صادق صدرایی
با نگاهی به آنچه مقامات دولتی درباره بودجه۹۷ و گرانیهای ناشی از آن میگویند شاهد آن هستیم که مسئولان دولت از شخص رئیسجمهور روحانی تا معاون اول دولت و سخنگو و دیگران در حال تکرار یک جمله خاص هستند. آنان در توضیحات خود در خصوص افزایش قیمت حاملهای سوخت و همچنین حذف تعداد زیادی از افرادی که یارانه دریافت میکنند بر این نکته تاکید دارند که تمامی منابع حاصل از این دو موضوع فقط و فقط صرف اشتغال جوانان خواهد شد. راز این تکرار و تاکید دولتیها بر این جمله چیست؟ برای یافتن دلیل تکرار این جمله باید به سراغ جامعه رفته و با مردم کوچه و بازار هم کلام شویم.
واقعیت آن است که آنچه از جامعه میشنویم این گلایه است که چرا منابع مالی کشور خرج مردم سایر کشورها میشود؟ ممکن است در نگاه مسئولان کشور این هزینهها برای سایر کشور در راستای امنیت و منافع ملی ایران باشد یا برخی دیگر همچون علی شمخانی این هزینهها را در قیاس با منابع مالی خرج در سایر بخشها «پول خُرد» بنامند اما از این واقعیت راه گریزی نیست که پرسشها و ابهامات مردم در این ارتباط با این پاسخهای کلیشهای نه تنها رفع نشده است بلکه روز به روز بر آن افزوده شده است. حال با چنین تصویری از جامعه میتوانیم دلیل تکرار آن جمله از سوی مسئولان ارشد دولت درباره اینکه منابع مالی حاصل از اصلاح قیمت حاملهای انرژی و تغییر در پرداخت یارانه نقدی صرفاً به ایجاد اشتغال اختصاص خواهد یافت را بهتر درک کنیم.
رئیسجمهور و دیگر مسئولان دولت اعتدال به درستی متوجه تردید جامعه نسبت به عملکرد تصمیمگیران کشور در این حوزه شدهاند و برای همراه کردن جامعه با تصمیمات اتخاذ شده درباره بودجه۹۷ بر این جمله تاکید دارند. واقعیت آن است که تنها با حرف زدن و تکرار یک جمله نمیتوان اعتماد از دست رفته را برگرداند و باید در پی راههای دیگری باشیم. در ادامه به سه راهی که شاید بتواند اندکی اعتماد جامعه در این موضوع را به مسئولان کشور جلب کند اشارهای گذرا خواهیم داشت.۱- گام اول اعتمادساز آن است که مسئولان نظام گزارشی واقعی و شفاف را از هزینههای کشور در خارج از مرزها به جامعه ارائه دهند.
ممکن است بخشی از این هزینهها به دلیل ملاحظات امنیتی قابل بیان نباشد اما قطعاً کسرقابل توجهی از هزینههای ایران در خارج از مرزها میتواند در چنین گزارشی بیاید. ۲- گام دوم شفافیت در پرداختهاست. مسئولان دولتی میبایست با طراحی یک سامانه هوشمند محل هزینه شدن تمام منابع حاصل از هدفمندی یارانهها و همچنین افزایش قیمت حاملهای انرژی را به طور شفاف به مردم اطلاع دهند.۳- و گام نهایی اجازه نظارت به نهادهای مستقل مردمی است. اعتماد جامعه به نهادهای رسمی نظارتی رفته رفته کمرنگ شده است در نتیجه برای اعتمادسازی مجدد باید به تقویت جامعه مدنی، رسانهها و نهادهای نظارتی مستقل و مردمی کمک کرد.