تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۳/۲۸ ساعت ۲۰:۰۶
کد مطلب : ۱۵۲۵۰۷
دهیاری؛ توسعه و اشتغال روستا
سید چمران موسوی
توسعه پایدار روستایی بر مشارکت روستائیان استوار بوده و مدیریت به صورت متمرکز و دولتی با توجه به پراکنش گسترده و تفاوتهای مختلف و فاحش در ایران دارای توجیه نبوده و از گذشته تا کنون موفقیتی نداشته است. لذا ایجاد و فعالیت مدیریتهای محلی در روستاها ضرورت داشته و مدتی است مدیریت محلی نوین روستایی یعنی دهیاریها تحت نظارت مردمی مستقیم نمایندگان اهالی روستا (شوراهای اسلامی) و کنترل و سیاستگذاری دولت (بخشداریها و
فرمانداریها) در روستاهای کشور ایفای نقش مدیریتی می‌نمایند لذا با عملکرد شایسته دهیاریها می‌توان در جهت توسعه پایدار روستایی گام برداشت.
اشتغال یکی از مهمترین موضاعات به لحاظ اجتماعی و اقتصادی در کشور است؛ بیکاری به عنوان یک معضل اساسی و یکی از جدی‌ترین تهدید‌های شناخته شده در حوضه‌ی مشائل اجتماعی و ریشه‌ی بسیاری از ناهنجاری‌های اجتماعی به شمار می‌رود که قطعا با یک برنامه ریزی دقیق می‌توان این تهدید خطرساز را به یک فرصت استثنایی به نام اشتغال مولد و پایه تبدیل نمود. برنامه‌های چهارم، پنجم، ششم توسعه در شرایطی تدوین شد، که اقتصاد کشور با نرخ نسبتا بالایی مواجه بود. نرخ بیکاری جوانان در مقایسه با نرخ بیکاری کشور در سطح بالایی قرار گرفته و نرخ بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاه‌ها با سرعت زیادی در حال افزایش است. در چنین شرایطی یکی از مهمترین دقدقه‌های دولت، کاهش نرخ بیکاری و ایجاد اشتغال مولد در کشور است.
در مناطق روستایی نیز علیرغم انجام اقدامات عمرانی پس از انقلاب، متاسفانه به دلیل عدم ایجاد فرصت‌های شغلی و تامین درامد‌های مکفی برای روستایی رو به کاهش است. وشکل گیری دهیاریها به عنوان یک نهاد عمومی غیر دولتی در روستاهای کشور با توجه به وظایف متعددی در عرصه‌ی مدیریت روستایی به عهده دارند، زمینه‌های مناسبی را در بیش از ۱۹۰۰۰ روستایی کشور برای توجه به مسئله‌ی اشتغال ایجاد کرده است. دهیاری و اشتغال روستایی با تصویب قانون تاسیس دهیاری‌های خودکفا در روستاهای کشور نهاد دهیاری به عنوان یک نهاد عمومی غیردولتی و به عنوان بازوی اجرایی شورای اسلامی روستا، که با درخواست و احساس نیاز عمومی اهالی روستا جهت ارائه خدمات عمومی به اهالی روستا تشکیل شده است، عملا پا به عرصه‌ی مدیریت روستایی کشور نهاد.
وفق ماده‌ی ۱۰ اساس نامه، تشکیلات و سازمان دهیاریها وظایف متعددی در قالب ۴۹ بند برای دهیاریها تعریف شده است که از جمله‌ی وظایف مرتبط با اشتغال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: شناسایی زمینه‌های اشتغال ومساعدت در جهت تامین کاربرای جویای کار با همکاری دستگاه‌های زیربط، تشویق وترغیب روستاییان به توسعه صنایع دستی واهتمام به‌ترویج، وتوسعه وبازاریابی محصولات کشاورزی ودامی روستا. درهمین راستا تفاهم نامه‌های مشترکی بین وزارت کشور با وزارتخانه‌ها وسازمان‌های مرتبط منعقد گردیده است که می‌توان به انعقاد تفاهم نامه با وزارت جهاد کشاورزی و وزارت تعاون وکار هدف از انعقاد تفاهم نامه مشترک با بخش کشاورزی، توانمند‌سازی دهیاران برای همکاری با بخش کشاورزی که مهمترین زیر بنای اقتصادی روستا است. دهیاربه عنوان مدیر روستا می‌تواند با هدف ایجاد زمینه‌های شغلی مناسب، جهت ارتقاء وضعیت اقتصادی اهالی روستا گام بردارد.
