سال 93 شروعی دوباره برای احزاب بود. اصلاحطلبان بعد از مدتها دوباره گرد هم جمع شدند و اصولگرایان شتابان به دنبال وحدت، جلسه برگزار کردند. انتخابات مجلس، محور فعالیتها و اظهار نظرها بود. به عقیده برخی علت گسترش فعالیتها در سال گذشته را میتوان از یکسو متأثر از فضای بعد از خرداد 92 و شروع کار دولت روحانی دانست و از سوی دیگر تلاش احزاب برای آمادهسازی سیاسی به منظور کسب موفقیت در انتخابات سال آینده مجلس تلقی کرد. هر چند به اذعان فعالان سیاسی در این دولت، فضا بازتر شده است؛ اما منتقدان نزدیک به طیف اصلاحطلبی معتقدند بین اعضای کابینه روحانی اختلاف وجود دارد و مدیریت فرابخشی وزارتخانهها با سیاستهای دولت تدبیر و امید همراهی ندارد. با این حال، جبهه اصولگرایی با محوریت پایداریها همچنان دولت را به جانبداری از جریانی خاص و برخورد تند با منتقدان متهم میکنند. به هرحال روزهای پایانی سال با ترافیک کنگرههای سراسری احزاب مختلف همراه بود. یک طرف اردوگاه اصولگرایان با دغدغه وحدت و طرف دیگر احزاب اصلاحطلب در پی پیروزی در انتخابات مجلس شورای اسلامی سال آینده.
اصلاحطلبان؛ شروعی دوباره
دوباره شخصیتهای سیاسی با تابلوی اصلاحطلبی گرد هم جمع شدند. همایش سراسری اصلاحطلبان با حضور چهرههای مختلف سیاسی شروعی برای کنگرههای احزاب گوناگون این ارودگاه بود. آمادهسازی نیروها و نرمش برای انتخابات سال آینده مورد تأکید سیاسیون بود که به عنوان محور اصلی نشستهای بعدی قرار گرفت. محمدرضا عارف که امسال مهمان ویژه جلسات اصلاحطلبان بود از همان کنگره اول سیاستهای کلی را مشخص کرد. عارف در همان همایش سراسری اعلام کرد که ترکیب مجلس فعلی نمیتواند پشتیبان واقعی دولت باشد؛ بنابراین ما نیازمند مجلسی متخصص و کارشناس هستیم که منافع و مصالح ملی و اسناد بالادستی نظام را مد نظر قرار دهد. عارف پیروزی در انتخابات آینده را مورد تأکید قرار داد و گفت که این انتخابات نسبت به همه انتخاباتی که تاکنون برگزار شده برای ما از اهمیت بیشتری برخوردار است.
اما نگرانی اصلاحطلبان تنها به انتخابات ختم نمیشود. تندروهای جبهه اصولگرایی و تبلیغات برخی برای حذف اصلاحطلبان بخش دیگری از دغدغه حزبی این اردوگاه بود که در کنگرههای مختلف مطرح شد. عبدالواحد موسوی لاری، عضو ارشد مجمع روحانیون مبارز خطاب به تندروها تأکید میکند که باید بدانند نیروهای اصلاحطلب جامعه حذفشدنی نیستند. وی میگوید: در طول این چند سال چقدر در این جهت تلاش کردند اما باید پرسید چه نتیجهای عایدشان شد؟ جریان اصیلی که ریشه در متن نظام دارد حذفشدنی نیست ولو اینکه با عناوین مختلف با آنها برخورد شود.
موسوی لاری در کنگره سراسری اصلاحطلبان که 25 دی ماه امسال برگزار شد، اظهار کرد که ما با مجموعههای تند حرفی نداریم اما در جریان اصولگرایی به آنهایی که ملی، ایرانی و اسلامی فکر میکنند میگوییم که ما تا چه وقت بر اساس حذف رقیب میخواهیم حرکت کنیم؟ روش حذف رقیب که بخش افراطی جریان اصولگرایی دنبال کرده نتیجهاش این شده که مشکلاتی در جامعه به وجود بیاورد اما به حذف جریان اصلاحطلبی منتهی نشده است.
این عضو ارشد مجمع روحانیون مبارز خطاب به بخش افراطی جریان اصولگرا گفت: شما در انتخابات مجلس هفتم و مجلس هشتم و همچنین در انتخابات ریاستجمهوری نهم و دهم آنطور برخورد کردید و دیدید که در انتخابات 92 جریان اصلاحطلب توانست مسیر را عوض کند و همه آن داوریها و پازلها را به هم بریزد و همه اینها نشان میدهد که روش حذفی ناکارآمد است و به نتیجه نخواهد رسید.
