تاریخ انتشار : ۱۳۹۵/۱۰/۱۲ ساعت ۱۶:۳۷
کد مطلب : ۱۲۲۷۶۰
تجارت مرزی محتاج برنامه‌ریزی
سهار استاد
روزنامه بهار
جاده خطرناک است. یخچال روی دوشش بیش از 100 کیلو وزن دارد. باید آن را کیلومترها بر دوش حمل کند. از سالم رساندن کالا مطمئن تر است تا سالم رسیدن خودش. این قصه هر روزه کولبران است.کولبری از مشاغل پر خطر در مناطق مرزی ایران است. کولبران کارگران مرزی زحمت‌کشی هستند که از روی ناچاری برای کسب درآمد زندگی و امرار معاش، شغلی پر خطر را انتخاب می‌کنند و با دریافت دستمزدی ناچیز خطر را به جان می‌خرند. آنها کاسبکاری مرزی را قاچاق نمی‌دانند و تعریف آنها از اجناس قاچاق، اسلحه و مشروبات الکلی و... است. کولبران کالاهای معمولی که بدون مجوز گمرک قاچاق نامیده می‌شود مانند: پارچه، چای، لاستیک، مواد خوراکی، سوخت... را با حمل بر پشت خود یا الاغ از طریق مناطق صعب العبور و غیررسمی گمرکی به کشور وارد می‌کنند و هر لحظه مرگ را در کمین می‌بینند. تاکنون صدها کولبر و حیواناتی که کالاها را حمل می‌کنند به علت سرمای مناطق کوهستانی، سنگینی بارها و شلیک نیروهای مرزبانی جان خود را از دست داده‌اند یا مجروح شده‌اند. این کولبران از استان‌های کردستان، کرمانشاه و آذربایجان‌غربی هستند. بیشترین آمار کولبران کشته شده به شهرهای مریوان، سردشت، اشنویه، بانه، نوسود و کرمانشاه تعلق دارد.
آخرین کولبری که کشته شد
اخبار این روزها حاکی از این است که خطر همچنان کولبران جوان و میانسال این مرزها را تهدید می‌کند. به‌طوری که طی روزهای گذشته در مرز شیخ صله یکی از بازارچه‌های مرزی کرمانشاه، در منطقه شهرستان ثلاث باباجانی 2 نفر از کولبران جوان که یکی از آنها 27 سال سن داشته است با اصابت گلوله جان خود را از دست داده‌اند و مردم این منطقه از مرگ این کولبران متأثرند. شنیده‌ها حاکی از آن است که این دو کولبر در نیمه‌های شب مشغول قاچاق سوخت بوده‌اند.
شکایت نماینده از رئیس‌جمهور
مشکلات مرزهای استان کرمانشاه زمینه‌ساز شکایت شهاب نادری نماینده مردم اورامانات در مجلس شورای اسلامی از رئیس جمهور در هفته گذشته شد و علت این شکایت عدم رسیدگی دولت به مشکلات مرزهای استان کرمانشاه است.این نماینده در گفتگو با یک خبرگزاری محلی چنین می‌گوید: جدیدا به رئیس جمهور و وزیر کشور در خصوص مرزهای استان کرمانشاه و به‌خصوص مرز شیخ صله تذکراتی دادم و با استناد به ماده 236 قانون اساسی از شخص رئیس جمهور به قوه قضائیه شکایت کردم. دغدغه مردم مشکل مرز و ساماندهی مرزها است. مشکلات آن‌قدر درمرزها به وجود آمده که لازم شد به رئیس جمهور تذکر دهم. وی تصریح کرد: بنده به خط آخر رسیدم و از بیشترین اختیارم که ماده 236 است استفاده نمودم و از رئیس جمهور دراین خصوص شکایت کردم.نادری با ابراز تاسف از مرگ جوانان کولبر در مرز اورامانات گفت: دو روز پیش که به‌خاطر دلجویی از خانواده این جوان از مرز برمی گشتم مردم از این مسئله بسیار ناراحت بودند.
