پیام‌های اصلی سفر بایدن به اوکراین

گروه بین الملل:"جو بایدن" رئیس جمهور آمریکا به تازگی (روز دوشنبه، ۲۰ فوریه) در سفری از پیش اعلام نشده، به مدت ۵ ساعت وارد کیِف پایتخت اوکراین شد و با "ولادیمیر زیلنسکی" رئیس جمهور اوکراین به دیدار و گفتگو پرداخت. ظاهرا بایدن با استفاده از قطار از لهستان به اوکراین سفر کرده است (انجام سفر هوایی در شرایط جنگی اوکراینی، به شدت خطرناک است).
با این حال، "جیک سالیوان" مشاور امنیت ملی دولت بایدن در موضع گیری اعلام کرد که واشینگتن قبل از سفر رئیس جمهور آمریکا به اوکراین، این سفر را با طرف روسی جهت ممانعت از ایجاد هرگونه درگیری هماهنگ کرده بوده است. در واقع، بایدن با اخذ تضمین‌های امنیتی از روسیه وارد اوکراین شده است. نکته قابل تامل این است که ظاهر بخش‌های متعددی از سفر بایدن به اوکراین برخلاف آنچه به مقام‌های مسوول و جریان‌های رسانه‌ای اطلاع داده شده پیش رفته که ظاهرا این اقدام با اهداف و محرک‌های امنیتی صورت گرفته است.
به گزارش فرارو؛ با این همه، صرفِ انجام این سفر آن هم در شرایطی که جنگ اوکراین همچنان در جریان است، بسیار مهم تلقی می‌شود. از این رو، به طور خاص اینطور به نظر می‌رسد که این رویداد حامل ۶ پیام عمده و محوری بوده است.
۱: ارسال پالس‌های خاص به "ولادیمیر پوتین"
یکی از پیام‌های اصلی و مهم سفر جو بایدن رئیس جمهور آمریکا به اوکراین، تضعیف موقعیت و جایگاه پوتین و ارسال سیگنال ضعف به نوعِ کنشگری و اقدمات وی در چهارچوب معادله جنگ اوکراین است. نباید فراموش کنیم که سفر بایدن در تاریخ ۲۰ فوریه و عملا در آستانه سالگرد آغاز حمله روسیه به اوکراین در تاریخ ۲۴ فوریه سال ۲۰۲۲ انجام شده است. موضوعی که در نوع خود حاکی از ماهیت نمادین سفر بایدن به کیِف پایخت اوکراین است.
ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه قبل از آغاز حمله سراسری کشورش به اوکراین، به هیچ عنوان این دیدگاه را نداشت که جنگ اوکراین تبدیل به یک جنگ فرسایشی خواهد شد. این همان مساله‌ای بود که بایدن در سفر به اوکراین مورد اشاره قرار داد و به طور خاص تاکید کرد که وحدتِ ایجا شده در جبهه کشور‌های غربی در حمایت از اوکراین، تا حد زیادی پوتین را شوکه و شگفت زده کرد.
در این فضا، طولانی شدن جنگ و محقق نشدن برخی از اهداف راهبردی قالب توجه روسیه در قالب جنگ با اوکراین سبب شده تا پوتین و طیف سیاسی همراه با وی از ابعاد مختلف، در چهارچوب معادلات داخلی روسیه به شدت تحت فشار قرار گیرند. حال در این فضا، اینکه رئیس جمهور کشوری نظیر آمریکا به اوکراین سفر می‌کند و در شرایطی که آژیر خطر در شهر کیِف به صدا درآمده، همچنان با زیلنسکی رئیس جمهور اوکراین به پیاده روی در خیابان‌های مرکز این شهر ادامه می‌دهد، تنها و تنها ارسال کننده سیگنال اراده جدی آمریکا و جهان غرب جهت ادامه دادن به حمایت‌های خود از اوکراین و در جبهه مقابل، ارسال پیام قدرت به پوتین و طیف‌های سیاسی همراه با وی است.
در این چهارچوب، بایدن با این اقدام خود عملا جریان انتقادی حاضر در روسیه (علیه جنگ اوکراین) را که در میان نخبگان سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و نظامی این کشور هم تا حدی پایگاه دارند نسبت به آنچه ناکارآمدی راهبردی‌ها و تاکتیک‌های رئیس جمهور روسیه و دولت وی در قالب جنگ با اوکراین عنوان می‌شود، تحریک و تقویت می‌کند و همین مساله در نوع خود برای پوتین آسیب‌زا و پُرهزینه است.
