خبر هرچه بود، غافلگیری نبود

همه کسانی که دستی بر آتش سیاست و مسائل اجتماعی دارند، مطلع بودند و هشدار می‌دادند که آن‌چه در فضا و تبلیغات رسمی مطرح می‌شود، با آن‌چه واقعیت جامعه است، فاصله بسیار دارد. همزمانی نسبی زلزله اخیر تهران با اتفاقات اخیراین شبیه سازی را در اذهان بسیاری متبادر کرده که ای کاش اینگونه اعتراضات نیز شبیه زلزله کوچکی باشد و به مثابه تلنگر عمل کند. تلنگری برای هشدار نسبت به زلزله‌ای بزرگ که می‌تواند در راه باشد. با این تفاوت که اگر زلزله زمین قابل پیش‌بینی و مهار نیست، زلزله‌های اجتماعی قابل پیش‌بینی و پیشگیری‌اند.

شرایط موجود وقت مناسبی برای «دیدی گفتم» و مقصریابی نیست. امروز در دل حادثه‌ایم و وظیفه همه ما ارائه راه‌های برون رفت از این حادثه می‌باشد. اما همگان باید بدانیم همان رویکردی که در شکل گیری حوادث اخیر نقش داشته، نمی‌تواند برای مدیریت و حل آن هم به کار بیاید. دو رویکردی که از آن سخن به میان آمد را این‌گونه می‌توان ترسیم کرد؛ یکی با محوریت تحلیل امنیتی پدیده‌هاي اجتماعی و رویکرد کنترلی در مدیریت جامعه و تضادیابی و تضادسازی در بین شهروندان و نهایتا تبعیض بر مبنای خودی و غیرخودی کردن مردم عمل می‌کند. دیگری، ایران را برای همه ایرانیان می‌داند.

قائل به حل مسائل اجتماعی و سیاسی با رویکرد نرم و دموکراتیک است و سیاست‌هاي باز در بخش‌های فرهنگی و اجتماعی را توصیه می‌کند. در حل ناآرامی‌های اخیر نیز گرچه نادیده گرفتن مدیریت امنیتی و انتظامی برای پیشگیری از تخریب اموال عمومی، آسیب به مردم و جلوگیری از سواستفاده‌های مغرضان و گروه‌های افراطی و احیانا تروریست، نوعی فانتزی مآبی در سیاست است، اما مهم این است که دست بالا در مدیریت ماجرا را کدام نگاه برعهده دارد؟ آیا قرار است که سیاسیون ذیل امنیتی‌ها عمل کنند یا امنیتی‌ها سناریو و برنامه سیاسیون را مشخص کنند؟

اگر این اتفاق بیفتد، و زمام امور در دست عقلایی با دیدگاه غیرامنیتی باشد، می‌توان امید داشت که با مدیریت و عقلانی و سیاسی غائله اخیر، این زلزله با ریشتر قابل تحمل به رویکردی برای پیشگیری از حوادث مشابه بدل شود. رویکردی که پیش از تبدیل مطالبات به ناامیدی و خروش‌هاي ویرانگر، اجازه دهد که در قالب شیوه‌های مدنی و دموکراتیک، مطالبات مطرح و محقق شوند.

این به معنای گروکشی سیاسی و بهره‌برداری جناحی از یک واقعه تلخ نیست که اگر باشد خود می‌تواند به عنوان یکی از عوامل تشدید کننده بحران نام نهاده شود. بلکه تاکید بر این است، از این بحران ملی که تمامی سطوح جامعه را درگیر خود کرده با استفاده از کمک همه‌ی جناح‌ها و نگاه‌های سیاسی و اجتماعی عبور کنیم. البته دقت بر این مسئله نیز لازم است که تمامی این نگاه‌ها ذیل نگاهی که سریعا به سمت روش‌های امنیتی و سرکوب‌گرایانه متمایل می‌شود، جمع نشوند.