نماینده اورامانات با گلایه از روش برخورد با کولبران خاطر نشان کرد: قانونِ شلیک در مرز را هم به ماموران آموزش ندادند و اکثر تیرها به سر وسینه کولبران نگون‌بخت برخورد می‌کند. بنده از این موضوع بسیار ناراحتم و نه رئیس‌جمهور و نه وزیر کشور اقدامی انجام نداده‌اند و مرز برای ما تبدیل به دردسر شده است.
نادری در پاسخ به این سوال که برای مرزها چه اقداماتی باید انجام شود، گفت: ساماندهی یعنی این که مرز را رسمی کنند و مشخص شود که چه فعالیتی باید در آنجا انجام شود. نباید به بهانه‌های مختلف جلوی کار قانونی و امرار معاش مردم را گرفت و به‌خاطر بی‌توجهی مسئولین امر بوده که در روزهای گذشته دو جوان بر اثر شلیک ماموران مرزبانی در این منطقه فوت کردند.
بیکاری مرزنشینان
محمودی یکی از ساکنین شهرستان مرزنشین ثلاث باباجانی ضمن ابراز ناراحتی از فوت جوانان کولبر در این منطقه می‌گوید: نیمه‌تعطیل ماندن مرز شیخ صله بیکاری را برای مردم این منطقه در پی داشته است و تلاش کولبران فقط برای رهایی از فقر و امرار معاش است.وی از مهمترین مشکلات مرز شهرستان ثلاث باباجانی در حوزه کولبری را عدم ارائه برنامه جامع توسط دولت و مسئولین عنوان کرد و می‌گوید: مرزهای استان قابلیت اشتغال‌زایی و ایجاد فرصت‌های بهینه برای اشتغال و بهبود وضعیت معیشت ساکنین محروم این مناطق را دارند و می‌توانند ثلاث باباجانی را از بن بست خارج کند.او معتقد است عدم برنامه ریزی باعث شده ساکنین ثلاث باباجانی نتوانند به خوبی از مزایای مرز به عنوان کولبر استفاده کنند و عواملی مانند عدم برنامه‌ریزی و طراحی استراتژی مناسب مسئولین برای ایجاد رونق تجاری در بازاچه مرزی باعث شده که تجارت در مرز این شهرستان منفعل شود.
تغییر و کاهش لیست کالاهای وارداتی
یکی از مواردی که باعث انفعال بازارچه‌های مرزی و درنتیجه کمرونق شدن فعالیت تجاری قانونی در مرزهای ثلاث باباجانی و شیخ‌صله شده است، این است که طبق هماهنگی فرمانداری و ارگان‌های دیگر، لیستی از اقلام مجاز برای واردات به تجار اعلام شده است که لاستیک و چای و مواد خوراکی و پارچه در این لیست وجود ندارد. این اقلام اکنون کالای قاچاق محسوب می‌شوند و همین باعث اعتراض و نارضایتی وارد کننده های کالا از مرز شده است.یکی از تجار با ابراز نارضایتی از لیست اعلام شده اقلام توسط فرمانداری پاوه می‌گوید: به تازگی کالاهای پرفروش و مصرفی مانند مواد خوراکی، پارچه،چایی و لاستیک در این لیست وجود ندارد ورود آنها ممنوع شده است و این اقلام قاچاق محسوب می‌شوند و این مسئله باعث از رونق افتادن تجارت در مرز و کاهش انگیزه و درآمد تجار می‌شود.وی می گوید: با تغییر لیست اقلام امکان دارد کالایی که قبلا قاچاق نبوده در لیست قبلی موجود و جز اقلام خریداری شده تجار بوده باشد ولی هنوز در مرز ترخیص نشده باشند. این کالاها حالا قاچاق محسوب می‌شوند.