جدای از کنگره سراسری، اصلاحطلبان در کنگرههای احزاب اسلامی کار، مردمسالاری، اراده ملت ایران(حاما) و مجمع نیروهای خط امام گرد هم جمع شدند. اما در کنار این هیاهوی کنگرهها، جمع دیگری از گروههای سیاسی امسال درصدد تأسیس حزب جدید بودند که چندان مورد پذیرش قرار نگرفتند. جوسازیهای اردوگاه مخالف با عناوین مختلف علیه آنها کم نبود تا جایی که بعضا خط و نشان میکشیدند که به هیچوجه به این افراد مجوز حزب داده نمیشود. اما با این حال اعضای کمیسیون ماده 10 احزاب اظهار نظری مبنی بر عدم مجوز فعالیت نداشتند و تنها بحث بررسی درخواست، مطرح بوده است.
اصولگرایان؛ شتابان به سوی وحدت و معترف به اختلاف
اردوگاه اصولگرایی بعد از انتخابات ریاست جمهوری 92 بیش از هر زمانی نگران وحدت نیروهاست؛ نگرانی که با نزدیک شدن به انتخابات مجلس آینده هر روز بیشتر میشود. اما در این میان پایداریها داعیهدار وحدت شدهاند و در تلاش هستند که وحدت این اردوگاه را با محوریت خود ایجاد کنند. در این راستا، حجت الاسلام تقوی از همه فعالتر و نگرانتر است. گفته میشود که تلاش دارد پرچمدار وحدت بین اصولگرایان شود. سیدرضا تقوی در کنگره سالانه جمعیت ایثارگران انقلاب اسلامی، اظهار کرد که اگر میخواهیم تأثیرگذار باشیم باید کنار یکدیگر قرار بگیریم و همه احزاب اصولگرا باید کمک کنند تا وحدت شکل بگیرد.
وی تعریف خاصی را برای اصولگرایی در نظر دارد که در سخنرانیهای مختلف خود به آن می پردازد. تقوی معتقد است که اصولگرا یعنی متدینین ولایتمدار. به علاوه وی که رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه است، اظهار کرده که اهداف و شعارهای نمازجمعه در راستای اصولگرایی است. تقوی معتقد است که برای مؤثر بودن راهی جز وحدت برای اصولگرایان نیست. همچنین این فعال سیاسی اصولگرا متذکر شده که همه باید خودشیفتگی را کنار بگذاریم. با این حال خود او نیز به وجود اختلاف اذعان دارد و در جایی میگوید که متأسفانه بعضی از آقایان حاضر نیستند که کنار یکدیگر بنشینند و صحبت کنند.
نگاه ویژه حداد به موانع وحدت
اما در عین حال، غلامعلی حداد عادل به عنوان چهره شاخص اصولگرا نگاه ویژهای به موانع وحدت بین این اردوگاه دارد. رئیس فراکسیون اصولگرایان مجلس، هوای نفس و بیبصیرتی را از موانع وحدت اصولگرایان میداند و امیدوار است که اصولگرایان در انتخابات آینده مجلس شورای اسلامی به پیروزی برسند. حداد در کنگره جمعیت ایثارگران خطاب به اصولگرایان گفت که در حال حاضر رقبای ما طعم پیروزی را بر اساس وحدت خود چشیدهاند، آیا ما طعم تلخ شکست را در اثر تفرقه نچشیدهایم؟ آیا نباید از تجربه گذشته درس بگیریم و در مسیر وحدت حرکت کنیم؟
اصولگرایان و دیداری که هرگز برگزار نشد
با این حال، تلاشها برای ایجاد وحدت با دشواریهایی روبهرو شده است. این زمانی آشکارتر شد که خبر دیدار سه آیتالله اصولگرا یعنی محمد یزدی، موحدی کرمانی و مصباح یزدی برای رسیدن به وحدت بارها تکذیب و رد شد. هرچند که تقوی چند بار اعلام کرده بود که در آینده نزدیک این دیدار برگزار میشود اما در نهایت این خبر امسال تأیید نشد. آیتالله مقتدایی هم که از اعضای جامعه مدرسین حوزه علیمه قم است به طور رسمی خبر لغو این دیدار را تأیید کرد.
