نبرد روسیه و اوکراین به شطرنج هم کشیده شد

گروه بین الملل: جنگ بی‌رحمانه روسیه علیه اوکراین اکنون به دنیای شطرنج هم کشیده شده است.
پس از تهاجم گسترده روسیه در سال ۲۰۲۲، فدراسیون جهانی شطرنج (فیده) رأی به محرومیت تیم ملی و مقامات روسیه از شرکت در مسابقات داد.
برای کشوری با سابقه تسلط بر شطرنج، این ضربه سختی بود. اما اکنون، کرملین در حال مقابله است.
رأی‌گیری هفته آینده در مجمع عمومی فدراسیون جهانی شطرنج (فیده) در بوداپست، می‌تواند روسیه را به طور کامل به مسابقات بین‌المللی شطرنج بازگرداند.
اوکراینی‌ها با حمایت متحدانی از بریتانیا، آلمان و دیگر کشورها تلاش می‌کنند تا مانع این اتفاق شوند.مالکوم پین از فدراسیون شطرنج انگلیس می‌گوید: «روسیه بر فیده تسلط کامل دارد.»
رئیس فیده، آرکادی دورکوویچ، معاون سابق نخست‌وزیر روسیه است و  پین می‌گوید مسکو با تغییر در اساسنامه این فدراسیون و تأثیرگذاری بر نحوه تصمیم‌گیری به تدریج بر این فدراسیون تسلط پیدا کرده است.او توضیح می‌دهد: «ما شاهد نمونه‌ای از چیزی هستیم که در دوران شوروی به آن ‘قدرت عمودی’ می‌گفتند. هر رأیی که روسیه بخواهد تصویب شود، همیشه تصویب می‌شود.»فیده وابسته به کمیته بین‌المللی المپیک است و مالکوم پین می‌خواهد این کمیته فدراسیون را تحت فشار قرار دهد که تحریم‌ها علیه روسیه را ادامه دهد.
فدراسیون شطرنج قرقیزستان، که یکی از متحدان اصلی روسیه در آسیای مرکزی است، پیشنهاد لغو همه تحریم‌ها علیه روسیه را مطرح کرده است.
اما پیش‌بینی می‌شود کشورهای دیگری هم در کنگره فیده از مسکو پشتیبانی کنند.
رئیس فدراسیون شطرنج آلمان، اینگرید لائوتر باخ، می‌گوید هر فدراسیونی یک رأی دارد و بسیاری از کشورها در آفریقا و آسیا «به راحتی تحت تأثیر قرار می‌گیرند تا به نفع [روسیه] رأی دهند.»
« می‌بینید که [طرفداران روسیه] می‌کوشند به همه چیز سلطه پیدا کنند. این واقعاً نگران‌کننده است.»
در اقدامی جداگانه، کمیسیونی از فیده در ژوئن گذشته تحریم‌هایی را علیه فدراسیون شطرنج روسیه (سی‌اف‌آر) اعمال کرد و این فدراسیون را به دلیل «بدنام کردن شطرنج» و نقض اصول این سازمان بین‌المللی به مدت دو سال محروم کرد.این کمیسیون دریافته بود که فدراسیون روسیه مسابقاتی را در مناطقی از اوکراین که تحت اشغال غیرقانونی نیروهای روسیه هستند، برگزار کرده و رئیس روسی فیده را به دلیل عضویتش در هیئت مدیره سی‌اف‌آر توبیخ کرد.
وزیر دفاع سابق روسیه، سرگئی شویگو و سخنگوی کرملین، دیمیتری پسکوف، که هر دو تحت تحریم‌های بین‌المللی هستند، از اعضای هیئت مدیره‌ این فدراسیون هستند.
آرکادی دورکوویچ در آن زمان گفت که بسیاری از همکارانش در شورای فیده با تحریم فدراسیون روسیه مخالف بودند و این موضوع مورد تجدیدنظر قرار خواهد گرفت. او به شبکه تلویزیونی مچ گفت: «البته مجمع نمی‌تواند چنین مسئله مهمی را برای کل جنبش شطرنج جهانی نادیده بگیرد.»
اما رأی‌گیری مهم هفته آینده در مجمع عمومی فیده مربوط به تحریم‌های جداگانه‌ای است که در سال ۲۰۲۲ اعمال شد - یعنی محرومیت تیم ملی شطرنج روسیه، پرچم، سرود ملی و مقامات این کشور از شرکت در تمام رویدادهای بین‌المللی شطرنج.
تلاش اوکراین برای جلوگیری از تسلط روسیه بر نهاد جهانی شطرنج به بالاترین سطوح کشیده شده است.
رئیس‌جمهور ولودیمیر زلنسکی این وظیفه را به مشاور خود در امور استراتژیک، الکساندر کامیشین، سپرده است. کامیشین در ابتدای جنگ با تلاش برای نگهداری خطوط راه‌آهن اوکراین در وضعیت عملیاتی، علی‌رغم حملات مکرر، نام خود را بر سر زبان‌ها انداخت. کامیشین که رئیس جدید فدراسیون شطرنج اوکراین است، می‌گوید: «این رأی‌گیری در بوداپست من را کاملاً شگفت‌زده کرد.»
«در این جنگ ۲۱ شطرنج‌باز ما کشته شده‌اند. درست نیست که در حالی که روسیه در حال کشتار غیرنظامیان و شطرنج‌بازان ما در اوکراین است، این موضوع در دستور کار قرار گیرد.»
مالکوم پین نگران است که بازگشت روسیه به دنیای شطرنج یک «پیروزی بزرگ تبلیغاتی» برای این کشور تلقی شود.
«آن‌ها می‌توانند به این بازگشت اشاره کنند و بگویند، ببینید، ما دوباره به شطرنج بازگشته‌ایم و به شهروندان خود این‌طور القا کنند که دیگر نیازی به تحمل سختی‌های جنگ نیست.»
برای اوکراین و متحدان غربی‌اش، شطرنج تنها بخشی از تلاش‌های آن‌ها برای حفظ فشار تحریم‌ها علیه روسیه در تمام زمینه‌ها است.
اما پس از دو سال و نیم جنگ، درخواست‌ها برای بازگشت مسکو به جامعه بین‌المللی بیشتر و پر سر و صداتر شده‌اند.