گروه جامعه: آمریکا، هنوز گزینه پرطرفدار ایرانیها برای ادامه تحصیل در دانشگاههای خارجی است. نتایج جدیدترین بررسی مشترک موسسه آموزش بینالمللی و موسسه آموزشی و فرهنگی آمریکا، وابسته به وزارت آموزش ایالاتمتحده، نشان میدهد، در سال ۲۰۱۳ بیش از ۱۰ تا ۱۶هزار دانشجوی ایرانی در این کشور مشغول به تحصیل بودند.
اما نکته حایز اهمیت، افزایش تعداد دانشجویان ایرانی در سال ۲۰۱۳ است. بهطوریکه، تعداد دانشجویان ایرانی در این کشور، در مقایسه با سال تحصیلی ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۲، بیش از ۲۵درصد افزایش یافته است. رقمی که ایران را در کنار کشورهای عربستان سعودی با ۳۱درصد افزایش، کویت با ۳۷درصد افزایش، چین با ۲۱درصد افزایش و برزیل با ۲۰درصد افزایش، در ردیف کشورهایی قرار میدهد که در سال ۲۰۱۳ بیشترین افزایش میزان دانشجو در این کشور را داشتهاند. اما در مجموع، کشورهای چین با ۲۹درصد، هند با ۱۲درصد، کرهجنوبی با ۹درصد، عربستانسعودی با پنجدرصد و کانادا با سهدرصد بیشترین سهم از دانشجویان خارجی در این کشور را دارند و سهم باقی ۴۲درصد است. سیاست «درهای باز» آمریکا برای جذب دانشجویان خارجی، وضعیت آموزش عالی این کشور را به جایی رسانده که در سال ۲۰۱۳ بیش از ۸۱۹هزارو۹۴۴دانشجوی خارجی در آمریکا مشغول به تحصیل هستند. بر اساس بررسی وزارت آموزش آمریکا، ۴۲درصد از دانشجویان خارجیتبار در آمریکا در رشتههای فنی و مهندسی، ۲۲درصد در رشتههای اقتصاد و مدیریت، ۹درصد در رشتههای علوم اجتماعی، ششدرصد در رشتههای هنر، پنجدرصد در رشتههای زبان خارجی و ۱۷درصد در دیگر رشتهها جذب میشوند.
در آمد ۲۵میلیارددلاری آمریکا از جذب دانشجویان خارجی
فرش قرمز آمریکا برای جذب دانشجویان خارجی در راستای طرح درهای باز در شرایطی است که بر اساس برآورد وزارت آموزش آمریکا، این کشور، سالانه بیش از ۲۵میلیارددلار (معادل ۷۳هزارمیلیاردتومان) از محل جذب دانشجویان خارجی کسب درآمد میکند. همچنین این مرکز در گزارش خود تاکید کرده است، ۶۴درصد دانشجویان خارجی که وارد این کشور میشوند، هزینههای تحصیل خود را از خانواده خود از کشور مبدا دریافت میکنند. از طرف دیگر، ۲۱درصد آنها بورسیه دانشگاههای کشور آمریکا میشوند و تنها پنجدرصد دانشجویان خارجی در این کشور دارای شغل رسمی هستند.