در دوره‌های پیشین هم اقلام مجاز برای واردات گاه عجیب و غیرکارآمد بودند. به‌عنوان نمونه از اقلامی که مرزنشینان اجازه وارد کردنش را داشتند، قلاب و تور ماهیگیری بود و با توجه به عدم وجود دریا در مناطق غربی و نبود بازار فروش این کالا در بین مردم غرب، تجار مجبور به فرستادن این کالاها به مناطق شمال و جنوب کشور بودند و هزینه حمل‌ونقل باعث می‌شد فروش این کالاها مقرون به صرفه نباشد. با اعتراض تجار، این کالاها پس از مدتی از لیست مجاز برای واردات حذف شد.
دلالان مانع کسب هستند
در شرایط جدید، به دلیل محدود شدن اقلام وارداتی در مرزهای شیخ‌صله و ثلاث باباجانی، دیگر نوبت‌گیری برای وارد کردن کالا معنای خاصی ندارد. اما تا چند ماه پیش، از جمله مشکلات مرزنشینان مسئله نوبت‌دهی بود. چرا که دلالان مزاحم کسب و کار و مانع رعایت حق آنها به عنوان ساکنین منطقه بودند. در سیستم نوبت‌دهی، در طول روز تنها حدود 12 نفر امکان عبور از مرز را داشتند. طبق گفته ساکنین لیست نوبت‌ها روزانه اعلام می‌شد و به‌طور معمول حق مرزنشینانی که به نان شب محتاج هستند به دلال‌ها و سرمایه داران ساکن در مناطق غیرمرزی می‌رسید.
بازارچه‌های مرزی سودی ندارند
در دوره‌هایی تصمیم‌گیران، مرزنشینان را به تهیه مغازه در بازارچه‌های مرزی تشویق کردند و این مسئله هزینه‌هایی را به آنها تحمیل کرد. مرزنشینان معتقدند که این بازارچه‌ها سودی را عاید آنها نکرده و جز هزینه و بدهی چیزی به همراه نداشته است.
کشاورزی و طرح‌های عمرانی نیمه‌کاره
از دیگر مشکلات عمده ساکنان مناطق مرزی، نبود مکانیزم آبیاری دائمی برای مزارع است که آنها را مجبور به دیم‌کاری می‌کند. در صورتی که اگر امکان برای کشت آبی فراهم بود، مرزنشینان می‌توانستند با دوبار برداشت در سال بخش عمده‌ای از مشکلات مالی خود را حل کنند.از سوی دیگر طرح‌های عمرانی دولتی در منطقه نیمه‌کاره مانده است. «محمودی» در این زمینه می‌گوید: «کمبود اعتبارات عامل اصلی نیمه تمام ماندن طرح‌های عمرانی برای ساخت بیمارستان، ایجاد جایگاه بالگرد و تعریض جاده‌ها در شهرستان ثلاث باباجانی است.»بیمارستان ثلاث باباجانی که طبق قول مسئولین باید تا سال آینده افتتاح شود به گفته محمودی تنها 30 درصد پیشرفت در زمینه ساخت داشته است و بیشتر از یک سال است که ساخت آن متوقف مانده است.
در شرایطی که طرح‌های عمرانی متوقف مانده‌اند و کشاورزی منطقه هم ثمررسانی مناسبی ندارد واردات مرزی عاملی بسیار موثر برای رونق اقتصادی در منطقه است که آن هم با عدم وجود استراتژی درست و نیز با عدم رعایت قوانین و قواعد وضع شده، به سمت راه‌های غیرقانونی رفته است. حال باید دید در شرایطی که قواعد مربوط به واردات مرزی هر روز دستخوش تغییر است و در عین حال با وجود دلالان و سرمایه‌داران کلان غیر مرزنشین دست مرزنشینان از بهره‌های این قواعد هم کوتاه است، برای مرزنشینان چه راهی جز کولبری در نیمه‌های شب باقی می‌ماند؟
عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور 13 آبان امسال در کردستان گفته است: بازارچه‌های مرزی موتور محرکه استان‌های مرزی هستند و مرزها می‌توانند مرکز تحول باشند. او تاکید کرده است که در قالب برنامه‌های اقتصاد مقاومتی باید برای ایجاد تحرک در توسعه استان‌ها از طریق مرزها برنامه‌ریزی شود. باید منتظر برنامه‌ریزی وزیر کشور و دیگر مسئولین بنشینیم.
