تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۸/۰۱ ساعت ۱۳:۳۵
کد مطلب : ۴۹۷۲۱۴
محتوای اسناد محرمانه فعالیت اسرائیل درباره ایران
گروه بین الملل: خبرگزاری آسوشیتدپرس گزارش داد که ایالات متحده تحقیق درباره افشای اسناد طبقه‌بندی شده اخیر مربوط به طرح‌های اسرائیل برای حمله به ایران را آغاز کرد. اما محتوای این اسناد چه بود و سناریو‌های مطرح در مورد چگونگی و دلایل لو رفتن آنها چیست؟
دو رسانه آمریکاییِ آکسیوس و سی‌ان‌ان گزارش دادند که دو سند اطلاعاتی محرمانه ایالات متحده درباره جزئیات آمادگی اسرائیل برای حمله به ایران در کانالی تلگرامی منتشر شده است.
مدیران این کانال تلگرامی در بیانیه‌ای اعلام کردند که این کانال به ایران مرتبط نیست، بلکه توسط «تیمی منسجم از روزنامه‌نگاران کاملاً مستقل» اداره می‌شود. آنها همچنین در واکنش به گزارش رسانه‌های مختلف در مورد نقش این کانال در افشای این اسناد، با تکذیب هرگونه ایفای نقش در این رخداد اطلاعاتی، مدعی شدند که هیچ ارتباطی با منبع اصلی افشای این اطلاعات که تصور می‌کنند، منبعی در وزارت دفاع ایالات متحده است، ندارند.
مدیران این کانال تلگرامی که پیشتر مطالبی همسو با ایران منتشر کرده، در بیانیه خود مدعی شد که انتشار اولیه این اسناد در یک کانال تلگرامی خصوصی که ۷ هزار عضو دارد، رخ داده و سپس از طریق یک حساب کاربری ناشناس همچون سایر رسانه‌ها برای گردانندگان کانال میدل ایست اسپکتیتور(Middle East Spectator) نیز ارسال شده است.
سی‌ان‌ان به نقل از یک منبع آگاه آمریکایی، صحت این مدارک را تایید کرد. پنتاگون نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد که از گزارش‌های منتشره در مورد این اسناد آگاه است، اما توضیح بیشتری در مورد آنها ارائه نکرد.
این اسناد دارای مهر «فوق محرمانه» است و تاریخ درج شده بر روی آنها نیز ۱۵ و ۱۶ اکتبر (۲۴ و ۲۵ مهرماه) است. اسناد فوق محرمانهٔ منتشر شده، جزئیات آماده‌سازی ارتش اسرائیل را برای حمله تلافی‌جویانه به ایران توضیح می‌دهد.
در این اسناد ادعا شده که ایالات متحده از ٨ اکتبر شاهد جابجایی دست‌کم ۱۶ فروند موشک بالستیک هواپرتاب و حداقل ۴۰ فروند موشک دیگر توسط نیروی هوایی اسرائیل در یکی از پایگاه‌های هوایی این کشور بوده است.افزون بر این، ادعا شده که نیروی هوایی اسرائیل در ١۵ اکتبر تمرین‌هایی را شامل سوخت‌‌گیری هوا به هوا و عملیات جستجو و نجات جنگی، با مشارکت تعدادی قابل توجهی از هواپیماهای خود انجام داده است. همچنین، در این اسناد ادعا شده که نیروی هوایی اسرائیل در حال آمادگی برای حمله پهپادی است.
طی دو روزی که از افشای این اسناد می‌گذرد، کارشناسان و تحلیلگران زیادی فرضیه‌های خود را در مورد دلایل لو رفتن آنها مطرح کرده‌اند.
در این میان، گروهی بر این باورند که افشای این اطلاعات در پی یک حمله هکری توسط هکرهای وابسته به ایران رخ داده و نشان دهنده اشراف اطلاعاتی این کشور بر ساختارهای نظامی ایالات متحده و کاخ سفید است.
اما گروهی دیگر هم دولت جو بایدن را متهم کرده‌اند که با افشای این اطلاعات خواسته تا حمله اسرائیل را تا پس از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا که حدود دو هفته دیگر برگزار می‌شود، به تعویق بیندازد تا شانس پیروزی کامالا هریس در مقابل دونالد ترامپ بیش از این کاهش نیابد.