البته که پیشتر نیز رهبران غربی از اتحادیه اروپا و البته کشوری نظیر بریتانیا هم با درک این نکته، به اقدامات مشابهی دست زده بودند و با رئیس جمهور اوکراین در خیابان‌های کیف پیاده روی کردند و با این حرکت خود عملا به پوتین دهن کجی انجام می‌دادند.
۲: تشدید درگیری احساسیِ جهان غرب در جنگ اوکراین
یکی دیگر از پیام‌های اصلی سفر بایدن به کیِف پایتخت اوکراین و رایزنی‌های او و هیات همراهش با مقام‌های دولت اوکراین، تشدید درگیری احساسی و عاطفی دولت‌ها و ملت‌های غربی با جنگ اوکراین است. در واقع، انجام این قبیل بازدید‌ها و سفر‌های نمادین از اوکراین مخصوصا از جانب فردی همچون رئیس جمهور آمریکا، بیش از پیش جهان غرب را در معادله جنگ اوکراین از حیث احساسی درگیر می‌کند و البته که تاثیرات قابل ملاحظه‌ای را نیز بر نوعِ نگاه افکار عمومی غرب به مساله مذکور دارد.
در این فضا، این بُعد از مساله در نوع خود پیام‌های مثبتی را برای طرف اوکراینی به همراه دارد، زیرا اهرم‌های آن‌ها در تقابل با روسیه را تقویت و عملا افکار عمومی بین المللی به ویژه در کشور‌های غربی را در حمایت از کیِف بسیج، و هزینه معاملات پشت پرده قدرت‌های جهانی با محوریت اوکراین را برای آن‌ها بالا می‌برد. موضوعی که می‌تواند خود را در تشدید حمایت‌های مالی و تسلیحاتی از اوکراین در روز‌های آتی نشان دهد.
۳: تداوم حمایت‌های مالی و تسلیحاتی آمریکا از اوکراین
جو بایدن قبل از سفر به اوکراین از بسته کمک مالی و تسلیحاتی به اوکراین به ارزش ۱۰ میلیارد دلار رونمایی کرد و در جریان سفر به این کشور نیز بسته کمک تسلیحاتی به اوکراین به ارزش ۵۰۰ میلیون دلار را امضا کرد. موضوعی که در نوع خود بر فسلفه اصلی سفر بایدن به اوکراین که همان اراده جدی واشینگتن در حمایت از دولت اوکراین در برابر روسیه است تاکید دارد و این مساله نشان می‌دهد که در ادامه راه نیز همچنان باید انتظار آن را داشته باشیم که دولت آمریکا تعهدات بیشتر و بیشتری را جهت باتلاقی کردن جنگ اوکراین و گرفتار کردن روسیه و شخص پوتین در قالب آن به تصویب برساند و به طرف اوکراینی عرضه کند.
تقریبا اغلب ناظران و تحلیلگران معتبر بین المللی این ایده را مطرح می‌سازند که آمریکای کنونی در مورد جنگ اوکراین، حامی تداوم وضع موجود است. وضعی که در قالب آن می‌شود تا جای ممکن ارتش روسیه را تضعیف کرد و در عین حال، هزینه‌های خاصی را نیز به پوتین و طیف سیاسی همراه با وی که قدرت را در کرملین به دست دارند وارد کرد. در این چهارچوب، اوکراینی‌ها عملا به نیابت از آمریکا، به بهترین نحوِ ممکن طرف روسی را در شرایط خاصی قرار داده اند که در قالب آن، اهداف راهبردی غرب علیه قدرت نوظهور و چالشگری نظیر روسیه تامین می‌شود.
اگرچه که جهان غرب در این زمینه با مشکلاتی نظیر اوج گیری بحران انرژی نیز رو به رو بوده است با این حال، اهداف کلان‌تر و راهبردی غرب در رابطه با روسیه تا حد زیادی مسائلی از این دست را تحت الشعاع خود قرار می‌دهند.
۴: رد ایده "صلح چینی"
یکی از خبر‌هایی که در مدت اخیر در محافل غیرسمی و البته از سوی برخی رسانه‌ها بار‌ها مورد اشاره قرار گرفته این است که دولت چین در پس پرده تلاش‌های فراوانی را انجام می‌دهد تا با میانجی گری، زمینه را برای تحقق آتش‌بس و صلح میان مسکو و کیِف فراهم کند.