روزنامه بهار
جاده خطرناک است. یخچال روی دوشش بیش از 100 کیلو وزن دارد. باید آن را کیلومترها بر دوش حمل کند. از سالم رساندن کالا مطمئن تر است تا سالم رسیدن خودش. این قصه هر روزه کولبران است.کولبری از مشاغل پر خطر در مناطق مرزی ایران است. کولبران کارگران مرزی زحمت‌کشی هستند که از روی ناچاری برای کسب درآمد زندگی و امرار معاش، شغلی پر خطر را انتخاب می‌کنند و با دریافت دستمزدی ناچیز خطر را به جان می‌خرند. آنها کاسبکاری مرزی را قاچاق نمی‌دانند و تعریف آنها از اجناس قاچاق، اسلحه و مشروبات الکلی و... است. کولبران کالاهای معمولی که بدون مجوز گمرک قاچاق نامیده می‌شود مانند: پارچه، چای، لاستیک، مواد خوراکی، سوخت... را با حمل بر پشت خود یا الاغ از طریق مناطق صعب العبور و غیررسمی گمرکی به کشور وارد می‌کنند و هر لحظه مرگ را در کمین می‌بینند. تاکنون صدها کولبر و حیواناتی که کالاها را حمل می‌کنند به علت سرمای مناطق کوهستانی، سنگینی بارها و شلیک نیروهای مرزبانی جان خود را از دست داده‌اند یا مجروح شده‌اند. این کولبران از استان‌های کردستان، کرمانشاه و آذربایجان‌غربی هستند. بیشترین آمار کولبران کشته شده به شهرهای مریوان، سردشت، اشنویه، بانه، نوسود و کرمانشاه تعلق دارد.
آخرین کولبری که کشته شد
اخبار این روزها حاکی از این است که خطر همچنان کولبران جوان و میانسال این مرزها را تهدید می‌کند. به‌طوری که طی روزهای گذشته در مرز شیخ صله یکی از بازارچه‌های مرزی کرمانشاه، در منطقه شهرستان ثلاث باباجانی 2 نفر از کولبران جوان که یکی از آنها 27 سال سن داشته است با اصابت گلوله جان خود را از دست داده‌اند و مردم این منطقه از مرگ این کولبران متأثرند. شنیده‌ها حاکی از آن است که این دو کولبر در نیمه‌های شب مشغول قاچاق سوخت بوده‌اند.
شکایت نماینده از رئیس‌جمهور
مشکلات مرزهای استان کرمانشاه زمینه‌ساز شکایت شهاب نادری نماینده مردم اورامانات در مجلس شورای اسلامی از رئیس جمهور در هفته گذشته شد و علت این شکایت عدم رسیدگی دولت به مشکلات مرزهای استان کرمانشاه است.این نماینده در گفتگو با یک خبرگزاری محلی چنین می‌گوید: جدیدا به رئیس جمهور و وزیر کشور در خصوص مرزهای استان کرمانشاه و به‌خصوص مرز شیخ صله تذکراتی دادم و با استناد به ماده 236 قانون اساسی از شخص رئیس جمهور به قوه قضائیه شکایت کردم. دغدغه مردم مشکل مرز و ساماندهی مرزها است. مشکلات آن‌قدر درمرزها به وجود آمده که لازم شد به رئیس جمهور تذکر دهم. وی تصریح کرد: بنده به خط آخر رسیدم و از بیشترین اختیارم که ماده 236 است استفاده نمودم و از رئیس جمهور دراین خصوص شکایت کردم.نادری با ابراز تاسف از مرگ جوانان کولبر در مرز اورامانات گفت: دو روز پیش که به‌خاطر دلجویی از خانواده این جوان از مرز برمی گشتم مردم از این مسئله بسیار ناراحت بودند.
