تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۱/۱۱ ساعت ۱۲:۱۲
کد مطلب : ۵۱۲۹۶۵
صلح ابراهیم؛ رؤیای ترامپ برای خاورمیانه
گروه بین الملل: دکتر عبدالله خلیفه الشایجی، استاد علوم سیاسی دانشگاه کویت در گزارشی نوشت:
در دوره نخست ریاست‌جمهوری، دونالد ترامپ با شعار «اول آمریکا» سیاستی انزواطلبانه را در پیش گرفت که باعث نگرانی عمیق متحدان ایالات متحده شد. این سیاست‌ها از سوی شرکای واشنگتن به منزله عقب‌نشینی از تعهدات بین‌المللی و تمرکز بر منافع داخلی آمریکا به بهای آسیب رساندن به منافع مشترک تعبیر شد. این نگرانی‌ها به‌ویژه در حوزه‌هایی مانند امنیت، تجارت و تعرفه‌های سنگین بر واردات کالا از کشور‌هایی همچون کانادا، مکزیک، اتحادیه اروپا، بریتانیا، چین و گروه بریکس به اوج خود رسید.
توافق هسته‌ای با ایران؛ مأموریتی که بایدن نتوانست تکمیل کند
با آغاز دوران ریاست‌جمهوری جو بایدن، بسیاری از سیاست‌های جنجالی ترامپ به دلیل پیامد‌های اقتصادی و زیست‌محیطی متوقف شد. بایدن آمریکا را دوباره به توافق‌نامه پاریس در خصوص تغییرات اقلیمی بازگرداند و تصمیمات بحث‌برانگیز ترامپ را لغو کرد. با این حال، او نتوانست توافق هسته‌ای با ایران را که ترامپ از آن خارج شده بود، احیا کند. بایدن تلاش کرد با بازسازی اعتماد متحدان اروپایی، که از سیاست‌های انزواگرایانه ترامپ شگفت‌زده و نگران شده بودند، اعلام کند که «آمریکا بازگشته است» و بار دیگر رهبری نظام جهانی را به دست می‌گیرد. اما این پیام بایدن با شک و تردید‌هایی از سوی متحدان، به‌ویژه اعضای ناتو روبه‌رو شد؛ آنها می‌پرسیدند که «بازگشت آمریکا چقدر دوام خواهد داشت؟»
با پیروزی غیرمنتظره ترامپ در انتخابات نوامبر ۲۰۲۴، این تردید‌ها و نگرانی‌ها دوباره مطرح شده است. بازگشت ترامپ به قدرت نه تنها به او امکان داد حمایت گسترده‌تری به دست آورد، بلکه فرصتی فراهم کرد تا علیه «دولت پنهان» و نهاد‌هایی که به باور او در انتخابات ۲۰۲۰ مانع پیروزی‌اش شده بودند، اقدام کند. او همچنین با موجی از اتهامات روبه‌رو بود؛ از جمله تلاش برای تقلب در انتخابات، سوءمدیریت مالی و سوءاستفاده از مؤسسه ترامپ که منجر به محدود شدن فعالیت‌هایش در ایالت نیویورک شده بود. بسیاری معتقد بودند که شکست ترامپ در انتخابات ۲۰۲۴ می‌توانست به محکومیت و حتی زندانی شدن او منجر شود. اما ترامپ با پیروزی قاطع به قدرت بازگشت و به طور قطعی دوره ریاست‌جمهوری بایدن-هریس را پایان داد.
مجلس و سنا در دستان جمهوری‌خواهان؛ چراغ سبز برای برنامه‌های ترامپ
پس از پیروزی قاطع در انتخابات و دریافت حمایت گسترده، دونالد ترامپ بار دیگر به کاخ سفید بازگشت. این بار، دولت او به جای تجربه و شایستگی بیشتر بر پایه وفاداری و تبعیت از شخص او شکل گرفته است. کابینه و تیم مدیران ترامپ عمدتاً از افرادی تشکیل شده که وفاداری بی‌قیدوشرط خود را به رئیس‌جمهور اثبات کرده‌اند. در همین حال، حزب جمهوری‌خواه، تحت رهبری ترامپ با اکثریتی شکننده توانسته کنترل مجلس نمایندگان را حفظ کند و همچنین اکثریت مجلس سنا را در دست بگیرد. این امر به ترامپ اجازه می‌دهد تا برنامه‌هایش را با کمترین مقاومت به اجرا بگذارد و وزرا و مقامات دولتش را به‌راحتی تأیید کند.
در نخستین دوره ریاست‌جمهوری‌اش، ترامپ توانست سه قاضی را به دیوان عالی ایالات متحده منصوب کند. دیوان عالی که اکنون با شش قاضی محافظه‌کار از مجموع نه قاضی تشکیل شده، همسو با دیدگاه‌های جمهوری‌خواهان و جنبش «آمریکا را دوباره عظیم کنیم» عمل می‌کند. با توجه به امکان انتصاب یک یا دو قاضی دیگر در دوره دوم ترامپ، دیوان عالی می‌تواند برای دهه‌ها گرایش محافظه‌کارانه خود را حفظ کند. این شرایط باعث می‌شود ترامپ از قدرتی برخوردار شود که در تاریخ معاصر آمریکا کم‌نظیر است.