۵۵درصد ایرانی هادر آمریکا «مهندسی» میخوانند
نکته حایز اهمیت دیگر در گزارش وزارت آموزش آمریکا، علاقهمندیهای تحصیلی دانشجویان خارجی در این کشور است. اما توجه دانشجویان ایرانی به رشتههای «فنی» و «مهندسی» بیش از سایر کشورهای دیگر به چشم میآید و درصد بسیار بالاتری دارد. بر اساس اطلاعات این بررسی، ۲/۵۵درصد دانشجویان ایرانی در آمریکا در رشتههای فنی و مهندسی، ۷/۴درصد در رشتههای مدیریت و اقتصاد، ۴/۵درصد در رشته هنر، ۳/۲درصد در رشتههای پزشکی، ۶/۱درصد در رشتههای زبانهای خارجی، ۶/۹درصد در رشتههای علوم کامپیوتری و ۶/۳درصد در رشتههای علوم اجتماعی مشغول به تحصیل هستند. اقبال دانشجویان ایرانی به رشتههای فنی و مهندسی در دانشگاههای ایالاتمتحده آمریکا به شکلی است که کمتر کشوری، این میزان سهم در رشتههای فنی و مهندسی دانشگاههای آمریکایی را دارد. بهطوریکه دانشجویان کانادایی با ۸/۱۵ و ۱۵درصد سهم بالاتری در رشتههای مدیریت و اقتصاد و پزشکی دارند. ۲۹درصد چینیها در رشته مدیریت و اقتصاد و ۱۹درصد آنان در رشتههای فنی و مهندسی، ۲۶درصد آلمانیها در رشته مدیریت و اقتصاد، ۲۳درصد هندیها در رشتههای علوم کامپیوتری و ۲۷درصد عربستانیها در رشتههای زبانهای خارجی دانشگاههای آمریکا مشغول به تحصیل هستند.
آمریکا، گزینه اول نخبگان مهاجر ایرانی
اگر دانشجویان رتبه یک رقمی و و دو رقمی کنکورهای سراسری، دانشجویان مخترع، دانشآموزان مدالآور در المپیادهای جهانی و دانشجویان تراز اول دانشگاههای مادر در کشور همچون دانشگاه شریف را در چارچوب تعریف نخبگی قرار دهیم، متوجه خواهیم شد که بخش زیادی از این نخبگان، حالا اقدام به مهاجرت از کشور کردهاند و بخش زیادی از آنان گزینه اولشان، جایی نیست، جز کشور آمریکا. بهطوریکه پیش از این نتایج یک بررسی سه ماهه در روزنامه «شرق» نشان داد، از مجموع ۲۲۵دانشآموز ایرانی که طی سالهای ۱۳۷۲ (۱۹۹۳م) تا ۱۳۸۶ (۲۰۰۷م) در ۵۳ المپیاد جهانی شرکت کردند بیش از ۱۴۰نفر معادل ۲/۶۲درصد آنها هماکنون در یکی از دانشگاههای مطرح دنیا در آمریکا و کانادا تحصیل میکنند. گستره مهاجرت مدالآوران نشان میدهد، هماکنون ۲/۶۹درصد مدالآوران در المپیاد فیزیک، ۷/۷۶درصد ریاضی، ۵۰درصد کامپیوتر و ۵۰درصد شیمی خارج از مرز جغرافیایی کشور و اکثرا عضو دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی برتر و تاثیرگذاری در دنیا همچون دانشگاه «هاروارد»، «استنفورد»، «امآیتی»، «کالیفرنیا»، «کمبریج»، «جان هاپکینز» و «پرینستون» در آمریکا و دانشگاه «تورنتو» و «سایمون فریز» در کانادا هستند. از طرفی دیگر بر اساس اعلام قائممقام بنیاد ملی نخبگان در تاریخ پنجم بهمن ۱۳۹۲، بیشترین نخبگان ایرانی در سه کشوری هستند که ایران با آنها رابطه سیاسی ندارد. علاوه بر این، نتایج یک بررسی دانشجویی از سوی یکی از نخبگان ایران در دانشگاه «کالیفرنیا» در شهر «سانتا کروز» که به بررسی فرجام دانشآموختگان سالهای ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ دانشکده مهندسی برق دانشگاه صنعتیشریف پرداخته نیز نشان میدهد، ۴۸درصد از این دانشجویان پس از پایان تحصیلات، کشور را ترک کردهاند. بر اساس این بررسی از میان این ۴۸درصد دانشجوی مهاجرتکرده، ۳۷درصد به کشور آمریکا، هفتدرصد به کشور کانادا و ۳/۴درصد به کشورهای اروپایی مهاجرت کردهاند.