رضا صادقیان
بحران فراگیری ویروس کرونا نشان داد به غیر از آماده نبودن سازمانها و نهادهای مرتبط با حفظ جان شهروندان و دولتها و اتخاذ سیاستهای ناهماهنگ در خصوص حضور و عدم حضور کارکنان در نهادها، مردم نیز گاه سخن از همراهی با قرنطینه سر میدهند و از طرفی دیگر هر زمان فرصتی به کف آورند اینجا و آنجا به سیر و سفر میپردازند.
براساس نظرسنجی مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران که در روزهای پایانی سال 98 انجام شده است، بیش از 75 درصد شهروندان «به میزان زیاد و خیلی زیادی نگران ابتلای خود یا اعضای خانوادهشان به ویروس کرونا هستند» و «در مقابل19 درصد نگرانی کم و خیلی کم دارند» . این نظرسنجی ۵ روز قبل از شروع تعطیلات نوروز انجام شده است و این توقع میرفت که میزان قابل توجهی از شهروندان به مسافرت و دید و بازدیدهای ساکنان شهرهای دیگر نروند، همچنین ازتردد بین استانی خودداری ورزند و برای فروکش کردن شیوع ویروس تا جای ممکن ازترددهای غیر ضروری دوری کنند، در صورتی که آمار جابجا شدن خودروها در جادههای کشور نشان میدهد چنین نشده است.
براساس اطلاعات مندرج در سایت ایرنا و براساس مقایسهترددها در سال 98 با 99 در ایام تعطیلات نوروز و با وجود تمام هشدارها، و اطلاعرسانی که از سوی دولت و سایر نهادها انجام شد و همچنین توصیههای داخلی و جهانی بهداشتی برای مبتلا نشدن به ویروس کرونا و. . . شاهد کاهش سفرها به میزان 64 درصد در کل کشور هستیم، این آمار با آنچه در نظرسنجی ایسپا آمد همخوانی نداشته و اعداد یکی، مدعای دیگری را نقض میکند. در این آمار پلاک خودروهای استانهای تهران، البرز، اصفهان، همدان، خراسان جنوبی، خراسان شمالی، رضوی و مرکزی بالاترینتردد را دارا بودهاند. به واقع گفتار و رفتار این مردم گرامی با آنچه گفتهاند و آنگونه که عمل کردهاند همخوانی نداشته است.
به عبارتی روشنتر؛ عدهای دوست دارند بیمار نشوند و خانواده آنان در امان بمانند ولی از طرفی نمیتوانند چشمهای خودشان را روی لذت سفر و زدن به دل جاده ببندند و برای مدتی دیدن آشنایان را به تعویقاندازند. بروز چنین کنشی ارتباط مستقیمی با سیاستگذاری دولت برای مهار ویروس کرونا ندارد، در واقع شمار قابل توجهی از مردم برخلاف حرفی که میگویند آنگونه که دوست دارند و به روشی که میپسندند و بدون در نظر داشتن عواقب عمل خود برای زندگی سایر شهروندان رفتار میکنند. تصمیم و اجرایی شدن سیاست برخی استانداران از روزهای نخست سال نو مبنی بر مسدود شدن راههای ارتباطی بین استانی و راه ندادن مسافران نوروزی نیز سبب نشد برخی شهروندان کولهبار سفر نبندند و راهی جادهها نشوند.
حتی وقتی پلیس راه، نیروهای هلال احمر و مردم ساکن همان شهر در ایستهای سلامت از مسافران میخواستند برای حفظ جان خودشان و سایر مردم به دیار خود بازگردند، سرنشینان خودرو راهی دیگر یافتند و چاره کار را به التماس، دورغگویی (پوشیدن لباس مشکی به عنوان افراد عزادار و دورغ گفتن درباره پلاک خودرو و ساکن شهر مقصد بودن برخی از این موردها است) و ایستگاههای سلامت را دور زدن دیدند! این یعنی همان انتقاداتی که به دستگاه دولت و سایر سازمانها در قابل ارایه برنامهای دیگر و انجام رفتاری کاملا متفاوت برای کنترل شیوع ویروس کرونا در رسانهها و شبکههای اجتماعی بروز یافت، به این شهروندان نیز وارد است.