گروه سوم هم معتقدند که این درز اطلاعات، کاملا هوشمندانه و توسط سیستم اطلاعاتی اسرائیل انجام شده تا ایران را در مواجهه با حمله تلافی‌جویانه اسرائیل دچار خطای محاسباتی کند و نیروهای نظامی آن را غافلگیر کند.
البته دسته چهارمی هم این فرضیه را مطرح می‌کنند که افشای این اطلاعات می‌تواند نشانگر تلاش مشترک اسرائیل و آمریکا برای پاسخ به سوال بخشی از افکار عمومی مطالبه‌گرِ حمله باشد که چرا پاسخ اسرائیل به حمله ایران به تعویق افتاده است. در پاسخ به این سوال، گزارشی مبنی بر طراحی عملیات و برنامه آماده‌سازی ارتش اسرائیل لو رفته تا نشان دهد که این حمله در حال اجراست و در عین حال، سطح بالای فشار بر ایران حفظ شود.
البته با وجود مطرح شدن این چهار فرضیه هنوز شواهد کافی برای اثبات هیچ‌یک از آنها وجود ندارد.
دفعه قبل، چه اتفاق‌هایی رقم خورد؟
همزمان با انتشار اخبار و گزارش‌هایی در مورد درز اطلاعات فوق محرمانه از برنامه‌ریزی و تدارکات ارتش اسرائیل برای انجام حمله تلافی‌جویانه به ایران، بازخوانی تاریخ نشان می‌دهد که ۱۲ سال پیش نیز طرح حمله اسرائیل به تاسیسات هسته‌ای ایران در دوران حضور دموکرات‌ها در کاخ سفید فاش شد.
۲۹ ماه مارس سال ۲۰۱۲ (۱۰ فروردین ۱۳۹۱) نشریه آمریکایی فارن پالیسی (Foreign Policy) به نقل از مقام‌های آگاه آمریکایی فاش کرد که اسرائیل با همسایه شمالی ایران یعنی جمهوری آذربایجان به توافق رسیده تا با استفاده از پایگاه‌های هوایی این کشور، حملات هوایی خود را علیه تاسیسات هسته‌ای ایران انجام دهد.
یک افسر اطلاعاتی آمریکایی به این این نشریه گفته بود: «ما از نزدیک در حال رصد اقدامات ایران هستیم ... اما از مشاهده تحرکات اسرائیل در آذربایجان خوشحال نیستیم.»
همزمان، رسانه آمریکایی بلومبرگ (Bloomberg)، گزارش کنگره ایالات متحده در مورد حمله اسرائیل به تاسیسات هسته‌ای ایران را فاش کرد که در آن نوشته شده بود، با توجه به پراکندگی تاسیسات هسته‌ای ایران مشخص نیست که اثر نهایی این حمله چه خواهد بود. همچنین، یک مقام آگاه آمریکایی به این رسانه گفته بود که حمله اسرائیل حداکثر می‌تواند برنامه هسته‌ای ایران را ۶ ماه به عقب بیندازد.
این گزارش‌ها یک هفته پس از آن منتشر شد که دیگر نشریه نزدیک به دموکرات‌ها یعنی نیویورک تایمز یک گزارش طبقه‌بندی شده را در مورد تبعات حمله اسرائیل به ایران درز داد. در این گزارش، پیش‌بینی شده بود که حمله اسرائیل به تاسیسات هسته‌ای ایران می‌تواند به آغاز جنگ منطقه‌ای گسترده‌تر منجر شود، جنگی که موجب کشته شدن صدها تن از نیروهایی آمریکایی خواهد شد.
تحلیلگران اسرائیلی بلافاصله پس از انتشار این گزارش‌های افشاگرانه، دولت باراک اوباما، رئیس جمهوری وقت ایالات متحده را به دست داشتن در این افشاگری متهم کردند. به باور آنها دولت وقت در تلاش بود تا اسرائیل را برای انصراف از حمله به ایران تحت فشار قرار دهد و در طرف مقابل نیز در مذاکرات هسته‌ای پیشِ‌رو ایران را وادار به مصالحه کند.
