تاریخ انتشار : ۱۳۹۴/۰۳/۲۶ ساعت ۱۸:۲۱
کد مطلب : ۸۱۱۴۶
تب خرید؛ پیامد انواع بی ثباتی ها در داخل کشور است
خرید مِلک در ترکیه؛ فرصت یا تهدید؟
گروه اقتصادی: خرید خانه ی ویلایی رو به ساحل، آپارتمان پنت هاوس در آلانیا و آنتالیا با کمترین قیمت» یا «خانه بخرید و اقامت بگیرید» نمونه هایی از تبلیغاتی است که در شبکه های ماهواره یی، فضاهای مجازی و سطح شهر یا از زبان دوست، آشنا و غریبه به گوش می رسد و ممکن است حتی غیرخریداران را نیز کمی به فکر وادارد.
چند سالی است که موج گسترده یی از تبلیغات به منظور خرید و فروش ملک و سرمایه گذاری در بازار مسکن ترکیه در کشور ما به راه افتاده و همین موجب شده است شماری از مردم به فکر خرید خانه ی ارزان با شرایط مناسب در این کشور بیافتند تا زمینه را برای اقامتِ دایمی، گرفتن امتیاز شهروندی و در چشم اندازی دورتر مهاجرت و گرفتن اقامت در اروپا و آمریکا فراهم سازند.
در این ارتباط باید پرسید چرا برخی زندگی در کشور و سرزمینی دیگر را به وطن خویش ترجیح داده و تب مهاجرت همیشه با آنان همراه است. از سویی چه چیزی موجب اولویت سرمایه گذاری در خارج به نسبت داخل کشور می شود و این مساله چه پیامدهایی دارد؟ آیا می توان به تبلیغات خرید خانه و اقامت در کشورهای دیگر اعتماد کرد؟ در صورت اقدام به خرید خانه و ملک به عنوان گونه یی از سرمایه گذاری خارجی چگونه می توان از خطرهای احتمالی آن مصون بود؟ این ها نمونه یی از پرسش هایی است که به ذهن می رسد و در این گزارش تلاش کرده ایم با استفاده از نظر کارشناسان به آن پاسخ گوییم.
سفر به آمریکا و اروپا و اقامت در کشورهای غربی رویایی شیرین و آرزویی همیشگی نزد شماری از مردمی است که در جهان سوم و جوامع در حال توسعه و توسعه نیافته زندگی می کنند. از این رو مهاجرت برای آنان دریچه یی رو به تمدن نوین و زندگی مطلوب به شمار می رود و خوشبختی حقیقتی است که فقط در فراسوی مرزها و در سرزمینی دیگر به واقعیت می پیوندد. البته اقامت دایمی و گرفتن روادید کشورهای غربی به سادگی امکانپذیر نیست و سخت گیری در دادن روادیدِ حتی کوتاه مدت باعث شده طی چند سال گذشته سفر به ترکیه، امارت متحده ی عربی، قبرس، مالت و کشورهایی از این دست و همچنین دستیابی به اقامت و برخورداری از امتیاز شهروندی این کشورها همچون پل و دروازه یی برای ورود به قاره ی سبز تلقی شود. در این میان موج گسترده یی از تبلیغات راست یا دروغ نیز در رسانه ها و شبکه های ماهواره یی شکل گرفته که بر مبنای آن خرید ملک یا خانه در ترکیه، امارات و ... مجوزی برای گرفتن اقامت و امتیاز شهروندی و گذرنامه ی کشورهای غربی و به دنبال آن مقدمه یا سکوی پرتابی برای مهاجرت و اقامت در اروپا و آمریکا قلمداد می شود. به این گونه جریان درخواست ها برای خرید خانه و گرفتن اقامت در کشورهای یاد شده روز به روز با شتاب بیشتری همراه و در این میان فضا برای سوء استفاده ی فرصت طلبان و سود جویان نیز بیشتر شده است.
