هر آنچه باید از بیماری ام اس بدانیم

به گفته وی، علت دقیق بیماری ام اس هنوز مشخص نیست اما به نظر می‌رسد در افراد مستعد از نظر ژنتیکی یک عامل محیطی نظیر عفونت ویروسی یا ماده‌ای سمی باعث تحریک سیستم ایمنی فرد و بروز این بیماری می‌شود. بنابراین ژنتیک در بروز این بیماری نقش دارد اما یک بیماری ارثی محسوب نمی‌شود.این استادیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تخریب غشای میلین در مغز و نخاع را باعث از دست رفتن برخی از توانایی‌های فرد برشمرد و یادآور شد که در صورت عدم درمان ممکن است به ناتوانی فرد منجر شود.

غفاری با اشاره به آمار جهانی افزود: حدود یک دهم درصد از کل افراد جامعه ممکن است مبتلا به ام اس شوند. این آمار در مناطق مختلف کشور فرق دارد و در تهران و اصفهان کمی بالاتر است.به گفته وی، حدود ۱۰ درصد نیز ممکن است که بیماری ام اس در اطفال بروز کند و به ندرت شاهد بروز اولیه بیماری در سنین زیر ۱۰ سال و بالای ۶۰ سال باشیم.

به گفته غفاری، ام‌اس ممکن است به چند شکل ظاهر شود و علائم آن به صورت عودِ مرحله‌ای (عود کننده و بهبود یابنده) یا پیشرونده اولیه بروز کند.وی، ۸۵ درصد بیماران را مبتلا به نوع عود کننده و بهبود یابنده عنوان کرد و یادآور شد: این نوع بیشتر در خانم‌ها شیوع دارد و حدود دو برابر مردان است و در گروه سنی ۲۰ تا ۴۰ سال بیشتر بروز می‌کند.

این متخصص مغز و اعصاب با اشاره به اینکه حدود ۱۵ درصد بیماران مبتلا به ام اس پیشرونده اولیه هستند گفت: نوع پیشرونده معمولاً از نظر سنی حدود ۱۰ سال دیرتر در افراد بروز می‌کند و شیوع آن در هر دو جنس مرد و زن یکسان است.غفاری با توجه به اینکه در بیماری ام اس مناطق مختلف مغز و نخاع (سیستم اعصاب مرکزی) دچار آسیب می‌شوند علائم و نشانه‌های بیماری را متنوع ذکر کرد.

به گفته وی، تاری دید، دوبینی، سرگیجه، عدم تعادل، ضعف یک سمت بدن، ضعف پاها، مشکلات ادراری از جمله علائم شایع در این بیماری است.این استادیار دانشگاه تاکید کرد: اگر این عوارض به مدت ۲۴ ساعت در فرد طول بکشد به بیماری ام اس مشکوک می‌شویم و فرد باید برای پیگیری به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کند ولی در صورت گذرا بودن و رفع شدن، احتمال بیماری ام اس کمتر مطرح است.

به گفته وی، مصرف سیگار، کمبود ویتامین D، مواجهه کم با نور خورشید، چاقی در دوران نوجوانی از جمله ریسک فاکتورهای مؤثر در بروز ام اس در فرد مستعد است.فلوشیپ ام اس بیمارستان امام حسین (ع)، مهم‌ترین شیوه تشخیص بیماری را بررسی نشانه‌ها و علائم بیماری از طریق معاینه و گرفتن شرح حال از بیمار و استفاده از MRI برشمرد و یادآور شد: گاهی نیز ممکن است از روش‌های نمونه برداری از مایع مغزی نخاعی و تست‌های تشخیصی و آزمایشات خون استفاده شود.

