گروه سیاسی: در ۴۸ساعتی که از حادثه ترور و شهادت فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران میگذرد پرسش از عکسالعمل جمهوری اسلامی به این واقعه به یکی از پر تکرارترین پرسشها در سطح جامعه و همینطور رسانههای داخلی و خارجی تبدیل شده است.
اهمیت پاسخ به این پرسش از آن جهت است که هر اقدامی از سوی ایران به احتمال فراوان با واکنشی از آمریکاییها روبرو میشود و این زنجیره کنش-واکنش متقابل میان جمهوری اسلامی و ایالات متحده میتواند تبعات و آثاری جدی چه در سطح ملی و چه در سطح منطقهای داشته باشد. تا این لحظه هنوز جزییاتی از چگونگی واکنش ایران به شهادت سردار قاسم سلیمانی به شکل رسمی اعلام نشده اما آن چه مشخص است میتوان سه رویکرد به این موضوع را در سطح تصمیمگیران و نخبگان مشاهده کرد.
با نگاهی به آنچه رییسجمهور و به ویژه وزیر امور خارجه میگوید به نظر میآید که رویکرد بخشی از نظام تصمیمگیری به این سمت و سو در حرکت است که ایران به شکل رسمی آنچه رخ داده است را از طریق مجاری دیپلماتیک و حقوقی پیگیری کند و از سویی دیگر نیروهای نظامی نزدیک به جمهوری اسلامی که علاقهای واقعی و صمیمانه به سردار شهید داشتهاند خود چگونگی اجرای «انتقام» از ایالات متحده را به شکل مستقل برگزینند. از طرف دیگر دیدگاه تصمیمگیران نظامی و برخی تریبونها و رسانههای عمومی را نیز داریم که با تاکید بر پیام رهبر انقلاب مبنی بر «انتقام سخت» از عوامل ترور فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران بر این نکته تاکید دارند که مصداق چنین انتقامی، اخراج آمریکاییها از منطقه خاورمیانه است. موضوعی که البته جزییاتی از چگونگی انجام آن خبری نشده و با توجه به شرایط حاکم بر کشورهای منطقه، حداقل میتوان گفت که اجرایی شدن آن زمانی طولانی را میطلبد که میتواند سالها به طول بینجامد و سبب حوادث و برخوردهایی سخت در این منطقه شود.
ر نقطه مقابل این دو رویکرد که در سطوح تصمیمگیری وجود دارد در جامعه مدنی نیز سخن از چگونگی واکنش ایران بسیار است و در دو روز اخیر بسیاری در کنار ابراز تسلیت و محکومیت این اقدام ایالات متحده توصیههایی را نیز به مقامهای تصمیمگیر ارائه کردهاند که به نظر میآید توجه به آن منجر به اتخاذ تصمیماتی نزدیکتر به تحقق منافع و امنیت ملی شود. از جمله این توصیهها میتوان به این موارد اشاره کرد:
۱. توجه به انسجام اجتماعی و وحدت ملی
۲. غفلت نکردن از دامگستری دولت ایالات متحده، اسراییل و برخی از کشورهای منطقه که در پی جنگافروزی هستند
۳. محاسبه دقیق هزینه - فایده هر اقدامی پیش از اجرا کردن آن
۴. توجه جدی به ظرفیتهای دیپلماتیک و حقوقی
۵. توجه جدی به مطالبات مردم و نزدیکتر شدن به جامعه برای روزهای سختی که در پیش است.