عددها و دروغ‌ها؛ سوالات بی‌جواب بعد از افزایش قیمت ماکارونی و نان

گروه اقتصادی: از ابتدای فروردین شایعه افزایش قیمت آرد صنعتی به گوش می‌رسید و سرانجام، این افزایش قیمت اتفاق افتاد. روز ۱۱ اردیبهشت امسال رئیس سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان در نامه‌ای به معاون صنایع عمومی خواست قیمت‌های جدید ماکارونی را که افزایش قیمت‌هایی نزدیک به سه برابر داشته به کارخانه‌ها ابلاغ کند و روز بعد هم خبر افزایش نان باگت در فضای مجازی منتشر شد. احتمالا کیک و بیسکوییت هم افزایش مشابهی را طی روز‌های آینده تجربه خواهند کرد. سالانه یک میلیون و ۸۰۰ هزار تن تا ۲ میلیون تن گندم در صنف و صنعت مورد استفاده قرار می‌گیرد که ۸۰۰ هزار تن از میزان در صنایع ماکارانی و یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن در سایر صنایع همچون شیرینی و بیسکویت مصرف می‌شود.

ابراهیم رئیسی درباره این افزایش قیمت، هیچ توضیحی نداده است، اما حامیان او در مجلس و فضای مجازی، سعی کردند با عدد و رقم بگویند که این افزایش قیمت، به نفع مردم بوده است. با این حال، اعداد و ارقام اعلام شده، خود سوالات جدیدی در ذهن مردم ایجاد کرده است.

خبرگزاری فارس در گزارشی که بلافاصله در سایت‌های حامی دولت بازنشر شد و اعداد آن بار‌ها توسط کارشناسان اصولگرا، مورد استناد قرار گرفته است، نوشته «دولت سالانه ۳۰ هزار میلیارد تومان تنها به گندم و آرد بخش صنعت یارانه می‌داد که محصولات غذایی مانند ماکارونی، بیسکوییت و انواع شیرینی به قیمت پایین‌تری دست مردم برسد، اما بررسی‌ها نشان داد که نه تنها این یارانه سر سفره مردم نرسید بلکه به صورت قاچاق یا صادرات محصولات یارانه‌دار از مرز‌ها خارج می‌شد. حتی در داخل اینگونه محصولات به قیمت ارزان دست مردم نمی‌رسید و به نظر می‌رسید که این یارانه کلانی که به آرد بخش صنعت تخصیص می‌یافت به هدف نخورده و هدر رفته است.»

عدد ۳۰ هزار میلیارد تومان، گرچه عدد بزرگی به نظر می‌رسد، اما یک ضرب و تقسیم ساده نشان می‌دهد اگر این رقم بین مردم ایران تقسیم شود، به هر فرد ایرانی روزانه هزار تومان می‌رسد. در ماه ۲۷ هزار تومان و در سال ۳۷۵ هزار تومان. آیا دولت ابراهیم رئیسی قصد دارد ماهانه سی هزار تومان یارانه گندم به همه افراد بدهد؟
بعد از افزایش قیمت بنزین در سال ۹۸ رقم چشمگیرتری در اختیار دولت قرار گرفته بود. این رقم، اما هرگز به حساب مردم واریز نشد و با یکی دو نوبت واریز یارانه معیشتی، سر و ته ماجرا هم آمد. آیا این بار هم قرار است همین اتفاق رخ دهد؟

این گزارش، یک گزاره غلط دارد که ادعا کرده «حتی در داخل اینگونه محصولات به قیمت ارزان دست مردم نمی‌رسید و به نظر می‌رسید که این یارانه کلانی که به آرد بخش صنعت تخصیص می‌یافت، به هدف نخورده و هدر رفته است.» اگر این یارانه به هدف نخورده، چطور قیمت ماکارونی بعد از حذف یارانه سه برابر شده است و قیمت نان باگت هم افزایش دو برابری را تجربه کرده است؟

مطمئنا قسمت زیادی از این رقم، واقعا به دست مصرف‌کننده واقعی می‌رسید و البته حتما در قسمتی از آن هم تخلف وجود داشت. اما حامیان رئیسی به صورت روشن نمی‌گویند چه مقدار از این رقم، به صورت یارانه پنهان در اختیار همه مردم قرار می‌گرفت و چه مقدار آن قاچاق می‌شد.تخمین زدن میزان مصرف ماکارونی و نان صنعتی و ... در کشور، کار ساده‌ای نیست، اما حتما منابع دولتی می‌توانند رقم تقریبی نسبتا درستی از میزان مصرف این فراورده‌ها در کشور و یارانه پنهان آن را اعلام کنند. گفته می‌شود ۲ میلیون تن گندم آرد قاچاق شده است. این میزان قاچاق، نیاز به ۱۰۰ هزار کامیون با ظرفیت ۲۰ تن دارد. آیا واقعا این میزان قاچاق در کشور وجود دارد و نهاد‌های امنیتی، نمی‌توانند چنین قاچاق بزرگی را کنترل کنند؟ اگر در قضیه بنزین، ادعا شده بود سوخت‌بران سیستان و بلوچستان، عامل قاچاق هستند، قاچاق این حجم از گندم، کار کدام قشر از مردم است و از کدام مجرا‌های کشور، امکان چنین قاچاق عظیمی فراهم است؟

یکی دیگر از اشتباهات محاسباتی، در گزارش رسانه‌های حامی رئیسی، بی‌توجهی به جایگزینی سبد مصرف مردم است. با توجه به افزایش قیمت برنج، حالا گروهی از مصرف‌کنندگان نان صنعتی، به مصرف نان سنتی روی می‌آورند و دولت ناچار خواهد بود قیمت نان سنتی را هم افزایش دهد یا آرد بیشتری به آن قسمت اختصاص دهد که نقض غرض هدف اولیه این طرح است!افزایش قیمت نان و بنزین و برنج و دارو، مرتب به قیمت قاچاق مرتبط می‌شود، اما خوب است حامیان دولت رئیسی به این سوال پاسخ دهند که افزایش قیمت خودرو و خانه، که طبیعتا در اولی قاچاق توجیه اقتصادی ندارد و در دومی غیر ممکن است، بر اساس چه منطقی صورت می‌گیرد؟