نکته‌ای که دهیار باید مد نظر داشته باشد، بررسی توانمندی‌ها وپتانسل‌های موجود در روستا است، که با هدف تامین بستر وفضای اقتصادی مناسب، سعی در ایجاد فرصت‌های شغلی برای اهالی روستا نماید. به طور خلاصه زمینه هایی که دهیار ودهیاری می‌تواند در جهت ایجاد اشتغال در روستا برنامه ریزی واقدام نماید را به شرح ذیل نام برد؛ شناسایی زمینه‌ها وپتانسیل‌های اشتغال و اقدام به اشتغال زایی در راستای ان با توجه به مزیت‌های نسبی وظرفیت هاوپتانسیل‌های موجود روستا تحت مدیریت (گردشگری روستایی فرصتی برای پیشرفت، توسعه وایجاداشتغال در روستا است شناسایی موانع و محدودیت‌ها، تشویق،ترغیب وهدایت اهالی روستا، پشتیبانی وحمایت از طریق در اختیار گذاشتن امکانات وتجهیزات موجود. چنانچه دهیار به عنوان متولی امور مدیریت روستا و مجری تحقق توسعه پایدار روستایی خواهان کنترل و یا معکوس نمودن فرایند مهاجرت از روستا به شهر باشد،
امروزه یکی از راهبردهای موثر در توسعه همه جانبه و خودپایدار نواحی روستایی، استفاده از مشارکت و توانمندی‌های مردم، به ویژه روستاییان برای عمران و توسعه مناطق روستایی در تمام ابعاد آن است. مهمترین ابزار نیل به این مقصود تشکیل نهادهای سازمان دهی شده غیردولتی است، که بر اساس نیاز و توانایی گروه‌های مختلف ساکن روستا، در موضوعات متنوع و ضروری محیط بومی و محلی، به منظور اجرای برنامه‌های توسعه‌ای روستاها ایجاد می‌گردد. در سال‌های اخیر، شوراهای اسلامی و دهیاریها به عنوان مدیریت جدید روستاها تعریف گردیده‌اند و دهیاران و شوراهای اسلامی به عنوان نهادهای مردمی و محلی که مدیریت روستاها را برعهده دارند، می‌توانند با سیاست گذاری، مدیریت و اجرای برنامه‌های مختلف آموزشی، توسعه زیرساخت‌های لازم، کمک به جذب منابع مالی و اموری از این دست، در توسعه و ایجاد اشتغال در روستاها نقش اساسی ایفا کنند و زمینه را برای توسعه‌ی روستایی فراهم آورند.
توسعه پایدار روستایی بر مشارکت روستائیان استوار بوده و مدیریت به صورت متمرکز و دولتی با توجه به پراکنش گسترده و تفاوتهای مختلف و فاحش در ایران دارای توجیه نبوده و از گذشته تا کنون موفقیتی نداشته است. لذا ایجاد و فعالیت مدیریتهای محلی در روستاها ضرورت داشته و مدتی است مدیریت محلی نوین روستایی یعنی دهیاریها تحت نظارت مردمی مستقیم نمایندگان اهالی روستا (شوراهای اسلامی) و کنترل و سیاستگذاری دولت (بخشداریها و
فرمانداریها) در روستاهای کشور ایفای نقش مدیریتی می‌نمایند لذا با عملکرد شایسته دهیاریها می‌توان در جهت توسعه پایدار روستایی گام برداشت.
اشتغال یکی از مهمترین موضاعات به لحاظ اجتماعی و اقتصادی در کشور است؛ بیکاری به عنوان یک معضل اساسی و یکی از جدی‌ترین تهدید‌های شناخته شده در حوضه‌ی مشائل اجتماعی و ریشه‌ی بسیاری از ناهنجاری‌های اجتماعی به شمار می‌رود که قطعا با یک برنامه ریزی دقیق می‌توان این تهدید خطرساز را به یک فرصت استثنایی به نام اشتغال مولد و پایه تبدیل نمود. برنامه‌های چهارم، پنجم، ششم توسعه در شرایطی تدوین شد، که اقتصاد کشور با نرخ نسبتا بالایی مواجه بود. نرخ بیکاری جوانان در مقایسه با نرخ بیکاری کشور در سطح بالایی قرار گرفته و نرخ بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاه‌ها با سرعت زیادی در حال افزایش است. در چنین شرایطی یکی از مهمترین دقدقه‌های دولت، کاهش نرخ بیکاری و ایجاد اشتغال مولد در کشور است.
