حمید نجف
از کتک زدن سگ بی نوا گرفته تا سیلی خوردن بانوی زحمتکش دستفروش؛ از افشاگری فیشهای نجومی گرفته تا چگونگی واگذاری املاک شهرداری؛ از گیر دادن به طراحی پیراهن تیم ملی گرفته تا عکس و تصاویر مختلف افراد و مسئولان؛ دراین اتاق شیشهای تقریبا همه چیز و همه کس زیر زره بین هستند. چارلز کولی در کتاب خود به نام «سازمان اجتماعی» ، ارتباط را چنین تعریف میکند: « ارتباط، ساز و کاری است که روابط انسانی؛ بر اساس و به وسیله آن به وجود میآید و تمام مظاهر فکری و وسائل انتقال و حفظ آنها در مکان و زمان بر پایه آن توسعه پیدا میکند. ارتباط، حالات چهره و رفتارها و حرکات و طنین صداها و کلمات و نوشتهها و چاپ و راه آهن و تلگراف و تلفن و تمام وسایلی را که اخیرا در راه غلبه بر مکان و زمان ساخته شده اند، همه را، در بر میگیرد»
رشد چشمگیر و شگرف تکنولوژیهای ارتباطی و شبکههای اجتماعی عصر حاضر را به عصر ارتباطات تبدیل ساخته؛ امروزه به همت بسترهای نوین ارتباطی و شبکههای مجازی کوچکترین رخدادی با سرعت نور و کمترین زمان به اطلاع میلیونها نفر در سراسر جهان رسانده میشود. هرچند این رویکرد ممکن است گاهی با بد اخلاقیهایی به رشد شایعات؛ تخریب افراد و حتی اشاعه فحشا منجر شود؛ اما زمینههای مثبت سرشاری را هم در دل خود دارد؛ تبادل اخبار؛ تعامل افکار؛ اطلاع رسانی؛ شفافسازی؛ترویج فرهنگ و آموزش صحیح و بسیار موارد مفید دیگر که میتواند در بستر این شبکههای بکار رود و به تدریج زمینههای اصلاح امور را درپی آورد.
در کشور ما وجود شبکههای ارتباطی و اجتماعی مجازی با فراوانی چشمگیر کاربران؛ پل ارتباطی مستحکمی بنا نهاده که تاثیرات عمیقی را روی سایر رسانههای موازی خود از جمله تلویزیون؛ روزنامهها و دیگر ابزار رسانهای گذاشته است. در این روند معمولا اکثر اخبار و رویدادها در لحظات اول از طریق شبکههای اجتماعی مجازی به سرعت و در کمترین زمان به اطلاع میلیونها نفر از هموطنان ما میرسد؛ دیگر نیازی به شهرت نیست؛ کوچکترین عمل خوب و یا غیر اخلاقی افراد میتواند در بستر شبکههای اجتماعی طی چند دقیقه به سراسر جهان مخابره شده و متعاقب آن سیل واکنشهای مثبت و منفی کاربران هم جاری میشود؛ واکنشهایی که موج سنگین آن میتواند تاثیرات بسیار گستردهای برای آینده افراد رقم بزند.
از سوی دیگر وجود بستر ارتباطی قوی؛ انتقال لحظهای دادهها و فراوانی کاربران این شبکهها ابعاد نظارتی خاص و دقیقی را هم در عملکرد دولتها و دیگر دستگاههای اجرایی دارد؛ ابزاری که میتواند به نوعی با استفاده صحیح فرصتی برای اصلاح و مقابله با ناهنجاریهای اجتماعی و مقابله با فساد ایجاد نمایند. البته نگرانیهایی از جانب ارباب رسانه در کنترل و جریانسازی در این شبکهها وجود دارد که به واسطه سیل شهروند خبرنگاران (کاربران) موجود در این فضا کار سختی در پیش خواهند داشت.
به هر حال قرار گرفتن در این اتاق شیشه میتواند مزایایی بیش از معایب برای ما و کشور در پی داشته باشد به شرطی که همگی بکوشیم تا در جهت صحیح از این امکان بهره ببریم؛ بیائیم در کنار ارسال مطالب طنز و تفریحی گاهی نکات مغفول مانده اخلاقی و فرهنگی را هم به یکدیگر گوشزد کنیم. بیائیم به جای ارسال و دست به دست کردن مشتی تصاویر غیر اخلاقی و جنسی که ممکن است با چند کلیک ساده نهایتا به دست فرزندان و اعضای خانواده خود ماهم برسد؛ از این بستر درجهت رفع آلودگیهای فضای واقعی جامعه خود بهره ببریم.