باهر: رفتار تندروها ریشه در کودکیشان دارد

فرهاد کیانفرید

---

اما با این‌حال روز گذشته یک سایت خبری مدعی شد که اتاق فکر و عملیات دلواپسان در دستور کار جدید خود و به بهانه مقابله با جریان خودساخته تقابل، قصد داشتند در شب سخنرانی رئیس‌جمهور در مرقد امام(ره) با برهم زدن مراسم و مختل کردن این سخنرانی طبق عادت همیشگی خود یعنی تداعی مقابله مردم با رئیس‌جمهور را کلید بزنند. 

تقریبا چند دهه می‌شود که گویا دیگر امکان کنترل و مهار تندروها وجود ندارد و هرزمان و هرکجا که بخواهند وارد عمل می‌شوند و با ادعاهایی نظیر ولایتمداری و.. علاوه بر ایجاد اختلال در مراسم‌های سخنرانی، بعضا خشونت‌های فیزیکی را در دستورکار خود قرار می‌دهند. حتی برایشان اهمیتی هم ندارد که شخص مقابل رئیس جمهور است، رئیس تشخیص مصلحت نظام است یا یادگار امام(ره) در برابرشان ایستاده است. نکته جالب توجه این است که برخوردهای قضایی تا امروز نتوانسته این اتفاقات را کاهش دهد. 

شاید دلیل واضح آن هم عدم شناسایی هسته مرکزی است. زیرا بنا برگفته مسئولان تمامی این اقدامات به شدت سازمان‌یافته هستند و با برنامه صورت می‌گیرند. به هرحال جدا از همه این مسائل آنچه که مدنظر است احتمال تکرار اتفاقات گذشته در مراسم ارتحال امام(ره) که در روزهای آتی برگزار می‌شود. زیرا سال گذشته که رئیس جمهور به منظور سخنرانی در مراسم بیست و ششمین سالگرد ارتحال بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران در مرقد مطهر امام خمینی حضور یافته بود، با شعار عده ای خاص مواجه شد که سعی داشتند با ایجاد فشار وی را مجبور به نیمه‌کار گذشتن صحبت‌هایش کنند و این بار اول نبود. پیش از این مراسم سخنرانی سیدحسن خمینی و محمود احمدی نژاد دچار تنش شده بود. 

اولین بار سال 88 رخ داد. بعد از مناظره معروف احمدی نژاد و میرحسین موسوی، حامیان رئیس دولت وقت، در مراسم سالگرد امام خمینی‌(ره) و در سخنرانی سیدحسن خمینی شعارهایی را در حمایت از احمدی‌نژاد و علیه میرحسین موسوی سر دادند که باعث اختلال در سخنان سیدحسن خمینی شد.حتی این افراد پا را فراتر گذاشتند و نوه واقعی امام(ره) را سید حسن نصرالله معرفی کردند. 

سال بعد به نوعی دیگر تکرار شد .سال 89 در مراسم بیست و یکمین سالگرد ارتحال امام خمینی(ره) که در حرم ایشان برگزار می‌شد، در میانه‌ی ‌‌سخنرانی رئیس‌جمهور، برخی از حاضران شعار «مرگ بر کروبی، مرگ بر موسوی، مرگ بر خاتمی»،«احمدی دلاور، پیرو خط رهبر»، «مرگ بر منافق» و «احمدی بت شکن، بت بزرگ رو بکشن» و... سردادند. بعد از سخنرانی احمدی‌نژاد، موقع خوشامدگویی آیت‌الله سیدحسن خمینی، قبل از سخنان رهبر معظم انقلاب نیز شعارهایی مشابه سر داده شد که باعث شد سخنرانی وی چندبار با وقفه مواجه شود.

سید حسن خمینی هم در مواجهه با این شعارها گفت: "اگر دوستان بنای شعار دادن دارند، اجازه بدهند که من چند کلمه ای صحبت کنم، زمانی که رهبری بزرگوار آمدند، آن وقت ابراز احساسات کنید، شان مراسم امام چنین نیست." اما سید حسن خمینی که نتوانست سخنرانی خود را تمام کند، با گفتن این جمله سخنرانی خود را نیمه‌تمام به پایان رساند: "قطعا در حرم امام افرادی هستند که از این گروه اندکی که شلوغ می‌کنند، بیزار هستند، همان‌طور که می‌بینید عده‌ای مانع سخنرانی می‌شوند، تا بوده چنین بوده، هنوز بیست سال از رحلت امام نگذشته است."