دافعه های داخلی و جاذبه های خارجی
پدیده ی مهاجرت در یک کشور از عامل های گوناگون ناشی می شود و ممکن است به دلیل های فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، علمی و ... صورت گیرد. در این پیوند، «سعید معیدفر» جامعه شناس، «جاذبه و دافعه» را 2 عامل کلیدی در پدیده ی مهاجرت می داند. وی در این باره به پژوهشگر ایرنا گفت: دافعه مربوط به مبدا و جایی است که فرد متعلق به آنجا بوده و زندگی او در آنجا شکل گرفته است. زمانی که فردی به این نتیجه برسد که در جامعه ی مبدا، شرایط برای ادامه ی زندگی او از ابعاد گوناگون اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و ... مناسب نیست ممکن است تصمیم به مهاجرت بگیرد. البته کسی که تصمیم به مهاجرت می گیرد باید شرایط و امکانات لازم را برای این امر داشته باشد.
معیدفر با اشاره به نمونه هایی از دافعه های مبدا در فرایند مهاجرت اظهار کرد: گاهی ممکن است با توجه به ترجیح های فرد اعم از سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و ... کفه ی جاذبه ها بر دافعه ها سنگینی کند و فرد راغب به مهاجرت شود مانند اینکه فرد ممکن است کاری نداشته یا زندگی بر وفق مرادش نچرخد، همچنین معیشت او با مشکل همراه بوده یا امنیت وی تامین نباشد. دافعه ممکن است اجتماعی، فرهنگی، سیاسی یا اقتصادی باشد به این شکل که فرد به لحاظ این زمینه ها در تنگنا بوده و محدودیت ها، کمبودها و مهیا نبودن شرایط برای ادامه ی فعالیت و زندگی موجب شود که فرد جامعه ی خود را بیشتر پس زننده تا جذب کننده بداند و به این گونه جامعه ی دیگر را برای شکوفایی، رشد و سرمایه گذاری مادی و غیر مادی خود مناسب ببیند و تصمیم به مهاجرت بگیرد.
وی ادامه داد: مهاجرت در کنار صرف هزینه های بالا به مقدماتی برای پذیرش در کشور مقصد نیازمند است و علاوه بر شرایط، فرصت های مهاجرت و توانمندی ها نیز به میان می آید و فرد باید توان پرداخت هزینه های مهاجرت را داشته باشد. افزون بر این، شرایطِ مقصد نیز بسیار مهم است و باید شرایط پذیرش فرد در جامعه به عنوان شهروند فراهم باشد. با توجه به آنچه گفته شد تنها کسی می توانند مهاجرت کند که این توانایی را اعم از اقتصادی، اجتماعی و ... داشته و کشور و جامعه ی مقصد نیز پذیرای او باشد.
به باور معیدفر، پرمایه بودن ترجیح های فرد در مقصد، شرایطی را به وجود می آورد که فرد را به مهاجرت تشویق می کند. وی با نظر به اینکه امروزه پدیده ی مهاجرت امری غیرقابل جلوگیری است و بر خلاف گذشته فرصت های مهاجرت بیشتر و سختی های آن کمتر شده است افزود: با وجود این، اقدام به مهاجرت، گرفتن اقامت و برخورداری از امتیاز و حق شهروندی در کشورهایی که از دیرباز به عنوان مقصد مهاجرت مطرح بوده اند هنوز با سختی های بسیاری همراه است و همین امر موجب شده که تب خرید خانه و اقامت در کشورهایی همچون ترکیه، قبرس و ... شدت گیرد.
وی گفت: وضعیت بد اقتصادی جامعه، بی ثباتی سیاسی و ... تا اندازه ی زیادی موجب دور شدن سرمایه های کشور و تهی و محروم شدن جامعه از وجود این سرمایه ها می شود. نزدیک به یک هزار و 200 میلیارد دلار سرمایه ی ایرانی ها در کشورهای توسعه یافته جریان دارد که با این سرمایه در کشور می توان کارهای بزرگی انجام داد. متاسفانه سرمایه های عظیمی که می تواند به چرخش درآید و موجب رشد تولید و اشتغال شود از کشور خارج می شود.
