ناکارآمدی دولت و تهدیدهای توخالی

گروه سیاسی: مجلس یازدهم در آستانه دو سالگی است. اما به نظر می‌رسد مجلسی که با شعار مجلس انقلابی و با ردصلاحیت اکثری رقبای اصلاح‌طلب، زمام امور را به دست گرفته، همچنان فاصله معناداری با یک مجلس عملگرا دارد. این عدم عملگرایی را می‌توان در مواجهه نمایندگان مجلس با وزیران دولت‌های روحانی و رئیسی دید. این مجلس به شکل شیفته‌واری با رای بالای ۲۵۰ نفر، وزیران ابراهیم رئیسی را تایید کرد اما بعد از شش ماه، نمایندگان با وزیران به اختلافات جدی خورده‌اند و حالا هر روز بحث استیضاح بعضی وزیران رئیسی در رسانه‌ها مطرح می‌شود.

نکته جالب در این مباحث این است که تمام مباحث مربوط به استیضاح، صرفا به تهدید در یک رسانه محدود می‌شود و هیچ کدام از تهدیدهای نمایندگان مجلس تا امروز عملی نشده و بعید است تا پایان عمر این مجلس هم عملی شود؛ مثل مولوی نماینده آبادان که بعد از عدم حضور وزیر آموزش و پرورش در یک جلسه، گفته بود او را استیضاح می‌کنیم یا حسن لطفی عضو کمیسیون اجتماعی مجلس که گفته بود حجت عبدالملکی را استیضاح می‌کند. درباره رضا فاطمی امین هم مشابه همین هشدار تکرار شده بود و لطف الله سیاهکلی گفته بود در تلاش است تا او را استیضاح کند؛ البته در مورد اخیر ظاهرا هیات رئیسه مجلس اجازه استیضاح را نمی‌دهد و آن را به تاخیر می‌اندازد.

ناصر موسوی لارگانی نماینده فلاورجان نیز از منتقدان شدید حجت عبدالملکی وزیر کار است و گفته تا پای جان تلاش می‌کند او را استیضاح کند اما در این مورد هم ظاهرا پس از سفر استانی معاون وزیر کار به استان اصفهان، بحث استیضاح وزیر هم از یاد رفت. البته شنیده شده در سفر عقیل یارویسی معاون وزیر کار به اصفهان، دیدار با موسوی لارگانی با موفقیت پیش نرفته است.

احسان خاندوزی هم تا پای استیضاح پیش رفت و طباطبایی نژاد نماینده اردبیل و نایب رییس کمیسیون اقتصادی مجلس گفته بود «۵۰ نماینده طرح سوال از وزیر اقتصاد که در حد استیضاح است را امضا کردند. وزیر باید در کمیسیون جوابگوی سوالات نمایندگان باشد و اگر نمایندگان قانع نشدند که حتماً یکی از آن‌ها خود من هستم، باید در صحن مجلس توضیحات خود را ارائه دهد تا مردم هم بشنوند.»

طباطبایی نژاد البته گفته بود «پیش بینی می‌کنم به خاطر بودجه این موضوع کمی عقب بیفتد.» پیش بینی طباطبایی نژاد البته درباره عقب افتادن سوال درست بود اما زمان آن نادرست بود؛ چه آنکه آنقدر موضوع عقب افتاد که همه فراموش کردند موضوعی به نام ناکارآمدی وزیر اقتصاد هم وجود دارد!

در عین حال اصولگرایان که روزگاری تعداد بالای تذکر به وزیران را نشانه‌ای از موفقیت مجلس یازدهم می‌دانستند، حالا در این زمینه تجدید نظر کرده‌اند. به گزارش رویداد۲۴ در یک سال نخست عمر مجلس یازدهم حداقل ۹۵ طرح سوال از وزرا از سوی نمایندگان به امضا رسیده که در ۲۰ مورد بعد از عدم اقناع نماینده سوال کننده در کمیسیون تخصصی، سوال در صحن علنی مطرح شد که حاصل آن ۱۱ کارت زرد به نمایندگان مجلس بود.

قاسم جعفری معاون نظارت و هماهنگی معاونت پارلمانی ریاست‌جمهوری گفته «حق نماینده است که تذکر یا سوال را مطرح کند، ولی انجام این وظیفه باید با هدف اصلاح حکمرانی باشد. مثلا نماینده محترمی به دولت ۱۶۰۰ تذکر داده که این آمار می‌تواند کارکرد استفاده از تذکر را پایین بیاورد، زیرا دیگر اثرگذار نخواهد بود.»