البته واکنش رسانه‌های حامی تندروها، هم در نوع خودش بسیار جالب بود. آنها بعد از این مراسم با مطالبی تحت عنوان "برخورد زننده سيدحسن‌خميني و انصاري با دست‌اندركاران مراسم ارتحال" و "هنوز بیست سال بیشتر نگذشته است!" نه تنها این اقدامات را حمایت کردند، بلکه تلاش کردند که نیمه تمام نماند اما نکته جالب‌تر این است که آن لحظه که محمود احمدی‌نژاد شعارهای «احمدی دلاور، پیرو خط رهبر» و «احمدی بت شکن، بت بزرگ رو بکشن»می‌شنید و از آنها استقبال می‌کرد، به هیج عنوان فکر نمی‌کرد که روزی خود اسیر این بازی بشود. 

رفتارتندروها ریشه در کودکیشان دارد
در همين خصوص پروفسور حسين باهر که بنيان گذار رفتار‌شناسي در ايران است، در گفت گو با بهار با به تحلیل این رفتارها پرداخت و گفت: به صورت رفتار‌شناسي اصولا افرادي که در يک مجموعه‌اي کار مي‌کنند يا با هارموني آن مجموعه خودشان را تطبيق مي‌دهند يا دچار ديس هارموني مي‌شوند. یعنی اگر راه و روش پيشکسوت‌هاي ما در جامعه و در خط مقدم جبهه‌هاي سياسي کُند باشد، رفتار آن مجموعه کُند و اگر تند باشد تند مي‌شود.

اين استاد دانشگاه در ادامه ضمن اشاره به سابقه بروز چنين رفتارهاي در افراد جامعه گفت: ما در همه زمينه‌ها رفتار تند و تدافعي داريم، يعني اينکه در بسياري از مواقع بدون توجه به برآيند ماجرا از خودمان رفتارهايي نشان مي‌دهيم که ممکن است به ضررمان تمام شود. در صورتيکه شما در جوامع پيشرفته اين نوع رفتار را مشاهده نمي‌کنيد. چرا که آن‌ها همواره در نوعي آرامش رفتاري به سر مي‌برند.
 
اين استاد دانشگاه با بيان اينکه برخي از به نوعي از اعصاب کافي برخوردار نيستند ادامه داد: عقيده دارم اين حضرات «تند خو» و يا «تند رو» از ادب کافي برخوردار نيستند. حال آنکه در اسلام هم، توهين و افترا به شخص ديگر منع شده و بزرگان دينمان هم به مسلمانان توصيه کرده‌اند که چنين رفتاري را از خود بروز ندهند. پروفسور باهر افزود: متاسفانه در سال هاي اخير حرف اول ما در گفت‌و‌گو‌ها «داد» شده است. همانطوريکه پيش از اين هم در مذاکرات هسته‌اي به دليل به کار گرفتن از همين نوع ادبيات و يا عصبانيت؛ کشور ما نه تنها هيچ دست آوردي را بدست نياورد بلکه هزينه‌هاي بسيار زيادي را هم متقبل شديم. حال آنکه طي سه سال اخير با توجه به تغيير اينگونه رفتار در عرصه بين الملل شاهد آن بوديم که توانستيم با ادبيات آرام و آرامش نمايندگان کشور، به نتايج خوبي دست پيدا کنيم. وي در پايان ضمن اعلام اينکه بروز اين نوع رفتار ريشه در دوران کودکي اين افراد دارد تصريح کرد: به هر صورت شما نمي‌توانيد منکر نقش داشتن خانواده در رشد چنين رفتارهايي در جامعه شويد. چرا که به طور حتم خانواده‌هاي چنين شخصيت‌هايي در کودکي از اهميت جلوگيري از بروز چنين رفتارهاي در آينده باخبر نبوده‌اند.

به هرحال با تمام این تفاسیر و در نظر گرفتن حواشی سخنرانی‌های اخیر سید حسن خمینی و بسیاری دیگر از چهره‌های سیاسی که در سال‌های اخیر افزایش یافته است و حملات جریان های تندرو به این افراد در فضای مجازی و حتی رسانه‌ها، نباید احتمال بروز حواشی مانند ایجاد اختلال در سخنرانی‌های مراسم ارتحال امام(ره) را نادیده گرفت. مخصوصا اینکه این روزها افرطیون به دلیل دستاوردهای دولت و مواضع حامیان آن که به هیچ‌عنوان باب میلشان نیست و نزدیک شدن به دوازدهمین‌دوره انتخابات ریاست جمهوری بیش از پیش به فکر تخریب هستند.