این جامعه شناس تصریح کرد: مهیا نبودن فرصت ها و شرایط زندگی در ابعاد گوناگون اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و علمی در جامعه موجب می شود فرد ترجیح های زندگی خود را در کشور و جامعه یی دیگر یافته و با تحمل سختی هایی همچون اقامت موقت در کشوری دیگر مهاجرت دایمی خود را زمینه سازی کند، چنانکه هم اکنون بسیاری از سرمایه های فکری و علمی به دلایلی همچون فراهم نبودن امکانات و فرصت ها ترجیح می دهند در خارج از کشور تحصیل کنند و همین امر در بلند مدت زمینه های پیشرفت کشورهای مقصد و توسعه نیافتگی و عقب ماندگی کشورمان را فراهم می آورد. معیدفر عامل های اصلی مهاجرت از کشور را بیشتر از نوع سلبی دانست و گفت: شرایط بد داخلی موجب می شود که افراد مهاجرت کنند. مهاجرت های بین المللی در ایران پر مساله و دارای پیامدهای ناگوار است و این مهاجرت ها باعث می شود که سرمایه های اقتصادی و علمی به تدریج از کشور خارج و جامعه با تنگناهای زیادی روبرو شود.
تب خرید؛ پیامد انواع بی ثباتی ها در داخل
تبلیغات شبکه های گوناگون خارجی در زمینه ی جذب سرمایه در بازار مسکن و خرید خانه در کشور ترکیه موجب شده که افراد زیادی برای خرید ملک و خانه در این کشور اقدام کنند. از سویی تبلیغاتی که درباره ی حمایت حقوقی و قانونی این کشور از سرمایه گذاران خارجی می شود وسوسه ی خرید خانه را افزایش می دهد.
همچنان که معیدفر تصریح کرد، سرمایه گذاری های اینچنینی در خارج و فرار ثروت های ملی بیش از هر چیزی ناشی از شرایط نامناسب اجتماعی و اقتصادی یک جامعه است که موجب می شود ثروت های ملی یک کشور اعم از مادی و غیر مادی، شکوفایی و پیشرفت را فراسوی مرزهای خود جستجو کند. همین موضوع اندک اندک به عاملی مهم در بازماندن از توسعه تبدیل می شود و به ناموزونی و بی تعادلی نظام اقتصادی و اجتماعی جامعه دامن می زند.
در همین ارتباط، «سعید لیلاز» اقتصاددان و مدرس دانشگاه شهید بهشتی گفت: علت شکل گرفتن تب مهاجرت و خرید ملک در کشورهای دیگر در وهله ی اول، بی ثباتی نظام سیاسی، اقتصادی و اجتماعی کشور و دوم تلاش های دولت ها برای پایین نگه داشتن مصنوعی قیمت ارز است. تا نیمه ی سال 1391 که نظام تک نرخی کشور یکباره از هم فروپاشید، قیمت دلار در برابر ریال به جایی رسیده بود که حتی واردات میوه ی معمولی از خارج به صرفه تر از خرید میوه از اطراف تهران بود و سفر به آنتالیا ارزانتر از سفر به مشهد مقدس تمام می شد.
وی افزود: زمانی که دولت به مدت 10 سال قیمت ارز را به طور مصنوعی کنترل می کند ولی نرخ تورم را نمی تواند کنترل کند در واقع به خروج یا فرار سرمایه امر می کند و از این رو مهم ترین اتفاقی که از طریق تب خرید می افتد فرار سرمایه های بسیار بسیار گرانبهای کشور به خارج است در صورتی که قیمت واقعی این سرمایه ها بسیار بیشتر از آن چیزی است که مردم به بیرون برده اند. با یک مثال توضیح می دهم؛ اگر شما تا سال 91 موفق می شدید 100 هزار دلار آمریکا را با قیمت هر دلار هزار تومان از کشور خارج کنید برای شما صد میلیون تومان تمام می شد ولی برای اقتصاد ایران بالای دویست میلیون تمام می شد یعنی دولت در اقتصاد ایران 100 تا 150میلیون تومان هم برای کسی که به خارج می رفت یارانه قرار داده بود.
