افزایش تمایل به نگهداری اسکناس در ایران

گروه اقتصادی:در حالی که شاهد رشد چشمگیر استفاده از ابزارهای پرداخت الکترونیکی در سال‌های اخیر بوده‌ایم، آمارهای جدید بانک مرکزی نشان می‌دهد که پول نقد همچنان جایگاه خود را در میان مردم حفظ کرده و به بالاترین سطح خود در تاریخ رسیده است.به گزارش اکوایران، اسکناس و مسکوک در دست اشخاص به بالاترین سطح تاریخی خود رسیده است.

آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد که حجم اسکناس و مسکوک در دست اشخاص، که به عنوان پول نقد شناخته می‌شود و بدون واسطه در معاملات استفاده می‌شود، پس از یک روند کاهشی در بهار سال گذشته، شتاب افزایشی به خود گرفته و در دی ماه به سطح بی‌سابقه 127 هزار میلیارد تومان رسیده است.«اسکناس و مسکوک در دست اشخاص» و «سپرده‌های دیداری» بخشی از نقدینگی یعنی «پول» را تشکیل می‌دهد که از قدرت نقدینگی بالاتری نسبت به «شبه پول» برخوردار است.

تمایل روزافزون به پول نقد
اسکناس و مسکوک در دست اشخاص که در فروردین سال گذشته به 123.6 همت و بالاترین سطح تا آن مقطع رسیده بود در اردیبهشت و خرداد ماه روند کاهشی به خود گرفت و به حدود 120 همت رسید اما این روند از ابتدای تابستان سال 1402 تغییر کرد و تداوم روند افزایشی، حجم اسکناس و مسکوک در دست اشخاص را به بالاترین سطح خود رسانده است.

بر اساس آخرین گزارش بانک مرکزی حجم اسکناس و مسکوک در دست اشخاص در پایان دی ماه سال 1402 به 127.6 همت رسیده که نسبت به مقطع مشابه سال قبل 21 درصد رشد داشته، همچنین رشد ماهانه آن نیز در دی ماه سال گذشته معادل 0.6 درصد بوده است.

کاهش سهم پول نقد از کل پول
رشد پول نقد در حالی رخ داده که سهم آن از کل پول (شامل سپرده‌های دیداری و اسکناس و مسکوک) در دی ماه سال 1402 نسبت به دی ماه سال قبل کاهش یافته و از 7.58 درصد به 7.08 درصد رسیده است.این موضوع نشان می‌دهد که افزایش پول نقد عمدتا به دلیل رشد تقاضا برای اسکناس و مسکوک بوده و نه به دلیل کاهش سپرده‌های دیداری.

رشد ماهانه 0.6 درصدی اسکناس و مسکوک در دست اشخاص در دی ماه سال گذشته در حالی رخ داده که حجم نقدینگی نیز در این ماه حدود یک درصد افزایش یافته است.در مقابل سهم سپرده‌های دیداری از حجم پول طی دوره مورد اشاره افزایش یافته و از 92.42 درصد در دی ماه 1401 به 92.92 درصد در دی ماه سال گذشته رسیده است.

دشواری سیاستگذاری پولی با افزایش پول نقد
کارشناسان دلایل مختلفی را برای افزایش پول نقد ارایه می‌کنند، از جمله افزایش نقدینگی، افزایش تمایل به معاملات نقدی و محدودیت‌های بانکی؛ به اسن صورت که افزایش تمایل به انجام معاملات نقدی، به ویژه در بخش غیررسمی اقتصاد، عاملی برای رشد پول نقد بوده و همچنین برخی از افراد ممکن است به دلیل محدودیت‌های بانکی، مانند سقف برداشت وجه نقد، به نگهداری پول نقد روی آورده باشند.

به اعتقاد برخی کارشناسان استفاده از پول نقد می‌تواند شفافیت تراکنش‌های مالی را کاهش دهد و زمینه را برای فعالیت‌های غیرقانونی فراهم کند همچنین اگر به میزان قابل توجی رشد کند می‌تواند کنترل نقدینگی و اجرای سیاست‌های پولی را برای بانک مرکزی دشوارتر کند.