به عنوان نمونه، یوئل گوزانسکی، تحلیلگر مؤسسه مطالعات امنیت ملی، گفت: «به نظر می‌رسد یک کارزار بزرگ برای جلوگیری از حمله اسرائیل به راه افتاده است. من فکر می کنم دولت [اوباما] واقعا نگران است که اسرائیل به زودی به ایران حمله کند.»
ران بن یشای، مفسر قدیمی دفاعی در روزنامه عبری یدیعوت اخرونوت چاپ تل‌آویو، با انتشار ستونی با عنوان «اوباما به اسرائیل خیانت می‌کند؟» این افشاگری‌ها را «یک کارزار تخریبی هدفمند» علیه برنامه نظامی اسرائیل عنوان کرد. او سپس به کنایه خطاب به دولت آمریکا نوشته بود که منتظر باشید تا تحریم‌ها رژیم ایران را به زانو درآورد.
اما همان زمان هم الکس فیشمن، تحلیلگر نظامی اسرائیلی در گفتگویی اعلام کرد که هدف از انتشار این گزارش‌ها این است که هم اسرائیل و هم ایران تحت فشار قرار گیرند. به باور او هدف آمریکا این بود که به ایرانی‌ها نشان دهد که چه چیزی در حال وقوع است تا آنها را در آستانه آغاز مذاکرات هسته‌ای نگران‌تر و عصبی‌تر و در مذاکرات در موضع ضعف قرار دهد.
ولی جان بولتون، سفیر سابق آمریکا در سازمان ملل متحد، در مصاحبه با رسانه‌ای اسرائیلی گفته بود: «کاخ سفید عمداً غافلگیری تاکتیکی اسرائیل را از بین برده است.»
مت بروکس، مدیر اجراییِ ائتلاف یهودیان جمهوری‌خواه نیز آن زمان اعلام کرد: ««از گزارش‌های مطبوعاتی اخیر به وضوح مشخص است که دولت اوباما از دیپلماسی آرام به حملات پنهانی در رسانه‌ها روی آورده است تا از اقدام اسرائیلی‌ها علیه ظرفیت‌های رو به رشد هسته‌ای ایران جلوگیری کند.»
در مقابل، دولت باراک اوباما هرگونه دست داشتن در افشای اطلاعات رد کرد و اعلام کرد که کاخ سفید قویا این افشاگری‌ها محکوم می‌کند و در صورت مشخص شدن عامل آن حتما از تحت تعقیب قرار گرفتن آن استقبال می‌کند.
دنیس راس، دیپلمات باسابقه آمریکایی که دارای گرایش حزبی دموکرات است، آن زمان به نیویورک‌پست گفته بود که او تردید دارد که «دولت کمپین افشاگری را سازمان‌دهی کرده باشد» ولی به برخی مخالفان حمله اسرائیل مشکوک است.
هر چند، یوئل گوزانسکی، تحلیلگر مؤسسه مطالعات امنیت ملی، در آن روزها این نظریه که آذربایجان به عنوان پایگاهی برای عملیات احتمالی اسرائیل علیه ایران مورد استفاده قرار گیرد، غیرمنطقی و بسیار رمانتیک دانسته بود و الیوت آبرامز، معاون مشاور امنیت ملی در زمان جورج دبلیو بوش، نیز گفته بود که داستان همکاری آذربایجان در حمله اسرائیل به ایران واقعیت ندارد ولی هنوز هم وقتی تهدیدهای اسرائیل علیه ایران شدت می‌گیرد، ایران در نخستین گام مواجهه با آنها به باکو در مورد در اختیار اسرائیل گذاشتن پایگاه‌های هوایی‌اش، هشدار می‌دهد.
البته آن زمان حمله‌ای از جانب اسرائیل به تاسیسات هسته‌ای ایران انجام نشد و مذاکرات در مورد برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی با میانجیگری اتحادیه اروپا و با حضور ایالات متحده آغاز شد، مذاکراتی که به حصول توافق‌نامه برجام در سال ۲۰۱۵ منتهی شد. اما این روزها که بار دیگر اسناد آمادگی نیروی هوایی اسرائیل برای حمله به ایران در روزهای پایانی دولت دموکرات جو بایدن فاش شده، شرایط خاورمیانه و جهان با ۱۲ سال پیش بسیار تفاوت کرده است.