این اقتصاددان اظهار داشت: من با ثابت نگه داشتن قیمت دلار نسبت به ریال هیچ مخالفتی ندارم ولی این مساله باید در مقایسه با نرخ تورم تعریف شود. اگر دولت ها نمی توانند نرخ تورم را کنترل کنند حتما باید اجازه دهند که قیمت دلار به اندازه ی نرخ تورم افزایش پیدا کند. اگر نمی خواهند قیمت دلار افزایش پیدا کند باید بتوانند نرخ تورم را کنترل کنند. در غیر این صورت سرمایه های ملی در فرایندهایی چون خرید ملک در خارج تباه خواهد شد.
وی ادامه داد: اتفاقی که در خرید خانه های خارجی در مالت، آنتالیا و ... می افتد همین است. هم منابع ارزی گرانبهای کشور از بین می رود هم اینکه خارجی ها با توجه به اغتشاشی که در قیمت دلار صورت گرفته موفق می شوند جنسی را گران بفروشند در صورتی که خریدار تصور می کند آن را ارزان خریده است. این در حالی است که ما به التفاوت آن را دولت پرداخته است. به این ترتیب نرخ اشتغال نیز که در نتیجه ی سرمایه گذاری در داخل کشور باید بالا می رفت رو به کاهش می گذارد. همچنین اگر بگویم صدها میلیون دلار از ثروت ایرانی ها در جریان خرید خانه هایی موهوم در دبی، قبرس، مالت و ...از بین رفته اغراق نکرده ام که این امر علاوه بر افراد، به دولت و اقتصاد داخلی نیز زیان می رساند.
در ارتباط با این مساله، «بهمن کشاورز» حقوقدان و رییس اتحادیه ی سراسری کانون های وکلای دادگستری ایران نیز با اشاره به اینکه خرید مال غیرمنقول و گرفتن اقامت در هر کشوری به قوانین حقوقی خاص آن بستگی دارد به پژوهشگر ایرنا گفت: اگر کسی قصد خرید ملک در کشوری دیگر را دارد باید بررسی کند که آیا قوانین آن کشور به خارجی ها اجازه ی خرید مال غیرمنقول را می دهد یا نه؟ دیگر اینکه آیا می توان با خرید و مالکیت مال غیرمنقول از مجوز اقامت و امتیاز شهروندی در کشور مورد نظر برخوردار شد؟
در این زمینه، یکی از مسایل مهم فراهم شدن فضا برای استفاده ی سودجویان و فرصت طلبانی است که از ناآگاهی افراد از شرایط و قوانین خرید ملک و اقامت در کشورهای دیگر سوء استفاده و رویای بسیاری از سرمایه گذاران را نقش بر آب می کنند.
در همین پیوند، کشاورز توصیه کرد: در هر مورد خاص به ویژه در خرید اموال غیرمنقول، افراد پیش از هر اقدامی برای سرمایه گذاری و دادن امضا و ارایه ی وجهی در کشورهای دیگر، تحقیق و بررسی کنند و از قوانین مرتبط با آن موضوع آگاه شوند. همچنین از وکلای ایرانی و محلی که به شرایط و ضوابط خرید مال غیرمنقول در آن کشور آگاهی دارند کمک گیرند.
سخن آخر
همچنان که گفته شد، در چند سال گذشته تبلیغات برای خرید خانه و دریافت مجوز اقامت در ترکیه و کشورهای دیگر و به دنبال آن تقاضا برای این منظور با سیر فزاینده یی همراه بوده است. بسیاری از افراد با انگیزه های گوناگونی همچون تحصیل، تجارت و رفاهِ بیشتر خوشبختی را در جایی غیر از وطن خویش جست و جو می کنند و به دنبال ساختن خانه ی آرزوهایشان در آن سوی مرزها هستند.
خرید مال غیرمنقول در کشورهای دیگر امری شخصی است و سرمایه گذاران در خرید اموال غیرمنقول و منقول در چارچوب قوانین هر کشور مختار هستند اما زمانی که این امر به موجی فراگیر در جامعه تبدیل می شود جدا از راست یا دروغ بودن تبلیغات و کلاهبرداری هایی صورت گرفته در این میان، چالشی جدی خود را می نمایاند. خروج سرمایه و ثروت ملی یک کشور که به جای کمک به رشد تولید، کارآفرینی و شکوفایی اقتصادی و اجتماعی موجب توسعه ی هر چه بیشتر جامعه ی مقصد می شود، چرخ های پیشرفت کشور مبدا را به عقب می راند.
