تاریخ انتشار : ۱۳۹۴/۰۱/۰۲ ساعت ۱۲:۴۳
کد مطلب : ۷۲۸۱۳
دیگر اثری از بازار سنتی نیست؛
مرگ تدریجی صنایع دستی ماسوله
گروه فرهنگی: صنایع دستی ماسوله مرگ تدریجی را تجربه می‌کند و دیگر اثری از بازار سنتی ماسوله که در آن تولیدکنندگان کار می‌کردند نیست.
ماسوله گیلان، شهر پلکانی با قدمت 800 سال، هر سال پذیرای هزاران گردشگر داخلی و خارجی است که با سفر به این منطقه علاوه بر تماشای معماری خاص این شهر از طبیعت زیبا و چشم‌نواز آن نیز بهره‌مند می‌شوند. کمتر گردشگری است که به گیلان سفر کند و از شهر تاریخی ماسوله دیدن نکند، معماری ماسوله در یک عبارت توصیف می‌شود؛ "حیاط ساختمان بالایی، پشت بام ساختمان پایینی" ساختمان‌های ماسوله از دو طبقه تجاوز نمی‌کنند و کوچه‌های باریک و پله‌های بسیار آن به هیچ وسیله نقلیه موتوری اجازه ورود نمی‌دهند.
ماسوله که روزگاری مرکز تجارت سه استان گیلان، زنجان و اردبیل محسوب می‌شد امروز نیز به علت تنوع صنایع دستی آن از مراکز تولید انواع دست ساخته‌های مردان و زنان هنرمند است. چموش، گیوه، گلیم، جوراب پشمی، دستکش کاموایی، چاقو و دست ساخته‌های فلزی و انواع عروسک از سوغاتی‌های ماسوله است. می‌گویند روزگاری بازار ماسوله پر از تولیدکنندگان صنایع دستی و شیرینی‌پزهای سنتی بود، دنگ و دونگ آهنگرها و صدای پتک دباغ‌ها و چرم‌دوزها و ضربه‌های مسگر‌ها و روی‌گرها یک لحظه قطع نمی‌شد و از صبح اول وقت تولید در بازار ماسوله آغاز می‌شد.
اما امروز تقریبا تمام آن تولیدی‌هایی که هر مسافر را به شهر ماسوله می‌کشاند به فروشگاه‌های فروش لوازم و زیورآلات چینی بدل شده است. چموش‌دوزی، چلنگری، تفنگ‌سازی، چاقوسازی، نجاری، شیشه‌گری، مسگری، روی‌گری و … از صنایع دستی ماسوله هستند که دچار مرگ تدریجی شدند و حتی دیگر از استادکاران برخی از آنها خبری نیست. برخی صنایع دستی زنده ماسوله هم توسط کسانی تولید می‌شوند که سنین بالایی دارند و حتی امروز به علت کهولت سن و بیماری از کارافتاده شده‌اند.
نجاری ماسوله شهرت زیادی دارد اما خبری از استادکاران قدیمی این فن در شهر نیست. در و پنجره‌های ماسوله که امروز ارزش زیادی دارند توسط همان استادکاران و نجاران ماسوله ساخته شده‌اند. امروز یک نجار در ماسوله باقی‌مانده که ماسوله‌ای نیست و چون علاقه داشته حمایت شده و با گذشت زمان گره‌چینی و گره‌بندی نجاری ماسوله را آموخته است. چموش‌دوزی از هنرهای سنتی مطرح ماسوله است. چرم‌پوشی که بعدها نام چموش را به خود گرفت، از تن‌پوش‌های معروف ماسوله‌ای‌ها است که به دست هنرمندان این شهر ساخته می‌شد. می‌گویند سه راسته بازار را چموش‌دوزها اشغال کرده بودند و چرم را مستقیم از مغازه‌های دباغی می‌گرفتند و چموش می‌دوختند.
امروز از آن همه هنرمند کفاش، تنها یک نفر در ماسوله چموش می‌دوزد که هنوز جوان است و می‌گوید این هنر را از پدربزرگش آموخته است، گفته می‌شود که یک چموش‌دوز دیگر هم در فومن زندگی می‌کند و کم و بیش چموشی می‌دوزد. مجید فرنیا تنها چموش‌دوز ماسوله درباره این کفش‌ها می‌گوید: «زمانی که چموش دوزی را از پدربزرگم یاد می‌گرفتم، سه چهار چموش‌دوز در ماسوله باقی‌مانده بودند اما به مرور آنها از دنیا رفتند و امروز من در این شهر چموش‌دوزی می‌کنم. چموش با کفش‌های معمولی فرق می‌کند، چپ و راست ندارد و در آن از میخ و چسب هم استفاده نشده است. »
فرنیا دراین باره می‌گوید: «چموش از چرم گاو ساخته می‌شود و در ساخت آن از نخ و موم عسل استفاده می‌شود. همچنین از ابزاری مثل گازن (برای بریدن چرم) شفره (برای نازک کردن چرم) چرم کوب (برای کوبیدن چرم) و سوزن و قیچی در ساخت آن استفاده می‌شود.» به گزارش ایسنا، دوختن هر چموش بین یک تا سه هفته طول می‌کشد و فرق مدل‌های زنانه و مردانه آن هم در گل‌کاری و طرح و نقش بیشتر است.
