«ارز» دستوری؟

رسانه‌ها از کاهش قیمت دلار و سایر ارزها خبر می‌دهند و خبرهایی که از بازار می‌آید هم نه به شدت روایت  رسانه‌ها اما حاکی از تغییر رفتار ارزی است. روز شنبه شورای عالی هماهنگی اقتصادی با حضور سران قوا تصمیمی را مبنی بر اجازه به بانک مرکزی برای استفاده از اهرم‌های در اختیارش برای دخالت در بازار ارز را اعلام کرد  و ۲۴ ساعت بعد ظاهرا نتیجه آن تصمیم در بازار ارز خودنمایی کرد.

برخی بر این عقیده هستند که این دو موضوع ارتباطی با یکدیگر نداشته  و کاهش قیمت دلار به دلیل اشباع ارزی رخ داده، گروهی دیگر این کاهش قیمت را یک طراحی رسانه‌ای از سوی حامیان دولت قلمداد کرده‌اند که چندان در واقعیت نمودی عینی و واقعی هم نخواهد داشت، برخی نیز معتقدند آنچه رخ داده است ارتباط مستقیم به دخالت ارزی بانک مرکزی داشته و این وضعیت ادامه‌دار خواهد بود.

طبیعتا کاهش قیمت ارز بسیاری را خوشحال خواهد کرد، زیرا افزایش قیمت‌ها در بازار ارز در ماه‌های اخیر سبب به وجود آمدن گرانی‌هایی افسار گسیخته در بازار شده و مستقیما معیشت مردم را نشانه رفته بود. حقیقت آن است که بنا بر آنچه از علم اقتصاد فهم می‌شود آنچه نشانگر وضعیت اقتصادی قابل تحملی است وضعیتی خواهد بود که در آن بازار ارز با یک ثبات نسبی همراه شود. هنگامی که ثبات ارزی از بین می‌رود، چه آن هنگام که شاهد افزایش لجام گسیخته قیمت‌ها باشیم و چه زمانی که سقوط آزاد را در بازار ارز تجربه کنیم برای اقتصاد به یک‌اندازه مضر است.

بازار ارز در هیچ کجای جهان تک عاملی نیست که بتوان با تزریق ارز و یا بگیر و ببند و یا برخورد با رسانه‌ها و دیگر اقداماتی همچون این موارد بر نابسامانی‌های آن غلبه کرد. بازار ارز نمایش‌دهنده همان چیزی است که در اقتصاد قابل رویت است. هنگامی که رکود یک دهه‌ای بر اقتصاد کشوری حاکم باشد و از طرف دیگر سیاست‌های اقتصادی دولت نیز نه تنها توان‌ترسیم دورنمایی برای آینده اقتصاد را ندارد بلکه حتی توان حل مشکلات امروز را  هم نداشته باشد به شکل طبیعی حجم  زیاد نقدینگی موجود در اقتصاد به سمت و سوی بازارهایی همچون بازار ارز حرکت خواهد کرد.

این وضعیت هنگامی که با تکانه شدیدی همچون تحریم و عدم قطعیت نسبت به آینده همراه شود سبب نابسمانی بزرگ و بی سابقه‌ای در بازار ارز خواهد شد. آنچه در ماه‌های اخیر بازار ارز را دچار مشکلات بی سابقه‌ای کرد و ارزش پول ملی را به کمترین میزان در سال‌های اخیر رسانید همین مسائل بوده است. بنابراین اگر قرار بر مواجهه علمی با نابسمانی‌های موجود در بازار ارز باشد ضروری است تا به جای سرکوب ارزی به فکر اصلاح همه آن مواردی باشیم که این وضعیت را ایجاد کرده است.