این پدیده بیش از هر چیزی ناشی از مهیا نبودن زمینه های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی موجود در کشور برای حفظ سرمایه های داخلی است. از این رو بررسی همه جانبه و سیاست گذاری و برنامه ریزی برای رفع این چالش و نیز چالش هایی از این دست با زمینه های مشترک، بسیار ضروری می نماید.
در این ارتباط باید پرسید چرا برخی زندگی در کشور و سرزمینی دیگر را به وطن خویش ترجیح داده و تب مهاجرت همیشه با آنان همراه است. از سویی چه چیزی موجب اولویت سرمایه گذاری در خارج به نسبت داخل کشور می شود و این مساله چه پیامدهایی دارد؟ آیا می توان به تبلیغات خرید خانه و اقامت در کشورهای دیگر اعتماد کرد؟ در صورت اقدام به خرید خانه و ملک به عنوان گونه یی از سرمایه گذاری خارجی چگونه می توان از خطرهای احتمالی آن مصون بود؟ این ها نمونه یی از پرسش هایی است که به ذهن می رسد و در این گزارش تلاش کرده ایم با استفاده از نظر کارشناسان به آن پاسخ گوییم.
سفر به آمریکا و اروپا و اقامت در کشورهای غربی رویایی شیرین و آرزویی همیشگی نزد شماری از مردمی است که در جهان سوم و جوامع در حال توسعه و توسعه نیافته زندگی می کنند. از این رو مهاجرت برای آنان دریچه یی رو به تمدن نوین و زندگی مطلوب به شمار می رود و خوشبختی حقیقتی است که فقط در فراسوی مرزها و در سرزمینی دیگر به واقعیت می پیوندد. البته اقامت دایمی و گرفتن روادید کشورهای غربی به سادگی امکانپذیر نیست و سخت گیری در دادن روادیدِ حتی کوتاه مدت باعث شده طی چند سال گذشته سفر به ترکیه، امارت متحده ی عربی، قبرس، مالت و کشورهایی از این دست و همچنین دستیابی به اقامت و برخورداری از امتیاز شهروندی این کشورها همچون پل و دروازه یی برای ورود به قاره ی سبز تلقی شود. در این میان موج گسترده یی از تبلیغات راست یا دروغ نیز در رسانه ها و شبکه های ماهواره یی شکل گرفته که بر مبنای آن خرید ملک یا خانه در ترکیه، امارات و ... مجوزی برای گرفتن اقامت و امتیاز شهروندی و گذرنامه ی کشورهای غربی و به دنبال آن مقدمه یا سکوی پرتابی برای مهاجرت و اقامت در اروپا و آمریکا قلمداد می شود. به این گونه جریان درخواست ها برای خرید خانه و گرفتن اقامت در کشورهای یاد شده روز به روز با شتاب بیشتری همراه و در این میان فضا برای سوء استفاده ی فرصت طلبان و سود جویان نیز بیشتر شده است.
دافعه های داخلی و جاذبه های خارجی
پدیده ی مهاجرت در یک کشور از عامل های گوناگون ناشی می شود و ممکن است به دلیل های فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، علمی و ... صورت گیرد. در این پیوند، «سعید معیدفر» جامعه شناس، «جاذبه و دافعه» را 2 عامل کلیدی در پدیده ی مهاجرت می داند. وی در این باره به پژوهشگر ایرنا گفت: دافعه مربوط به مبدا و جایی است که فرد متعلق به آنجا بوده و زندگی او در آنجا شکل گرفته است. زمانی که فردی به این نتیجه برسد که در جامعه ی مبدا، شرایط برای ادامه ی زندگی او از ابعاد گوناگون اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و ... مناسب نیست ممکن است تصمیم به مهاجرت بگیرد. البته کسی که تصمیم به مهاجرت می گیرد باید شرایط و امکانات لازم را برای این امر داشته باشد.