نماینده اورامانات با گلایه از روش برخورد با کولبران خاطر نشان کرد: قانونِ شلیک در مرز را هم به ماموران آموزش ندادند و اکثر تیرها به سر وسینه کولبران نگون‌بخت برخورد می‌کند. بنده از این موضوع بسیار ناراحتم و نه رئیس‌جمهور و نه وزیر کشور اقدامی انجام نداده‌اند و مرز برای ما تبدیل به دردسر شده است.
نادری در پاسخ به این سوال که برای مرزها چه اقداماتی باید انجام شود، گفت: ساماندهی یعنی این که مرز را رسمی کنند و مشخص شود که چه فعالیتی باید در آنجا انجام شود. نباید به بهانه‌های مختلف جلوی کار قانونی و امرار معاش مردم را گرفت و به‌خاطر بی‌توجهی مسئولین امر بوده که در روزهای گذشته دو جوان بر اثر شلیک ماموران مرزبانی در این منطقه فوت کردند.
بیکاری مرزنشینان
محمودی یکی از ساکنین شهرستان مرزنشین ثلاث باباجانی ضمن ابراز ناراحتی از فوت جوانان کولبر در این منطقه می‌گوید: نیمه‌تعطیل ماندن مرز شیخ صله بیکاری را برای مردم این منطقه در پی داشته است و تلاش کولبران فقط برای رهایی از فقر و امرار معاش است.وی از مهمترین مشکلات مرز شهرستان ثلاث باباجانی در حوزه کولبری را عدم ارائه برنامه جامع توسط دولت و مسئولین عنوان کرد و می‌گوید: مرزهای استان قابلیت اشتغال‌زایی و ایجاد فرصت‌های بهینه برای اشتغال و بهبود وضعیت معیشت ساکنین محروم این مناطق را دارند و می‌توانند ثلاث باباجانی را از بن بست خارج کند.او معتقد است عدم برنامه ریزی باعث شده ساکنین ثلاث باباجانی نتوانند به خوبی از مزایای مرز به عنوان کولبر استفاده کنند و عواملی مانند عدم برنامه‌ریزی و طراحی استراتژی مناسب مسئولین برای ایجاد رونق تجاری در بازاچه مرزی باعث شده که تجارت در مرز این شهرستان منفعل شود.
تغییر و کاهش لیست کالاهای وارداتی
یکی از مواردی که باعث انفعال بازارچه‌های مرزی و درنتیجه کمرونق شدن فعالیت تجاری قانونی در مرزهای ثلاث باباجانی و شیخ‌صله شده است، این است که طبق هماهنگی فرمانداری و ارگان‌های دیگر، لیستی از اقلام مجاز برای واردات به تجار اعلام شده است که لاستیک و چای و مواد خوراکی و پارچه در این لیست وجود ندارد. این اقلام اکنون کالای قاچاق محسوب می‌شوند و همین باعث اعتراض و نارضایتی وارد کننده های کالا از مرز شده است.یکی از تجار با ابراز نارضایتی از لیست اعلام شده اقلام توسط فرمانداری پاوه می‌گوید: به تازگی کالاهای پرفروش و مصرفی مانند مواد خوراکی، پارچه،چایی و لاستیک در این لیست وجود ندارد ورود آنها ممنوع شده است و این اقلام قاچاق محسوب می‌شوند و این مسئله باعث از رونق افتادن تجارت در مرز و کاهش انگیزه و درآمد تجار می‌شود.وی می گوید: با تغییر لیست اقلام امکان دارد کالایی که قبلا قاچاق نبوده در لیست قبلی موجود و جز اقلام خریداری شده تجار بوده باشد ولی هنوز در مرز ترخیص نشده باشند. این کالاها حالا قاچاق محسوب می‌شوند.
در دوره‌های پیشین هم اقلام مجاز برای واردات گاه عجیب و غیرکارآمد بودند. به‌عنوان نمونه از اقلامی که مرزنشینان اجازه وارد کردنش را داشتند، قلاب و تور ماهیگیری بود و با توجه به عدم وجود دریا در مناطق غربی و نبود بازار فروش این کالا در بین مردم غرب، تجار مجبور به فرستادن این کالاها به مناطق شمال و جنوب کشور بودند و هزینه حمل‌ونقل باعث می‌شد فروش این کالاها مقرون به صرفه نباشد. با اعتراض تجار، این کالاها پس از مدتی از لیست مجاز برای واردات حذف شد.