دو رسانه آمریکاییِ آکسیوس و سی‌ان‌ان گزارش دادند که دو سند اطلاعاتی محرمانه ایالات متحده درباره جزئیات آمادگی اسرائیل برای حمله به ایران در کانالی تلگرامی منتشر شده است.
مدیران این کانال تلگرامی در بیانیه‌ای اعلام کردند که این کانال به ایران مرتبط نیست، بلکه توسط «تیمی منسجم از روزنامه‌نگاران کاملاً مستقل» اداره می‌شود. آنها همچنین در واکنش به گزارش رسانه‌های مختلف در مورد نقش این کانال در افشای این اسناد، با تکذیب هرگونه ایفای نقش در این رخداد اطلاعاتی، مدعی شدند که هیچ ارتباطی با منبع اصلی افشای این اطلاعات که تصور می‌کنند، منبعی در وزارت دفاع ایالات متحده است، ندارند.
مدیران این کانال تلگرامی که پیشتر مطالبی همسو با ایران منتشر کرده، در بیانیه خود مدعی شد که انتشار اولیه این اسناد در یک کانال تلگرامی خصوصی که ۷ هزار عضو دارد، رخ داده و سپس از طریق یک حساب کاربری ناشناس همچون سایر رسانه‌ها برای گردانندگان کانال میدل ایست اسپکتیتور(Middle East Spectator) نیز ارسال شده است.
سی‌ان‌ان به نقل از یک منبع آگاه آمریکایی، صحت این مدارک را تایید کرد. پنتاگون نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد که از گزارش‌های منتشره در مورد این اسناد آگاه است، اما توضیح بیشتری در مورد آنها ارائه نکرد.
این اسناد دارای مهر «فوق محرمانه» است و تاریخ درج شده بر روی آنها نیز ۱۵ و ۱۶ اکتبر (۲۴ و ۲۵ مهرماه) است. اسناد فوق محرمانهٔ منتشر شده، جزئیات آماده‌سازی ارتش اسرائیل را برای حمله تلافی‌جویانه به ایران توضیح می‌دهد.
در این اسناد ادعا شده که ایالات متحده از ٨ اکتبر شاهد جابجایی دست‌کم ۱۶ فروند موشک بالستیک هواپرتاب و حداقل ۴۰ فروند موشک دیگر توسط نیروی هوایی اسرائیل در یکی از پایگاه‌های هوایی این کشور بوده است.افزون بر این، ادعا شده که نیروی هوایی اسرائیل در ١۵ اکتبر تمرین‌هایی را شامل سوخت‌‌گیری هوا به هوا و عملیات جستجو و نجات جنگی، با مشارکت تعدادی قابل توجهی از هواپیماهای خود انجام داده است. همچنین، در این اسناد ادعا شده که نیروی هوایی اسرائیل در حال آمادگی برای حمله پهپادی است.
طی دو روزی که از افشای این اسناد می‌گذرد، کارشناسان و تحلیلگران زیادی فرضیه‌های خود را در مورد دلایل لو رفتن آنها مطرح کرده‌اند.
در این میان، گروهی بر این باورند که افشای این اطلاعات در پی یک حمله هکری توسط هکرهای وابسته به ایران رخ داده و نشان دهنده اشراف اطلاعاتی این کشور بر ساختارهای نظامی ایالات متحده و کاخ سفید است.
اما گروهی دیگر هم دولت جو بایدن را متهم کرده‌اند که با افشای این اطلاعات خواسته تا حمله اسرائیل را تا پس از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا که حدود دو هفته دیگر برگزار می‌شود، به تعویق بیندازد تا شانس پیروزی کامالا هریس در مقابل دونالد ترامپ بیش از این کاهش نیابد.