معیدفر با اشاره به نمونه هایی از دافعه های مبدا در فرایند مهاجرت اظهار کرد: گاهی ممکن است با توجه به ترجیح های فرد اعم از سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و ... کفه ی جاذبه ها بر دافعه ها سنگینی کند و فرد راغب به مهاجرت شود مانند اینکه فرد ممکن است کاری نداشته یا زندگی بر وفق مرادش نچرخد، همچنین معیشت او با مشکل همراه بوده یا امنیت وی تامین نباشد. دافعه ممکن است اجتماعی، فرهنگی، سیاسی یا اقتصادی باشد به این شکل که فرد به لحاظ این زمینه ها در تنگنا بوده و محدودیت ها، کمبودها و مهیا نبودن شرایط برای ادامه ی فعالیت و زندگی موجب شود که فرد جامعه ی خود را بیشتر پس زننده تا جذب کننده بداند و به این گونه جامعه ی دیگر را برای شکوفایی، رشد و سرمایه گذاری مادی و غیر مادی خود مناسب ببیند و تصمیم به مهاجرت بگیرد.
وی ادامه داد: مهاجرت در کنار صرف هزینه های بالا به مقدماتی برای پذیرش در کشور مقصد نیازمند است و علاوه بر شرایط، فرصت های مهاجرت و توانمندی ها نیز به میان می آید و فرد باید توان پرداخت هزینه های مهاجرت را داشته باشد. افزون بر این، شرایطِ مقصد نیز بسیار مهم است و باید شرایط پذیرش فرد در جامعه به عنوان شهروند فراهم باشد. با توجه به آنچه گفته شد تنها کسی می توانند مهاجرت کند که این توانایی را اعم از اقتصادی، اجتماعی و ... داشته و کشور و جامعه ی مقصد نیز پذیرای او باشد.
به باور معیدفر، پرمایه بودن ترجیح های فرد در مقصد، شرایطی را به وجود می آورد که فرد را به مهاجرت تشویق می کند. وی با نظر به اینکه امروزه پدیده ی مهاجرت امری غیرقابل جلوگیری است و بر خلاف گذشته فرصت های مهاجرت بیشتر و سختی های آن کمتر شده است افزود: با وجود این، اقدام به مهاجرت، گرفتن اقامت و برخورداری از امتیاز و حق شهروندی در کشورهایی که از دیرباز به عنوان مقصد مهاجرت مطرح بوده اند هنوز با سختی های بسیاری همراه است و همین امر موجب شده که تب خرید خانه و اقامت در کشورهایی همچون ترکیه، قبرس و ... شدت گیرد.
وی گفت: وضعیت بد اقتصادی جامعه، بی ثباتی سیاسی و ... تا اندازه ی زیادی موجب دور شدن سرمایه های کشور و تهی و محروم شدن جامعه از وجود این سرمایه ها می شود. نزدیک به یک هزار و 200 میلیارد دلار سرمایه ی ایرانی ها در کشورهای توسعه یافته جریان دارد که با این سرمایه در کشور می توان کارهای بزرگی انجام داد. متاسفانه سرمایه های عظیمی که می تواند به چرخش درآید و موجب رشد تولید و اشتغال شود از کشور خارج می شود.
این جامعه شناس تصریح کرد: مهیا نبودن فرصت ها و شرایط زندگی در ابعاد گوناگون اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و علمی در جامعه موجب می شود فرد ترجیح های زندگی خود را در کشور و جامعه یی دیگر یافته و با تحمل سختی هایی همچون اقامت موقت در کشوری دیگر مهاجرت دایمی خود را زمینه سازی کند، چنانکه هم اکنون بسیاری از سرمایه های فکری و علمی به دلایلی همچون فراهم نبودن امکانات و فرصت ها ترجیح می دهند در خارج از کشور تحصیل کنند و همین امر در بلند مدت زمینه های پیشرفت کشورهای مقصد و توسعه نیافتگی و عقب ماندگی کشورمان را فراهم می آورد. معیدفر عامل های اصلی مهاجرت از کشور را بیشتر از نوع سلبی دانست و گفت: شرایط بد داخلی موجب می شود که افراد مهاجرت کنند. مهاجرت های بین المللی در ایران پر مساله و دارای پیامدهای ناگوار است و این مهاجرت ها باعث می شود که سرمایه های اقتصادی و علمی به تدریج از کشور خارج و جامعه با تنگناهای زیادی روبرو شود.
