودک زیر ٣ سال تحمیل کرده است. به عنوان مثال قیمت درج شده روی یک بسته ٢۰ عددی پوشک سایز ۴ کودک ۵٣۰ هزار تومان است و به عبارتی خانوارها بابت هر عدد پوشک حدود ٢۶ هزار و پانصد تومان هزینه می‌کنند. اگر هر کودک به طور متوسط روزانه ۵ تا ۶ عدد پوشک مصرف کند، هزینه خرید روزانه پوشک خانوار دارای یک فرزند زیر ٣ سال ماهانه ۴ میلیون و ۶٨۰ هزار تومان می‌شود که برابر با حقوق ماهانه یک کارگر ساده است!

هزینه های تولد از 2 تا 10 میلیون
بالارفتن هزینه بچه داری حتی پیش از تولد و هزینه های بیمارستانی تولد یکی دیگر از عواملی است که باعث کاهش انگیزه زوج‌ها به فرزندآوری می شود و قطعا در نرخ جمعیت اثرگذار است.به گزارش مجله تخصصی نی نی بان هزینه زایمان های طبیعی و سزارین در بیمارستان های خصوصی بین 5 تا 10 میلیون تومان است که البته با توجه به انتخاب اتاق های خصوصی و وی آی پی این مبلغ به رقم های بالاتری هم می رسد. در بیمارستان های نیمه دولتی هم بدون احتساب بیمه، نرخ زایمان سزارین حدود 4میلیون تومان و زایمان طبیعی 2 میلیون و۵۰۰هزار تومان است که اگر به این مقدار دستمزد پزشک یا به عبارتی همان زیرمیزی را اضافه کنیم،

می بینیم شرایط زیاد با بیمارستان های خصوصی تفاوتی ندارد. البته چند وقتی است که بیمارستان های دولتی برای زایمان طبیعی به شرط داشتن بیمه هزینه چندانی دریافت نمی کنند هرچند که برخی از پزشکان معروف به دلایلی از جمله دریافتی بیشتر خودشان به بیماران توصیه می کنند فرزندشان را در بیمارستان های خصوصی به دنیا بیاورند.

هزینه‌های پیش از تولد
جدا از آن چه از هزینه های تولد نوشتیم باید هزینه  ویزیت های ماهیانه مادر توسط پزشک متخصص که در مجموع حدود 700 هزار تومان می شود، هزینه حدود 500 هزار تومانی 3 تا 5 بار سونوگرافی، هزینه حدود یک میلیون تومانی غربالگری و ... را هم برای تولد بچه در نظر گرفت. البته باید به این هزینه ها، نرخ کلاس های توجیهی و ورزشی را که برای زنان باردار مایل به زایمان طبیعی، توصیه می شود هم اضافه کنیم، کلاس های ورزشی جلسه ای ۲۰هزار تومان با احتساب ۳جلسه در هفته که از هفته ۱۴بارداری شروع  می‌شود و ۱۴هفته به طول می انجامد و کلاس های توجیهی، جلسه ای ۱۲هزار تومان که یک دوره آن ۸ جلسه و نزدیک به ۱۰۰هزار تومان می شود.

بی تفاوتی مسئولان به این هزینه‌ها
الا رفتن هزینه بچه داری از پیش از تولد تا تولد و بعد از مخارج پوشک گرفته تا هزینه های دیگر عاملی برای کاهش انگیزه زوج‌ها به فرزندآوری محسوب می شود از همین رو به نظر می رسد لازم است حمایت های ویژه ای از خانواده ها در بخش های مختلف از پیش از تولد تا بزرگ شدن کودک صورت بگیرد. در عین حال باید در این بخش مسئولان نظارت های سخت گیرانه تری بر قیمت ها داشته باشند چون روندی که هم اکنون دیده می شود منافات گسترده ای با سیاست گذاری کلی و تاکید مسئولان بر لزوم رشد جمعیت کشور دارد.

نمونه های خارجی حمایت از فرزندآوری
در بسیاری از کشورهای جهان مشوق هایی برای بالا بردن نرخ باروری برای خانواده ها در نظر گرفته می شود که به اصطلاح به آن «پاداش نوزاد» می گویند که بیشتر شامل دستمزد و حقوق بیشتر، وام های بلا عوض، زمین، معافیت مالیاتی و سایر امتیازات مالی برای خانواده های تازه بچه دار شده، می شود که در ادامه به تعدادی از آن ها اشاره می کنیم.

فرانسه: این کشور حدود پنج درصد تولید ناخالص ملی کشور را که رقمی حدود 83 میلیارد دلار می شود صرف حمایت از فرزندآوری می‌کند. این میزان هزینه به نوبه خود بالاترین رقم در اروپاست. دولت هزینه مراقبت ها از پیش از تولد تا بعد از تولد را بر عهده می گیرد و به خانواده های بالای 3 نفر در تمامی خدمات عمومی تخفیف های عمده داده می شود.

آلمان: کشور آلمان برای مادرهایی که در خانه مراقب بچه‌های خود هستند حقوق هزار و ۸۰۰ یورویی در نظر گرفته است. مشوق های دیگری از جمله مرخصی طولانی مدت با حقوق را برای والدین هم باید به این مشوق ها افزود.
روسیه: روسیه هم چند سالی می‌شود تسهیلات تشویقی متعددی را برای فرزندآوری خانواده‌ها در نظر گرفته است. بر اساس قوانین این کشور، خانواده‌هایی با سطح درآمد پایین به ازای فرزند اول تا ۱۸ ماهگی کودک کمک معیشتی دریافت می‌کنند، فرزند دوم تا 10 سالگی و فرزند سوم منجر به پرداخت وام مسکن با سود بسیار پایین به خانوار‌ها می‌شود.البته این مشوق ها جدا از هدیه 7600 دلاری پوتین به نوزادان است.