الحاق ایران به سازمان جهانی تجارت چه شد؟

دکتر اسفندیار امید‌بخش – مشاور رییس کل سازمان توسعه تجارت در امور WTO –  گفت: طبیعتا ما منتظر نتیجه تلاش‌های تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای هستیم تا با گشایشی که در سیاست خارجی کشور حاصل خواهد شد بتوانیم مذاکرات الحاق ایران به سازمان جهانی تجارت را با جدیت دنبال کنیم. وی افزود: بعد از ارسال گزارش رژیم تجاری ایران در آبان‌ماه سال 88 و متعاقبا دریافت 700 سوال پیرامون این گزارش از سوی تعدادی از اعضای گروه ایران در سازمان جهانی تجارت دفتر نمایندگی تام‌الاختیار تجاری با همکاری دستگاه ذیربط نسبت به تهیه پاسخ‌های لازم اقدام و پاسخ‌های مربوطه را در آذرماه سال 90 به دبیرخانه سازمان تحویل داد. امیدبخش در ادامه اظهار کرد: از آن تاریخ ما منتظر تشکیل اولین جلسه گروه کاری بررسی الحاق ایران به سازمان جهانی تجارت هستیم که متاسفانه به خاطر مناسبات سیاسی ایران در عرصه بین‌المللی و تشدید تحریم‌ها این جلسه تا این تاریخ تشکیل نشده است.

نخستین ویرایش یادداشت نظامنامه تجارت خارجی (گزارش رژیم تجاری ایران) در سال ۱۳۷۸ تهیه شده که طی سنوات بعد متناسب با تغییرات در قوانین و مقررات گزارش اولیه به طور مکرر مورد بازبینی و تکمیل قرار گرفته ‌است. دو ماه پس از پذیرش درخواست الحاق ایران توسط شورای عمومی سازمان جهانی تجارت در پنجم خردادماه سال ۱۳۸۴، آخرین ویرایش گزارش رژیم تجاری برای بررسی و ارائه نظرات دستگاه‌ها، انجام بررسی‌ها و اعمال تغییرات و تعدیلات لازم در سال 1385 به دولت ارائه شد. اما بررسی درخواست عضویت ایران در سازمان جهانی تجارت ۹ سال به طول انجامید. به نحوی که تا پنج سال تقاضای عضویت ایران در شورای عمومی سازمان مطرح نشد و پس از طرح نیز تا چهار سال اجماع در این زمینه صورت نگرفت و در نهایت پس از ۹ سال درخواست ایران در پنج خرداد 1384 با اجماع کشورها مواجه و پذیرفته شد و ایران به عنوان عضو ناظر پذیرفته شد. تمام اینها در حالی است که میانگین زمان عضویت دیگر کشورهایی که سال ۱۹۹۵ به این سو، در سازمان عضو شده‌اند حدود هفت سال بوده ‌است.

براساس آخرین اطلاعات منتشر شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت آخرین اقدام انجام شده در این وزارتخانه مرتبط با سازمان جهانی تجارت ارائه پاسخ‌های تهیه شده درباره رژیم تجاری ایران به سازمان جهانی تجارت در آبان سال 1390 و توزیع این پاسخ‌ها بین اعضای این سازمان در آذر همان سال بوده است. ضمن اینکه از آن مدت تاکنون نیز وزارت صنعت، معدن و تجارت چندین کارگاه‌های آموزشی را نیز برای کارشناسان اعزامی به سازمان جهانی تجارت برگزار کرده است.