تب خرید؛ پیامد انواع بی ثباتی ها در داخل
تبلیغات شبکه های گوناگون خارجی در زمینه ی جذب سرمایه در بازار مسکن و خرید خانه در کشور ترکیه موجب شده که افراد زیادی برای خرید ملک و خانه در این کشور اقدام کنند. از سویی تبلیغاتی که درباره ی حمایت حقوقی و قانونی این کشور از سرمایه گذاران خارجی می شود وسوسه ی خرید خانه را افزایش می دهد.
همچنان که معیدفر تصریح کرد، سرمایه گذاری های اینچنینی در خارج و فرار ثروت های ملی بیش از هر چیزی ناشی از شرایط نامناسب اجتماعی و اقتصادی یک جامعه است که موجب می شود ثروت های ملی یک کشور اعم از مادی و غیر مادی، شکوفایی و پیشرفت را فراسوی مرزهای خود جستجو کند. همین موضوع اندک اندک به عاملی مهم در بازماندن از توسعه تبدیل می شود و به ناموزونی و بی تعادلی نظام اقتصادی و اجتماعی جامعه دامن می زند.
در همین ارتباط، «سعید لیلاز» اقتصاددان و مدرس دانشگاه شهید بهشتی گفت: علت شکل گرفتن تب مهاجرت و خرید ملک در کشورهای دیگر در وهله ی اول، بی ثباتی نظام سیاسی، اقتصادی و اجتماعی کشور و دوم تلاش های دولت ها برای پایین نگه داشتن مصنوعی قیمت ارز است. تا نیمه ی سال 1391 که نظام تک نرخی کشور یکباره از هم فروپاشید، قیمت دلار در برابر ریال به جایی رسیده بود که حتی واردات میوه ی معمولی از خارج به صرفه تر از خرید میوه از اطراف تهران بود و سفر به آنتالیا ارزانتر از سفر به مشهد مقدس تمام می شد.
وی افزود: زمانی که دولت به مدت 10 سال قیمت ارز را به طور مصنوعی کنترل می کند ولی نرخ تورم را نمی تواند کنترل کند در واقع به خروج یا فرار سرمایه امر می کند و از این رو مهم ترین اتفاقی که از طریق تب خرید می افتد فرار سرمایه های بسیار بسیار گرانبهای کشور به خارج است در صورتی که قیمت واقعی این سرمایه ها بسیار بیشتر از آن چیزی است که مردم به بیرون برده اند. با یک مثال توضیح می دهم؛ اگر شما تا سال 91 موفق می شدید 100 هزار دلار آمریکا را با قیمت هر دلار هزار تومان از کشور خارج کنید برای شما صد میلیون تومان تمام می شد ولی برای اقتصاد ایران بالای دویست میلیون تمام می شد یعنی دولت در اقتصاد ایران 100 تا 150میلیون تومان هم برای کسی که به خارج می رفت یارانه قرار داده بود.
این اقتصاددان اظهار داشت: من با ثابت نگه داشتن قیمت دلار نسبت به ریال هیچ مخالفتی ندارم ولی این مساله باید در مقایسه با نرخ تورم تعریف شود. اگر دولت ها نمی توانند نرخ تورم را کنترل کنند حتما باید اجازه دهند که قیمت دلار به اندازه ی نرخ تورم افزایش پیدا کند. اگر نمی خواهند قیمت دلار افزایش پیدا کند باید بتوانند نرخ تورم را کنترل کنند. در غیر این صورت سرمایه های ملی در فرایندهایی چون خرید ملک در خارج تباه خواهد شد.