قاسم جعفری درباره استیضاح‌های مطرح شده هم می‌گوید «من نام آن را تک‌مضراب‌ها می‌گذارم. ممکن است نماینده‌ای دیدگاهی داشته باشد، سوال یا استیضاحی را مطرح کند، اما وقتی در جمع نمایندگان قرار می‌گیرد، شخصیت حقوقی مجلس رویکرد دیگری داشته باشد. اخیرا سوالی از وزیر صمت مطرح شد، اما براساس تفاهمی که ایجاد شد، خود سوال‌کنندگان گفتند سوال را به رای نمی‌گذارند، اما در گذشته همه شاهد بوده ایم بعضاٌ طرح سوال از سوی نماینده به ایجاد تنش هم منجر شده است.»

اشاره جعفری به انتقادات نمایندگان از فاطمی امین به خاطر افزایش قیمت خودرو است. محمد باقری نماینده بناب در جریان سوال خود از وزیر صمت درخصوص ارتقای کیفیت خودرو‌های تولید داخلی، پس از استماع توضیحات سید رضا فاطمی امین به صورت مشروط از پاسخ‌های وی قانع شد. نماینده سوال کننده تاکید کرد که اگر وزیر ظرف مدت ۲ هفته اصلاح ساختار تولیدات خودروسازی داخلی را ارائه کند، از پاسخ‌های ایشان قانع می‌شود.

نکته مهم این بود که این سوال را ۷۲ نفر از نمایندگان مجلس امضا کرده بودند. با این حال چند روز بعد لطف اله سیاهکلی نماینده مردم قزوین در نطق خود گفته بود «وزیر صمت خارج از تخصص و منطق به صورت بی‌رویه قیمت خودرو را افزایش داده و به مردم خسارت زده و به آن‌ها ظلم کرده است. تنها راه احقاق حقوق مردم استیضاح وزیر است.»

ذبیح الله اعظمی ساردویی نماینده جیرفت در خصوص انتقاد برخی از نمایندگان نسبت به عملکرد وزیر بهداشت گفته «با توجه به عدم رضایت تعداد بسیار زیادی از نمایندگان نسبت به عملکرد وزیر بهداشت طی ماه‌های اخیر، طرح استیضاح وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی توسط کمال حسین‌پور نماینده مردم پیرانشهر در مجلس در حال جمع آوری امضا است.»

علی بابایی کارنامی نماینده ساری از جمله نمایندگانی است که بحث استیضاح وزیر بهداشت را مطرح کرده است و گفته «هم‌اکنون سوالی از وزیر بهداشت درباره مبحث چالش‌برانگیز افزایش بی‌رویه نرخ غذا و دارو در کشور در عملکرد ۶ ماهه اول سال ۱۴۰۰ مطرح بوده که ناکارآمدی وی را نشان می‌دهد، بنابراین از آقای عین‌الهی می‌خواهیم اگر قرار است بر اساس گفتمان آقای رییسی فعالیت کرده و عدالت اجتماعی را رعایت کند باید مدیریت تعارض منافع را در بخش‌های مختلف رفع کرده و شبکه‌های مختلف نظام حکمرانی پزشکی را به نفع مردم و سیاست‌های عادلانه اقتصادی کشور مدیریت کند و در این راستا به بیعتی که با مجلس در جهت اجرای اهداف و برنامه‌هایی که ارائه داده بود، پایبند باشد، در غیر این صورت به زودی وی را به مجلس فراخوانده و حتما در قالب استیضاح، عملکرد وزیر بهداشت را زیر تیغ نظارتی مجلس خواهیم برد چرا که این نوع عملکرد را برنمی‌تابیم.»

حتی زمانی از قول یکی از نمایندگان مجلس، شایعه شده بود که استیضاح وزیر بهداشت اعلام وصول شد، اما بعد از دو ورز این خبر تکذیب شد. به گفته بعضی نمایندگان، ۱۰۰ نفر از نمایندگان حتی در نامه‌ای از اقدامات وزیر بهداشت تقدیر کرده‌اند و با توجه به اینکه هیچ نماینده شاخصی بین نمایندگان منتقد وزیر بهداشت نیست، باید موضوع استیضاح او را هم تمام شده تلقی کرد.