درس‌هایی از زلزله غرب کشور

یک هفته از زمین لرزه مهیب در غرب کشور گذشته است و شاید حالا زمان خوبی باشد که کمی هم از بحران به وجود آمده و حواشی پس از آن درس بگیریم. درس هایی برای آینده‌ای که شاید خیلی هم دور نیست.

1ـ با نگاهی به عملکرد نهادهای مختلف در زلزله کرمانشاه شاهد آن هستیم که تمامی نهادهای درگیر در این بحران از هلال احمر تا ارتش و سپاه تمام تلاش خود را به کار بسته‌اند تا بتوانند اندکی از آلام مردم مصیبت زده از زلزله را بکاهند. اما آنچه در عمل رخ می‌دهد به وجود آمدن نوعی نارضایتی و در روزهای اول احساس تبعیض در بین مردم بوده است. هنگامی که گلایه‌های مردم کرمانشاه را با عملکرد این نهادها مقایسه می‌کنیم شاهد آن هستیم که به واقع هیچ تعمدی در اشکالاتی که در خدمت رسانی به مردم به وجود می‌آمد نبوده است و انصاف حکم می‌کند که از انجام وظیفه هلال احمر، ارتش، سپاه و. . . قدردان باشیم اما از آن سو هم نمی‌توانیم چشمان خود را بر روی نقاط ضعف ببندیم و گلایه‌های مردم زلزله زده را نشنویم. به طور خلاصه می‌توان این نقاط ضعف در هنگام کمک رسانی به مردم را در نبود «مدیریت واحد» و نوعی موازی کاری جستجو کرد. بر اساس خبرهایی که از مناطق زلزله زده می‌آید، ما در روزهای اول با نوعی در هم ریختگی مدیریتی مواجه بودیم به طوری که گویا این زلزله بیشتر از اینکه «مسکن مهر» و زندگی مردم را در هم ریخته باشد، چارچوب‌های مدیریتی کشور را در هم ریخته است! همین موضوع یکی از مواردی است که سبب بی نظمی در امر امدادرسانی شده است.

  2ـ نکته دومی که از زلزله اخیر تا سال‌ها در ذهن همه باقی خواهند ماند شکل کمک رسانی مردم است. در حادثه اخیر شاهد آن بودیم که بیشتر از همیشه نهادهای رسمی کمک رسان از سوی بخش هایی از جامعه کنار گذاشته شد و هر کس به قدر شناخته شده بودنش به میدان آمد تا کمک‌های مردمی را جمع کرده و به مقصد مناطق زلزله زده برساند.
این تصویر از یک سو نشانگر توجه جامعه به مردم گرفتار آمده بر اثر زلزله است اما از طرف دیگر که نیمه خالی این لیوان است نشان دهنده به وجود آمدن جوّی از بی اعتمادی نسبت به نهادهای رسمی و تعمیق آن هم است. به طور طبیعی این شکل از کمک رسانی به مردم آسیب دیده از زلزله، منطقی و مفید نیست و می‌بایست چنین کمک هایی به واسطه نهادهایی همچون هلال احمر به زلزله زدگان برسد اما مسئله بی اعتمادی که نباید به سادگی از کنار آن عبور کرد باعث به وجود آمدن وضعیتی شده است که از استاد دانشگاه تا ورزشکار و بازیگر و گزارشگر تلویزیون در پی جمع آوری کمک‌ها باشند. به نظر می‌رسد که می‌بایست تصمیم گیران کشور به این دو نکته به جای مانده از زلزله اخیر توجه کافی نشان داده تا در موارد مشابه که خیلی هم دور نخواهد بود بار دیگر شاهد تکرار آن نباشیم.