وی ادامه داد: اتفاقی که در خرید خانه های خارجی در مالت، آنتالیا و ... می افتد همین است. هم منابع ارزی گرانبهای کشور از بین می رود هم اینکه خارجی ها با توجه به اغتشاشی که در قیمت دلار صورت گرفته موفق می شوند جنسی را گران بفروشند در صورتی که خریدار تصور می کند آن را ارزان خریده است. این در حالی است که ما به التفاوت آن را دولت پرداخته است. به این ترتیب نرخ اشتغال نیز که در نتیجه ی سرمایه گذاری در داخل کشور باید بالا می رفت رو به کاهش می گذارد. همچنین اگر بگویم صدها میلیون دلار از ثروت ایرانی ها در جریان خرید خانه هایی موهوم در دبی، قبرس، مالت و ...از بین رفته اغراق نکرده ام که این امر علاوه بر افراد، به دولت و اقتصاد داخلی نیز زیان می رساند.
در ارتباط با این مساله، «بهمن کشاورز» حقوقدان و رییس اتحادیه ی سراسری کانون های وکلای دادگستری ایران نیز با اشاره به اینکه خرید مال غیرمنقول و گرفتن اقامت در هر کشوری به قوانین حقوقی خاص آن بستگی دارد به پژوهشگر ایرنا گفت: اگر کسی قصد خرید ملک در کشوری دیگر را دارد باید بررسی کند که آیا قوانین آن کشور به خارجی ها اجازه ی خرید مال غیرمنقول را می دهد یا نه؟ دیگر اینکه آیا می توان با خرید و مالکیت مال غیرمنقول از مجوز اقامت و امتیاز شهروندی در کشور مورد نظر برخوردار شد؟
در این زمینه، یکی از مسایل مهم فراهم شدن فضا برای استفاده ی سودجویان و فرصت طلبانی است که از ناآگاهی افراد از شرایط و قوانین خرید ملک و اقامت در کشورهای دیگر سوء استفاده و رویای بسیاری از سرمایه گذاران را نقش بر آب می کنند.
در همین پیوند، کشاورز توصیه کرد: در هر مورد خاص به ویژه در خرید اموال غیرمنقول، افراد پیش از هر اقدامی برای سرمایه گذاری و دادن امضا و ارایه ی وجهی در کشورهای دیگر، تحقیق و بررسی کنند و از قوانین مرتبط با آن موضوع آگاه شوند. همچنین از وکلای ایرانی و محلی که به شرایط و ضوابط خرید مال غیرمنقول در آن کشور آگاهی دارند کمک گیرند.
سخن آخر
همچنان که گفته شد، در چند سال گذشته تبلیغات برای خرید خانه و دریافت مجوز اقامت در ترکیه و کشورهای دیگر و به دنبال آن تقاضا برای این منظور با سیر فزاینده یی همراه بوده است. بسیاری از افراد با انگیزه های گوناگونی همچون تحصیل، تجارت و رفاهِ بیشتر خوشبختی را در جایی غیر از وطن خویش جست و جو می کنند و به دنبال ساختن خانه ی آرزوهایشان در آن سوی مرزها هستند.
خرید مال غیرمنقول در کشورهای دیگر امری شخصی است و سرمایه گذاران در خرید اموال غیرمنقول و منقول در چارچوب قوانین هر کشور مختار هستند اما زمانی که این امر به موجی فراگیر در جامعه تبدیل می شود جدا از راست یا دروغ بودن تبلیغات و کلاهبرداری هایی صورت گرفته در این میان، چالشی جدی خود را می نمایاند. خروج سرمایه و ثروت ملی یک کشور که به جای کمک به رشد تولید، کارآفرینی و شکوفایی اقتصادی و اجتماعی موجب توسعه ی هر چه بیشتر جامعه ی مقصد می شود، چرخ های پیشرفت کشور مبدا را به عقب می راند.
این پدیده بیش از هر چیزی ناشی از مهیا نبودن زمینه های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی موجود در کشور برای حفظ سرمایه های داخلی است. از این رو بررسی همه جانبه و سیاست گذاری و برنامه ریزی برای رفع این چالش و نیز چالش هایی از این دست با زمینه های مشترک، بسیار ضروری می نماید.
مرجع : ایرنا