به گفته غفاری، بیماری ام اس مثل دیابت و فشارخون درمان قطعی ندارد اما می‌توان آن را کنترل کرد.وی با اشاره به پیشرفت‌های صورت گرفته در درمان این بیماری افزود: درمان‌های موجود به منظور بهبود عملکرد بدن پس از بروز هر حمله و جلوگیری از بروز حملات جدید صورت می‌گیرد.استادیار دانشگاه گفت: در هنگام بروز حمله، برای کاهش علائم و عوارض شدید در بیمار داروهای کورتونی تجویز می‌شود و پس از فروکش کردن حمله تجویز داروهای اختصاصی و نگاهدارنده باعث می‌شود فرد حملات کمتری را تجربه کند و پیشرفت بیماری نیز کند شود.

به گفته وی، در درمان علامتی نیز شکایت‌های بیمار نظیر درد، خواب رفتگی اندام‌ها، گزگز و مورمور به صورت علامتی درمان و رفع می‌شود.این فلوشیپ ام اس، با اشاره به اینکه مبتلایان باید پس از تشخیص قطعی، بیماری خویش را بپذیرند و درمان را پیش گیرند، افزود: با توجه به این که اغلب مبتلایان به نوع عود کننده و بهبود یابنده مبتلا هستند نباید در دوره بهبود، درمان را رها کنند زیرا ممکن است پس از مدتی، مجدداً دچار حمله شوند.

وی تاکید کرد: گاهی مبتلایان پس از گذشت مرحله عود بیماری و تجربه بهبود، تصور می‌کنند بیماری متوقف شده در صورتی که همچنان وجود دارد و روند تخریبی آن ادامه دارد بنابراین حتماً باید درمان خود را ادامه دهند. در غیر این صورت پس از ۱۰ تا ۱۵ سال بیماری وارد فاز پیشرونده می‌شود که در این مرحله دیگر درمانی وجود ندارد.
غفاری به مبتلایان توصیه کرد که سبک زندگی سالمی را در پیش گیرند و تغذیه سالم، مصرف سبزیجات و میوه‌های کافی، مصرف غذای کم نمک و کم چربی و ورزش کافی داشته باشند و افزود: ورزش در کاهش علائم و نشانه‌های ام اس بسیار اهمیت دارد و بسیار مؤثر است.

وی خاطرنشان کرد: مبتلایان اطلاعات لازم در خصوص بیماری خود را از منابع قابل اطمینان نظیر پزشک معالج و انجمن ام اس دریافت کنند و از عمل به توصیه‌های غیرعلمی در فضای مجازی و افراد غیر کارشناس اجتناب کنند.
به گفته این استادیار دانشگاه استرس زیاد در افراد باعث ایجاد ام اس نمی‌شود اما در افراد مستعد ممکن است باعث بروز ام اس شود بنابراین به مبتلایان توصیه می‌شود از استرس اجتناب کنند.وی با اشاره به اینکه یک دهم درصد افراد جامعه ممکن است دچار ام اس شوند گفت: در فردی که سابقه خانوادگی ابتلاء به ام اس در بستگان درجه یک دارد احتمال بروز بیماری به دو تا دو و نیم درصد افزایش می‌یابد اما این افراد نگران نباشند زیرا ۹۸ درصد احتمال دارد که مبتلا به این بیماری نشود.

غفاری به بستگان درجه اول مبتلا به ام اس توصیه کرد که سبک زندگی سالم، مصرف ویتامین دی، مواجهه با آفتاب، پرهیز از سیگار و چاقی را رعایت کنند و در صورت مشاهده علائم و نشانه‌های ذکر شده به پزشک مراجعه کنند.به گفته وی، کودکان مبتلا به ام اس نیز توصیه می‌شود که فعالیت و بازی داشته باشند. ویتامین D کافی مصرف کنند و در مواجهه مناسب با آفتاب قرار گیرند.

این فلوشیپ ام اس، در پایان خاطرنشان کرد: والدین کودکان و نوجوانان مبتلا به این بیماری با توجه به این که بیماری شامل دوره‌های عود و بهبود است، در دوره بهبود تصور نکنند که بیماری خاموش شده است زیرا در صورت عدم تداوم درمان ممکن است کودک دچار مشکلاتی نظیر اختلالات حافظه، حرکتی و…، شود بنابراین باید به تداوم درمان پایبند باشند.