در مناطق روستایی نیز علیرغم انجام اقدامات عمرانی پس از انقلاب، متاسفانه به دلیل عدم ایجاد فرصت‌های شغلی و تامین درامد‌های مکفی برای روستایی رو به کاهش است. وشکل گیری دهیاریها به عنوان یک نهاد عمومی غیر دولتی در روستاهای کشور با توجه به وظایف متعددی در عرصه‌ی مدیریت روستایی به عهده دارند، زمینه‌های مناسبی را در بیش از ۱۹۰۰۰ روستایی کشور برای توجه به مسئله‌ی اشتغال ایجاد کرده است. دهیاری و اشتغال روستایی با تصویب قانون تاسیس دهیاری‌های خودکفا در روستاهای کشور نهاد دهیاری به عنوان یک نهاد عمومی غیردولتی و به عنوان بازوی اجرایی شورای اسلامی روستا، که با درخواست و احساس نیاز عمومی اهالی روستا جهت ارائه خدمات عمومی به اهالی روستا تشکیل شده است، عملا پا به عرصه‌ی مدیریت روستایی کشور نهاد.
وفق ماده‌ی ۱۰ اساس نامه، تشکیلات و سازمان دهیاریها وظایف متعددی در قالب ۴۹ بند برای دهیاریها تعریف شده است که از جمله‌ی وظایف مرتبط با اشتغال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: شناسایی زمینه‌های اشتغال ومساعدت در جهت تامین کاربرای جویای کار با همکاری دستگاه‌های زیربط، تشویق وترغیب روستاییان به توسعه صنایع دستی واهتمام به‌ترویج، وتوسعه وبازاریابی محصولات کشاورزی ودامی روستا. درهمین راستا تفاهم نامه‌های مشترکی بین وزارت کشور با وزارتخانه‌ها وسازمان‌های مرتبط منعقد گردیده است که می‌توان به انعقاد تفاهم نامه با وزارت جهاد کشاورزی و وزارت تعاون وکار هدف از انعقاد تفاهم نامه مشترک با بخش کشاورزی، توانمند‌سازی دهیاران برای همکاری با بخش کشاورزی که مهمترین زیر بنای اقتصادی روستا است. دهیاربه عنوان مدیر روستا می‌تواند با هدف ایجاد زمینه‌های شغلی مناسب، جهت ارتقاء وضعیت اقتصادی اهالی روستا گام بردارد.
نکته‌ای که دهیار باید مد نظر داشته باشد، بررسی توانمندی‌ها وپتانسل‌های موجود در روستا است، که با هدف تامین بستر وفضای اقتصادی مناسب، سعی در ایجاد فرصت‌های شغلی برای اهالی روستا نماید. به طور خلاصه زمینه هایی که دهیار ودهیاری می‌تواند در جهت ایجاد اشتغال در روستا برنامه ریزی واقدام نماید را به شرح ذیل نام برد؛ شناسایی زمینه‌ها وپتانسیل‌های اشتغال و اقدام به اشتغال زایی در راستای ان با توجه به مزیت‌های نسبی وظرفیت هاوپتانسیل‌های موجود روستا تحت مدیریت (گردشگری روستایی فرصتی برای پیشرفت، توسعه وایجاداشتغال در روستا است شناسایی موانع و محدودیت‌ها، تشویق،ترغیب وهدایت اهالی روستا، پشتیبانی وحمایت از طریق در اختیار گذاشتن امکانات وتجهیزات موجود. چنانچه دهیار به عنوان متولی امور مدیریت روستا و مجری تحقق توسعه پایدار روستایی خواهان کنترل و یا معکوس نمودن فرایند مهاجرت از روستا به شهر باشد،
امروزه یکی از راهبردهای موثر در توسعه همه جانبه و خودپایدار نواحی روستایی، استفاده از مشارکت و توانمندی‌های مردم، به ویژه روستاییان برای عمران و توسعه مناطق روستایی در تمام ابعاد آن است. مهمترین ابزار نیل به این مقصود تشکیل نهادهای سازمان دهی شده غیردولتی است، که بر اساس نیاز و توانایی گروه‌های مختلف ساکن روستا، در موضوعات متنوع و ضروری محیط بومی و محلی، به منظور اجرای برنامه‌های توسعه‌ای روستاها ایجاد می‌گردد. در سال‌های اخیر، شوراهای اسلامی و دهیاریها به عنوان مدیریت جدید روستاها تعریف گردیده‌اند و دهیاران و شوراهای اسلامی به عنوان نهادهای مردمی و محلی که مدیریت روستاها را برعهده دارند، می‌توانند با سیاست گذاری، مدیریت و اجرای برنامه‌های مختلف آموزشی، توسعه زیرساخت‌های لازم، کمک به جذب منابع مالی و اموری از این دست، در توسعه و ایجاد اشتغال در روستاها نقش اساسی ایفا کنند و زمینه را برای توسعه‌ی روستایی فراهم آورند.