دلالان مانع کسب هستند
در شرایط جدید، به دلیل محدود شدن اقلام وارداتی در مرزهای شیخ‌صله و ثلاث باباجانی، دیگر نوبت‌گیری برای وارد کردن کالا معنای خاصی ندارد. اما تا چند ماه پیش، از جمله مشکلات مرزنشینان مسئله نوبت‌دهی بود. چرا که دلالان مزاحم کسب و کار و مانع رعایت حق آنها به عنوان ساکنین منطقه بودند. در سیستم نوبت‌دهی، در طول روز تنها حدود 12 نفر امکان عبور از مرز را داشتند. طبق گفته ساکنین لیست نوبت‌ها روزانه اعلام می‌شد و به‌طور معمول حق مرزنشینانی که به نان شب محتاج هستند به دلال‌ها و سرمایه داران ساکن در مناطق غیرمرزی می‌رسید.
بازارچه‌های مرزی سودی ندارند
در دوره‌هایی تصمیم‌گیران، مرزنشینان را به تهیه مغازه در بازارچه‌های مرزی تشویق کردند و این مسئله هزینه‌هایی را به آنها تحمیل کرد. مرزنشینان معتقدند که این بازارچه‌ها سودی را عاید آنها نکرده و جز هزینه و بدهی چیزی به همراه نداشته است.
کشاورزی و طرح‌های عمرانی نیمه‌کاره
از دیگر مشکلات عمده ساکنان مناطق مرزی، نبود مکانیزم آبیاری دائمی برای مزارع است که آنها را مجبور به دیم‌کاری می‌کند. در صورتی که اگر امکان برای کشت آبی فراهم بود، مرزنشینان می‌توانستند با دوبار برداشت در سال بخش عمده‌ای از مشکلات مالی خود را حل کنند.از سوی دیگر طرح‌های عمرانی دولتی در منطقه نیمه‌کاره مانده است. «محمودی» در این زمینه می‌گوید: «کمبود اعتبارات عامل اصلی نیمه تمام ماندن طرح‌های عمرانی برای ساخت بیمارستان، ایجاد جایگاه بالگرد و تعریض جاده‌ها در شهرستان ثلاث باباجانی است.»بیمارستان ثلاث باباجانی که طبق قول مسئولین باید تا سال آینده افتتاح شود به گفته محمودی تنها 30 درصد پیشرفت در زمینه ساخت داشته است و بیشتر از یک سال است که ساخت آن متوقف مانده است.
در شرایطی که طرح‌های عمرانی متوقف مانده‌اند و کشاورزی منطقه هم ثمررسانی مناسبی ندارد واردات مرزی عاملی بسیار موثر برای رونق اقتصادی در منطقه است که آن هم با عدم وجود استراتژی درست و نیز با عدم رعایت قوانین و قواعد وضع شده، به سمت راه‌های غیرقانونی رفته است. حال باید دید در شرایطی که قواعد مربوط به واردات مرزی هر روز دستخوش تغییر است و در عین حال با وجود دلالان و سرمایه‌داران کلان غیر مرزنشین دست مرزنشینان از بهره‌های این قواعد هم کوتاه است، برای مرزنشینان چه راهی جز کولبری در نیمه‌های شب باقی می‌ماند؟
عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور 13 آبان امسال در کردستان گفته است: بازارچه‌های مرزی موتور محرکه استان‌های مرزی هستند و مرزها می‌توانند مرکز تحول باشند. او تاکید کرده است که در قالب برنامه‌های اقتصاد مقاومتی باید برای ایجاد تحرک در توسعه استان‌ها از طریق مرزها برنامه‌ریزی شود. باید منتظر برنامه‌ریزی وزیر کشور و دیگر مسئولین بنشینیم.