گروه سوم هم معتقدند که این درز اطلاعات، کاملا هوشمندانه و توسط سیستم اطلاعاتی اسرائیل انجام شده تا ایران را در مواجهه با حمله تلافی‌جویانه اسرائیل دچار خطای محاسباتی کند و نیروهای نظامی آن را غافلگیر کند.
البته دسته چهارمی هم این فرضیه را مطرح می‌کنند که افشای این اطلاعات می‌تواند نشانگر تلاش مشترک اسرائیل و آمریکا برای پاسخ به سوال بخشی از افکار عمومی مطالبه‌گرِ حمله باشد که چرا پاسخ اسرائیل به حمله ایران به تعویق افتاده است. در پاسخ به این سوال، گزارشی مبنی بر طراحی عملیات و برنامه آماده‌سازی ارتش اسرائیل لو رفته تا نشان دهد که این حمله در حال اجراست و در عین حال، سطح بالای فشار بر ایران حفظ شود.
البته با وجود مطرح شدن این چهار فرضیه هنوز شواهد کافی برای اثبات هیچ‌یک از آنها وجود ندارد.
دفعه قبل، چه اتفاق‌هایی رقم خورد؟
همزمان با انتشار اخبار و گزارش‌هایی در مورد درز اطلاعات فوق محرمانه از برنامه‌ریزی و تدارکات ارتش اسرائیل برای انجام حمله تلافی‌جویانه به ایران، بازخوانی تاریخ نشان می‌دهد که ۱۲ سال پیش نیز طرح حمله اسرائیل به تاسیسات هسته‌ای ایران در دوران حضور دموکرات‌ها در کاخ سفید فاش شد.
۲۹ ماه مارس سال ۲۰۱۲ (۱۰ فروردین ۱۳۹۱) نشریه آمریکایی فارن پالیسی (Foreign Policy) به نقل از مقام‌های آگاه آمریکایی فاش کرد که اسرائیل با همسایه شمالی ایران یعنی جمهوری آذربایجان به توافق رسیده تا با استفاده از پایگاه‌های هوایی این کشور، حملات هوایی خود را علیه تاسیسات هسته‌ای ایران انجام دهد.
یک افسر اطلاعاتی آمریکایی به این این نشریه گفته بود: «ما از نزدیک در حال رصد اقدامات ایران هستیم ... اما از مشاهده تحرکات اسرائیل در آذربایجان خوشحال نیستیم.»
همزمان، رسانه آمریکایی بلومبرگ (Bloomberg)، گزارش کنگره ایالات متحده در مورد حمله اسرائیل به تاسیسات هسته‌ای ایران را فاش کرد که در آن نوشته شده بود، با توجه به پراکندگی تاسیسات هسته‌ای ایران مشخص نیست که اثر نهایی این حمله چه خواهد بود. همچنین، یک مقام آگاه آمریکایی به این رسانه گفته بود که حمله اسرائیل حداکثر می‌تواند برنامه هسته‌ای ایران را ۶ ماه به عقب بیندازد.
این گزارش‌ها یک هفته پس از آن منتشر شد که دیگر نشریه نزدیک به دموکرات‌ها یعنی نیویورک تایمز یک گزارش طبقه‌بندی شده را در مورد تبعات حمله اسرائیل به ایران درز داد. در این گزارش، پیش‌بینی شده بود که حمله اسرائیل به تاسیسات هسته‌ای ایران می‌تواند به آغاز جنگ منطقه‌ای گسترده‌تر منجر شود، جنگی که موجب کشته شدن صدها تن از نیروهایی آمریکایی خواهد شد.
تحلیلگران اسرائیلی بلافاصله پس از انتشار این گزارش‌های افشاگرانه، دولت باراک اوباما، رئیس جمهوری وقت ایالات متحده را به دست داشتن در این افشاگری متهم کردند. به باور آنها دولت وقت در تلاش بود تا اسرائیل را برای انصراف از حمله به ایران تحت فشار قرار دهد و در طرف مقابل نیز در مذاکرات هسته‌ای پیشِ‌رو ایران را وادار به مصالحه کند.
به عنوان نمونه، یوئل گوزانسکی، تحلیلگر مؤسسه مطالعات امنیت ملی، گفت: «به نظر می‌رسد یک کارزار بزرگ برای جلوگیری از حمله اسرائیل به راه افتاده است. من فکر می کنم دولت [اوباما] واقعا نگران است که اسرائیل به زودی به ایران حمله کند.»