ماسوله که روزگاری مرکز تجارت سه استان گیلان، زنجان و اردبیل محسوب می‌شد امروز نیز به علت تنوع صنایع دستی آن از مراکز تولید انواع دست ساخته‌های مردان و زنان هنرمند است. چموش، گیوه، گلیم، جوراب پشمی، دستکش کاموایی، چاقو و دست ساخته‌های فلزی و انواع عروسک از سوغاتی‌های ماسوله است. می‌گویند روزگاری بازار ماسوله پر از تولیدکنندگان صنایع دستی و شیرینی‌پزهای سنتی بود، دنگ و دونگ آهنگرها و صدای پتک دباغ‌ها و چرم‌دوزها و ضربه‌های مسگر‌ها و روی‌گرها یک لحظه قطع نمی‌شد و از صبح اول وقت تولید در بازار ماسوله آغاز می‌شد.
اما امروز تقریبا تمام آن تولیدی‌هایی که هر مسافر را به شهر ماسوله می‌کشاند به فروشگاه‌های فروش لوازم و زیورآلات چینی بدل شده است. چموش‌دوزی، چلنگری، تفنگ‌سازی، چاقوسازی، نجاری، شیشه‌گری، مسگری، روی‌گری و … از صنایع دستی ماسوله هستند که دچار مرگ تدریجی شدند و حتی دیگر از استادکاران برخی از آنها خبری نیست. برخی صنایع دستی زنده ماسوله هم توسط کسانی تولید می‌شوند که سنین بالایی دارند و حتی امروز به علت کهولت سن و بیماری از کارافتاده شده‌اند.
نجاری ماسوله شهرت زیادی دارد اما خبری از استادکاران قدیمی این فن در شهر نیست. در و پنجره‌های ماسوله که امروز ارزش زیادی دارند توسط همان استادکاران و نجاران ماسوله ساخته شده‌اند. امروز یک نجار در ماسوله باقی‌مانده که ماسوله‌ای نیست و چون علاقه داشته حمایت شده و با گذشت زمان گره‌چینی و گره‌بندی نجاری ماسوله را آموخته است. چموش‌دوزی از هنرهای سنتی مطرح ماسوله است. چرم‌پوشی که بعدها نام چموش را به خود گرفت، از تن‌پوش‌های معروف ماسوله‌ای‌ها است که به دست هنرمندان این شهر ساخته می‌شد. می‌گویند سه راسته بازار را چموش‌دوزها اشغال کرده بودند و چرم را مستقیم از مغازه‌های دباغی می‌گرفتند و چموش می‌دوختند.
امروز از آن همه هنرمند کفاش، تنها یک نفر در ماسوله چموش می‌دوزد که هنوز جوان است و می‌گوید این هنر را از پدربزرگش آموخته است، گفته می‌شود که یک چموش‌دوز دیگر هم در فومن زندگی می‌کند و کم و بیش چموشی می‌دوزد. مجید فرنیا تنها چموش‌دوز ماسوله درباره این کفش‌ها می‌گوید: «زمانی که چموش دوزی را از پدربزرگم یاد می‌گرفتم، سه چهار چموش‌دوز در ماسوله باقی‌مانده بودند اما به مرور آنها از دنیا رفتند و امروز من در این شهر چموش‌دوزی می‌کنم. چموش با کفش‌های معمولی فرق می‌کند، چپ و راست ندارد و در آن از میخ و چسب هم استفاده نشده است. »
فرنیا دراین باره می‌گوید: «چموش از چرم گاو ساخته می‌شود و در ساخت آن از نخ و موم عسل استفاده می‌شود. همچنین از ابزاری مثل گازن (برای بریدن چرم) شفره (برای نازک کردن چرم) چرم کوب (برای کوبیدن چرم) و سوزن و قیچی در ساخت آن استفاده می‌شود.» به گزارش ایسنا، دوختن هر چموش بین یک تا سه هفته طول می‌کشد و فرق مدل‌های زنانه و مردانه آن هم در گل‌کاری و طرح و نقش بیشتر است.
مرجع : ایس