دولت یازدهم و نگرانی احزاب
انتخابات 92 و روی کار آمدن دولت روحانی، امیدهای تازهای را برای فضای سیاسی کشور ایجاد کرد. هرچند که در ابتدای امر این امیدواری خیلی کم بود؛ اما همگام با گسترش فعالیتهای احزاب، نگرانیها و انتقادات به روحانی بیشتر شد. در این بین، امسال پست حساس معاونت سیاسی وزارت کشور که به عنوان مرجع بسیاری از امور مرتبط با احزاب و فعالیتهای آنهاست وارد چالش شد. اوایل سالی که گذشت محمد کاظم میرولد، معاون سیاسی وزیر کشور به دلیل اختلاف با رحمانی فضلی از سمت خود استعفا کرد.
تا دی ماه رحمانی فضلی موفق نشد معاون سیاسی خود را تعیین کند. در این مدت، حسینعلی امیری سخنگوی وزارت کشور سرپرستی معاونت سیاسی را برعهده داشت. در همه ایامی که کرسی معاونت سیاسی خالی بود شایعات فراوانی درباره جانشین احتمالی میرولد منتشر شد. اما هیچیک از آنها تحقق پیدا نکرد. در این بین به نظر میرسید یک شایعه بیش از همه به واقعیت نزدیک است؛ آن هم وجود اختلاف در دولت بر سر انتخاب معاونت سیاسی وزارت کشور. گفته میشد اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهوری که بر عزل و نصبها در وزارتخانهها نظارت دارد، با وزیر کشور بر سر انتخاب معاونت سیاسی اختلاف نظر دارد. البته این موضوع از سوی وزیر کشور و سخنگوی دولت تکذیب شده است.
در نهایت جنجالها پایان یافت و با حکم رحمانی فضلی، محمد حسین مقیمی استاندار مرکزی بر کرسی معاونت سیاسی نشست. این انتصاب هرچند از تنشها کاست اما چیزی از انتقادات کم نکرد. چیزی از انتصاب مقیمی نگذشته بود که همایش سراسری حزب اراده ملت ایران(حاما) که قرار بود در تالار وزارت کشور برگزار شود به دلایلی لغو شد و همین زمینهای شد تا انتقادات متعددی در مورد بدنه سیاسی وزارت کشور مطرح شد. در همین حال روحانی در یکی از سخنرانیهای خود اینگونه مطرح کرد که هرکسی همراستای سیاستهای تدبیر و امید نیست از قطار دولت پیاده شود. فعالان سیاسی این اظهارات رئیس جمهور را متأثر از وجود فاصله بین روحانی با بازوان اجرایی خود تفسیر کردند.
برخی فعالان سیاسی در این رابطه معتقدند که ای کاش روحانی به جای سخنرانی دست به اقدام عملی میزد و مدیریت فرابخشی کابینه و وزاتخانههای خود را که با سیاستهای او همراه نیستند، کنار میزد. سال جدید، با بیم و امیدهای مختلف برای احزاب و فعلان سیاسی آغاز شده است و انتخابات مجلس شورای اسلامی اسفندماه برگزار میشود. تلاشهایی که از سال گذشته برای انتخابات 94 آغاز شده بود، با آغاز سال جدید قطعا رنگ و بوی جدیتری به خود خواهد گرفت.
آماده باشهای انتخاباتی مخالفان به دولت روحانی
در ایام پایانی سال گذشته، محمد باقر نوبخت، سخنگوی دولت که دبیرکل حزب اعتدال و توسعه است، در همایش جوانان این حزب حضور یافت و سخنرانی کرد؛ همین سخنرانی، محوری شد برای هجمه جدید به دولت. مخالفان دولت تأکید داشتند که سخنرانی نوبخت در حزبش، آغاز تلاش دولت برای رقم زدن نتیجه انتخابات مجلس دهم به نفع دولت یازدهم است. بیشک با آغاز سال جدید و همگام با اوجگیری تلاشها برای انتخابات 94، موج هجمهها علیه دولت از سوی مخالفان سرسخت، گستردهتر و شدیدتر خواهد شد. دولت روحانی از هماکنون باید آماده روزهایی سخت برای مچاندازی با مخالفانی باشد که جدیت خود را برای از نفس انداختن دولت به صراحت نشان دادهاند و از هیچ اقدامی در این زمینه ابایی ندارند.