وضعیت قرارداد تهاتر نفتی ایران و روسیه

در حالی که وزیر نفت در آخرین اظهار نظر خود درباره تهاتر نفتی ایران و روسیه گفته است «ما اصلا قرارداد تهاتری نداریم و این خبر را نه تکذیب و نه تأیید می‌کنم» اما این روزها رسانه‌های خارجی جزئیات این قراردادها را اعلام کرده‌اند. داستان تهاتر نفتی ایران و روسیه از سال ۲۰۱۱ که فروش نفت ایران با چالش‌های جدی روبه‌رو شد، آغاز شد و در این میان ایران همواره در پی راهکارهایی برای دور زدن تحریم‌ها و مقابله با پیامدهای منفی آن بود.

در همین زمینه نیز وزیر دارایی آمریکا در دیدار با وزیر اقتصاد و دارایی روسیه ضمن اظهار نگرانی شدید از گزارش‌های مربوط به احتمال بستن قراردادی با نام نفت در برابر کالا میان روسیه و ایران گفت که ‌چنین قراردادی ناقض تحریم‌های آمریکا علیه ایران است. همچنین وزیر دارایی آمریکا امضای چنین قراردادی را در تعارض با توافق‌نامه ژنو میان گروه ۱+ ۵ و ایران دانسته است. در گزارش‌های بین‌المللی عنوان شده است که شاید روسیه که در حال رقابت با آمریکا و اروپاست و بخواهد از ایران به عنوان یک کارت بازی برای فشار به امریکا استفاده کند.

به اعتقاد آنها اگر تحریم در میان مدت کاهش پیدا کند، لزومی ندارد ایران و روسیه در مورد یک کالای استراتژیک که با هم در رقابت هستند برای صادرات نفت در یک بازار واحد همکاری کنند. این در حالی است که روسیه بار‌ها به قطعنامه‌های علیه ایران در شورای امنیت رأی مثبت داده ‌و حتی حاضر نشد که سیستم دفاعی موشکی اس ۳۰۰ را با وجود قرارداد میان دو طرف به ایران تحویل دهد.

اینکه بازار روسیه چه کالایی دارد که بخواهددر مقابل نفت ایران عرضه کند یا اینکه ایران حاضر است نفت با ارزش خود را چگونه معامله کند از جمله مهمترین مباحث مطرح درباره قراردادهای نفتی این دو کشور است. خبرگزاری‌های خارجی نوشته‌اند اما هرچند جزئیات این قرارداد هنوز به هیچ وجه مشخص نیست، ‌ایران خودش صادرکننده نفت است و کالاهای روسی نمی‌تواند پاسخگوی نیاز اصلی بازار ایران باشد.

آنها حتی این سوال را مطرح کرده‌اند در حالی که حجم روابط اقتصادی ایران و روسیه در دو سال گذشته از یک میلیارد و 200 هزار دلار فرا‌تر نرفته است، چگونه می‌تواند ‌یکباره به بیست میلیارد دلار افزایش پیدا کند و در واقع تکلیف موازنه اقتصادی بین دو کشور چه می‌شود؟

اما به گفته معاون وزیر نفت، پیش‌بینی می‌شود صادرات نفت ایران دست‌کم تا ماه ژوئیه (زمانی‌که توافق با قدرت‌های جهانی در مورد برنامه هسته‌ای تمدید یا منقضی شود) در سطح حدود یک میلیون بشکه در روز ادامه پیدا کند. ماجدی که به عنوان معاون وزیر نفت در امور بین‌الملل و بازرگانی شناخته می‌شود در تازه ترین اظهارات خود به یکی از رسانه‌های خارجی به تولید روزانه حدود دو میلیون و 700 هزار بشکه نفت اشاره کرده و گفته است که ممکن است ایران ظرف شش ماه پس از لغو تحریم‌ها به تولید روزانه سه میلیون و 700 هزار بشکه برسد.

وزیر نفت ایران نیز که سال گذشته با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید وعده تولید روزانه چهار میلیون بشکه را داده بود، امسال نیز رویای تولید نفت خام به صورت روزانه بیش از پنج میلیون بشکه در روز را در سر می‌پروراند. در حال حاضر ایران به عنوان چهارمین تولید کننده نفت در اوپک در حال مذاکره با قدرتهای جهانی درباره برنامه هسته ای خود و لغو کامل تحریم‌های اقتصادی است. توافق هسته‌ای موقت ایران و گروه پنج+یک 20 ژوئیه منقضی می‌شود و مفاد قراردادهای اصلاح شده نفتی شرایط پرداخت به شرکت‌های بین‌المللی را جذاب‌تر کرده و بر اساس قیمت نفت و خطرات توسعه آن خواهد بود.