کاهش جدی ذخایر سدهای کشور

گروه اقتصادی: در آستانه ورود به تابستان و گذر از ماه‌های پربارش فصل بهار، همچنان ذخایر برخی از سدها خالی است. حجم خالی بودن سدها می‌تواند یکی از نشانه‌های جدی بحران آب در کشور باشد.به گزارش تجارت نیوز،
دفتر اطلاعات و داده‌های شرکت مدیریت منابع آب ایران در تازه‌ترین گزارش خود به وضعیت بارندگی و ذخایر سدها در کشور پرداخت. آنطور که این گزارش نشان می‌دهد ۶۵ درصد ذخایر سدهای ایران پر شده است، اما همچنان برخی سدها وضعیت خوبی ندارند. از سوی دیگر بارندگی‌ها در برخی مناطق نسبت به سال گذشته و میانگین درازمدت همچنان با کاهش چشمگیر مواجه است.

سومین سالی‌ست که ایران با خشکسالی مواجه است. بنا بر گزارش‌های رسمی منابع آب کشور نیز با کاهش جدی روبه‌روست. با این حال تغییر شاخصی در سیاستگذاری‌های مصارف آب کشور هم مشاهده نمی‌شود. کارشناسان حوزه آب نیز بر این باورند که حکمرانی آب در اقلیم خشک ایران ضعیف بوده و به بحران آب در کشور دامن زده است. از جمله انتقاداتی که آنها دارند، جایگاه آب در برنامه‌های توسعه کشور است که متناسب با اقلیم، منابع آب و دیگر شرایط تنظیم نشده است.بعید نیست که مسئولان کشور برای بهبود وضعیت آب نیز به انتظار بارش ابرها نشسته باشند، همانطور که برای پدیده گرد و خاک، منتظر وزش باد می‌مانند تا سنگینی هوای آلوده از سینه مردم کم شود. اما آیا ریزش‌های جوی، زمین تشنه ایران را سیراب کرده است؟

۶ استانی که کمترین بارندگی را دارند
نگاهی به وضعیت بارندگی در کشور نیز نشان می‌دهد که بارش‌های آنقدر نبوده که زمین تشنه ایران را سیراب کند. ضمن اینکه برخی از استان‌ها با کاهش بارندگی بیشتری مواجه هستند. همانطور که گفته شد یکی از این استان‌ها خراسان رضوی است. اما وضعیت بارندگی سایر استان‌های کشور چگونه است؟بررسی داده‌های دفتر اطلاعات و داده‌های مدیریت منابع آب نشان می‌دهد که تا روز ۱۳ خردادماه، ارتفاع کل ریزش‌های جوی کشور معادل ۱۹۹.۶ میلی‌متر است. این مقدار بارش نسبت به میانگین دوره‌های مشابه دراز مدت ۱۴ درصد کاهش داشته است. در این میان ۶ استان بیشترین کاهش بارندگی را نسبت به میانگین دوره‌های مشابه درازمدت داشتند. استان‌های خراسان رضوی، هرمزگان، سیستان‌وبلوچستان، قزوین، قم و تهران در این لیست قرار دارند.

بر اساس گزارش داده‌های دفتر اطلاعات مدیریت منابع آب، ۱۳ استان دیگر هم بین ۱۲ درصد تا ۲۸ درصد نسبت به میانگین دوره‌های مشابه درازمدت کاهش بارندگی دارند.اگرچه در روزهای اخیر برخی از مناطق کشور با بارندگی و سیلاب مواجه بودند، اما باز هم در لیست استان‌های کم‌بارش قرار دارند. از این جمله می‌توان به تهران اشاره کرد. مازیار غلامی، مدیرکل اداره هواشناسی استان تهران نیز به ایسنا گفت که با وجود بارندگی‌های اخیر تهران به عنوان چهارمین استان کشور با بیشترین کاهش بارش و خشکسالی مواجه است.

سدهایی با کمتر از ۲۰ درصد ذخیره آبی
سد وشمگیر، گلستان، بوستان در استان گلستان فقط چهار درصد و سد رودبال داراب در استان فارس فقط ۶ درصد پر شده‌اند. پرشدگی سد چاه نیمه‌ها در استان سیستان و بلوچستان نیز فقط ۶ درصد اعلام شده است.
در حالی که چاه ‌نیمه‌های استان سیستان و بلوچستان خالی‌ست، مناقشات بر سر حق‌آبه هیرمند همچنان ادامه دارد. حالا دیگر بحران آب برای مردم سیستان و بلوچستان ملموس که نه جدی است.طالبان راه را برای ورود آب به ایران باز نمی‌کند و سدهای استان سیستان و بلوچستان نیز روز به روز وضعیت بدتری پیدا می‌کنند. دیپلماسی ایران هم تاکنون راه به جایی نبرده است و هنوز گرفتن حق‌آبه هیرمند در حد اما و اگر و وعده‌های مسئولان مرتبط است.

همچنین سد خداآفرین در آذربایجان شرقی ۹ درصد پر شده که نسبت به سال گذشته ۳۳ درصد کاهش را ثبت کرده است. پرشدگی سدهای دوستی و طرق در استان خراسان رضوی نیز به ترتیب ۱۱ درصد و ۱۹ درصد اعلام شده است. نکته مهم درباره استان خراسان رضوی، وضعیت بارندگی است.اخیرا علیرضا طاهری، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی با اشاره به کاهش ۷۰ درصد بارش نسبت به ۶۰ سال اخیر در این استان گفت که کاهش بارندگی امسال بی‌سابقه بوده و شرایط بحرانی را رقم زده است.

۱۸ سد کشور با کاهش ۲۵ تا ۷۵ درصدی موجودی آب
به طور کلی حجم موجودی آب ۱۸ سد کشور از ابتدای سال آبی جاری تاکنون نسبت به مدت مشابه سال قبل بین ۲۵ تا ۷۵ درصد کاهش داشته است.علاوه بر سدهایی که گفته شد، سدهای ساوه در استان مرکزی، سرنی، شمیل و استقلال در استان هرمزگان، بارون در استان آذربایجان غربی، تنگوئیه و نسا در کرمان، شهید رجایی در مازندران، ستارخان در آذربایجان شرقی، شیرین‌دره در خراسان شمالی و یامچی و سبلان در اردبیل نسبت به سال گذشته بین ۲۵ تا ۷۵ درصد کاهش حجم موجودی دارند. گفتنی است آمارهای گفته شده از ذخایر سدها تا روز ۱۳ خردادماه محاسبه و بررسی شده است.

البته باید توجه داشت که بحران آب در ایران صرفا به کاهش ذخایر سدها محدود نمی‌شود. با کاهش آب‌های سطحی، مصارف آب سمت آب‌های زیرمینی می‌رود. همین حالا هم نیمی از مصارف آب کشور از طریق آب‌های زیرزمینی تامین می‌شود. اما این منابع هم همیشگی نامحدود نیستند. اضافه برداشت از منابع آب زیرزمینی نیز در حوزه فرونشست زمین بحران‌زا شده است.