ران بن یشای، مفسر قدیمی دفاعی در روزنامه عبری یدیعوت اخرونوت چاپ تل‌آویو، با انتشار ستونی با عنوان «اوباما به اسرائیل خیانت می‌کند؟» این افشاگری‌ها را «یک کارزار تخریبی هدفمند» علیه برنامه نظامی اسرائیل عنوان کرد. او سپس به کنایه خطاب به دولت آمریکا نوشته بود که منتظر باشید تا تحریم‌ها رژیم ایران را به زانو درآورد.
اما همان زمان هم الکس فیشمن، تحلیلگر نظامی اسرائیلی در گفتگویی اعلام کرد که هدف از انتشار این گزارش‌ها این است که هم اسرائیل و هم ایران تحت فشار قرار گیرند. به باور او هدف آمریکا این بود که به ایرانی‌ها نشان دهد که چه چیزی در حال وقوع است تا آنها را در آستانه آغاز مذاکرات هسته‌ای نگران‌تر و عصبی‌تر و در مذاکرات در موضع ضعف قرار دهد.
ولی جان بولتون، سفیر سابق آمریکا در سازمان ملل متحد، در مصاحبه با رسانه‌ای اسرائیلی گفته بود: «کاخ سفید عمداً غافلگیری تاکتیکی اسرائیل را از بین برده است.»
مت بروکس، مدیر اجراییِ ائتلاف یهودیان جمهوری‌خواه نیز آن زمان اعلام کرد: ««از گزارش‌های مطبوعاتی اخیر به وضوح مشخص است که دولت اوباما از دیپلماسی آرام به حملات پنهانی در رسانه‌ها روی آورده است تا از اقدام اسرائیلی‌ها علیه ظرفیت‌های رو به رشد هسته‌ای ایران جلوگیری کند.»
در مقابل، دولت باراک اوباما هرگونه دست داشتن در افشای اطلاعات رد کرد و اعلام کرد که کاخ سفید قویا این افشاگری‌ها محکوم می‌کند و در صورت مشخص شدن عامل آن حتما از تحت تعقیب قرار گرفتن آن استقبال می‌کند.
دنیس راس، دیپلمات باسابقه آمریکایی که دارای گرایش حزبی دموکرات است، آن زمان به نیویورک‌پست گفته بود که او تردید دارد که «دولت کمپین افشاگری را سازمان‌دهی کرده باشد» ولی به برخی مخالفان حمله اسرائیل مشکوک است.
هر چند، یوئل گوزانسکی، تحلیلگر مؤسسه مطالعات امنیت ملی، در آن روزها این نظریه که آذربایجان به عنوان پایگاهی برای عملیات احتمالی اسرائیل علیه ایران مورد استفاده قرار گیرد، غیرمنطقی و بسیار رمانتیک دانسته بود و الیوت آبرامز، معاون مشاور امنیت ملی در زمان جورج دبلیو بوش، نیز گفته بود که داستان همکاری آذربایجان در حمله اسرائیل به ایران واقعیت ندارد ولی هنوز هم وقتی تهدیدهای اسرائیل علیه ایران شدت می‌گیرد، ایران در نخستین گام مواجهه با آنها به باکو در مورد در اختیار اسرائیل گذاشتن پایگاه‌های هوایی‌اش، هشدار می‌دهد.
البته آن زمان حمله‌ای از جانب اسرائیل به تاسیسات هسته‌ای ایران انجام نشد و مذاکرات در مورد برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی با میانجیگری اتحادیه اروپا و با حضور ایالات متحده آغاز شد، مذاکراتی که به حصول توافق‌نامه برجام در سال ۲۰۱۵ منتهی شد. اما این روزها که بار دیگر اسناد آمادگی نیروی هوایی اسرائیل برای حمله به ایران در روزهای پایانی دولت دموکرات جو بایدن فاش شده، شرایط خاورمیانه و جهان با ۱۲ سال پیش بسیار تفاوت کرده است.
پربينندهترين مطالب و خبرها