در این رابطه، به طور خاص مردم اوکراین این نگرانی را دارند که به واسطه نزدیکی چین با روسیه، کاملا محتمل است که پیشنهاد‌های چین جهت برقراری آتش بس تضییع کننده منافع ملی این کشور باشند و حتی زمینه را برای جداسازی بخش‌های قابل توجهی از سرزمین اوکراین فراهم کند. ایده‌ای که پیشتر افرادی نظیر "هنری کسینجر" وزیر خارجه سابق آمریکا و دانشمند شناخته شده علوم سیاسی و روابط بین الملل به آن اشاره داشته‌اند و تاکید کرده اند که این راهکار، تنها راه حل موثر جهت خاتمه دادن به جنگ اوکراین است.
در این فضا، سفر بایدن به اوکراین و حمایت‌های قاطعِ سیاسی، مالی و تسلیحاتی وی از دولت این کشور، عملا ایده غیر رسمی صلح چینی را رد کرده و تداوم حمایت‌های مالی جهان غرب به رهبری آمریکا از اوکراین در نبرد علیه روسیه را خبر می‌دهد. موضوعی که در نوع خود حامل گزاره‌ها و نتایج راهبردی قالب تاملی به ویژه برای کرملین است.
۵: معمای تحویل جنگنده‌های اف ۱۶ و موشک‌های بُرد بلند به اوکراین
یکی از موضوعاتی که در ماه‌های اخیر بار‌ها از سوی دولت اوکراین مورد اشاره قرار گرفته و جریان‌های سیاسی و رسانه‌ای غربی نیز مانور گسترده‌ای را در مورد آن انجام داده اند، درخواست‌های پیاپی کیِف از واشینگتن جهت تحویل جنگنده‌های اف ۱۶ و موشک‌های بُرد بلند به اوکراین است. بایدن در آخرین موضع گیری خود تاکید کرده که آمریکا فعلا دست به این اقدام نخواهد زد، زیرا به جنگنده‌های اف ۱۶ در خاک آمریکا نیاز دارد. با این حال، گمانه زنی‌های مختلفی در مورد امکان تحویل جنگنده‌های مذکور به اوکراین از سوی یک کشور ثالث و متحد آمریکا نظیر لهستان مطرح شده است.
در این فضا، جدای از مواضع منفی دولت آمریکا و شخص رئیس جمهور این کشور جهت تحویل جنگنده‌های اف ۱۶، موشک‌های بُرد بلند، و دیگر تسلیحات راهبردی به ارتش اوکراین، اینطور به نظر می‌رسد که دو طرف در جریان رایزنی‌های اخیر انجام شده در قالب سفر بایدن به کیِف، بحث‌های جدی را در این رابطه داشته اند و هیچ بعید نیست که در روز‌ها و ماه‌های آتی، شاهد رخداد تحولاتی تازه و جدی در این زمینه‌ها به نفع دولت اوکراین باشیم.
۶: افزایش هماهنگی نظامی و اطلاعاتی اوکراین و آمریکا
یکی از نکات مهم و قابل توجه در مورد سفر اخیر بایدن به اوکراین این مساله بوده است که بخش قابل توجهی از این سفر به رایزنی‌های پشت در‌های بسته میان مقام‌های ارشد سیاسی، نظامی و امنیتی دو طرف اختصاص داشته است. در این راستا، به احتمال فراوان، مقام‌های ارشد دو طرف به ویژه در حوزه‌های نظامی و امنیتی، اطلاعات قابل توجهی را در جریان جلسات مذکور با یکدیگر رد و بدل کرده اند و این موضوع افزایش هماهنگی‌ها میان دو طرف در میدان‌های جنگ با دولت روسیه را به همراه خواهد داشت.
اوکراینی‌ها در ماه‌های اخیر و بر اساس آنچه منابع خبری مختلف اعلام کرده اند، تکیه قابل توجهی به منابع اطلاعاتی آمریکا در پیشبرد نبرد علیه روسیه داشته اند و انتظار می‌رود که دیدار اخیر بایدن و تیم همراه وی از اوکراین نیز این هماهنگی‌ها را بیشتر و قواعد جدیدی را به نفع اوکراین وارد معادله جنگ کیِف با مسکو کند. موضوعی که در نوع خود می‌تواند تبعات و پیامد‌های راهبردی قابل توجهی را نیز به همراه داشته باشد.