ترامپ به‌عنوان چهل‌وپنجمین و چهل‌وهفتمین رئیس‌جمهور آمریکا، تنها شخصی است که پس از ۱۲۷ سال توانسته دو دوره غیرپیوسته در کاخ سفید خدمت کند. با این حال، بازگشت او با چالش‌ها و تنش‌های زیادی همراه بوده است. شعار «اول آمریکا» و سبک شخصیتی او شکاف‌های عمیقی در سیاست داخلی ایالات متحده ایجاد کرده است. حتی در این پیروزی نیز ترامپ نتوانست اکثریت آرای مردمی را به دست آورد که همین موضوع به تشدید اختلافات داخلی و نگرانی متحدان و رقبای بین‌المللی انجامیده است.
استیو ویتکاف؛ مرد پشت‌پرده سیاست خاورمیانه ترامپ
در حرکتی قابل توجه، دونالد ترامپ، استیو ویتکاف، سرمایه‌دار برجسته یهودی اهل نیویورک را به‌عنوان نماینده ویژه خود در خاورمیانه معرفی کرد. استیو ویتکاف در دیدار‌های خود با مقامات اسرائیلی و واسطه‌های قطری، پیام هشدار ترامپ را ابلاغ کرد و از تلاش‌های شیخ محمد بن عبدالرحمان نخست‌وزیر قطر در پیشبرد توافق سه‌مرحله‌ای آتش‌بس و تبادل اسرای انسانی که پیش از آغاز رسمی دوره دوم ترامپ اجرایی شد، قدردانی نمود. ترامپ همچنین استیو ویتکاف را به‌عنوان نماینده ویژه خود در امور ایران منصوب کرد.
ترامپ در دور دوم ریاست‌جمهوری، با تجربه‌ای بیشتر و مهارت‌های بالاتر در مدیریت پرونده‌های حساس ظاهر خواهد شد. او تمایلی به ورود به جنگ‌های جدید ندارد و قصد ندارد تحت فشار نتانیاهو برای تقابل نظامی با ایران قرار گیرد. هدف اصلی او، دستیابی به توافقی است که برنامه هسته‌ای ایران را متوقف کند تا این کشور در دوران ریاست‌جمهوری او به توانایی ساخت سلاح هسته‌ای دست پیدا نکند.
در همین حال، ترامپ به دنبال افزایش سرمایه‌گذاری عربستان سعودی در ایالات متحده است. بر اساس تماس‌های محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان قرار است ریاض تا ۵۰۰ میلیارد دلار و شاید حتی یک تریلیون دلار در آمریکا سرمایه‌گذاری کند. یکی دیگر از اهداف ترامپ، گسترش توافق‌نامه‌های صلح ابراهیم و ایجاد روابط عادی میان عربستان و اسرائیل است. او این روابط را مشروط به توقف جنگ غزه و تلاش برای تشکیل کشور فلسطینی می‌داند. ترامپ همچنین برنامه دارد با عربستان توافق‌نامه‌ای امنیتی امضا کند و جنگ روسیه و اوکراین را به پایان برساند.
از سوی دیگر، دونالد ترامپ قصد دارد با ورود به جنگ تجاری جدید با چین و اعمال تعرفه‌های تازه، اقتصاد آمریکا را تقویت کند. ترامپ همچنین به دنبال آن است که کشورهای عضو ناتو را وادار کند بودجه دفاعی خود را به ۵ درصد تولید ناخالص داخلی افزایش دهند. در نهایت، ترامپ امیدوار است با کسب جایزه صلح نوبل، نقطه پایانی بر دوران پرهیجان سیاسی خود بگذارد.
در دوره نخست ریاست‌جمهوری، دونالد ترامپ با شعار «اول آمریکا» سیاستی انزواطلبانه را در پیش گرفت که باعث نگرانی عمیق متحدان ایالات متحده شد. این سیاست‌ها از سوی شرکای واشنگتن به منزله عقب‌نشینی از تعهدات بین‌المللی و تمرکز بر منافع داخلی آمریکا به بهای آسیب رساندن به منافع مشترک تعبیر شد. این نگرانی‌ها به‌ویژه در حوزه‌هایی مانند امنیت، تجارت و تعرفه‌های سنگین بر واردات کالا از کشور‌هایی همچون کانادا، مکزیک، اتحادیه اروپا، بریتانیا، چین و گروه بریکس به اوج خود رسید.
توافق هسته‌ای با ایران؛ مأموریتی که بایدن نتوانست تکمیل کند
با آغاز دوران ریاست‌جمهوری جو بایدن، بسیاری از سیاست‌های جنجالی ترامپ به دلیل پیامد‌های اقتصادی و زیست‌محیطی متوقف شد. بایدن آمریکا را دوباره به توافق‌نامه پاریس در خصوص تغییرات اقلیمی بازگرداند و تصمیمات بحث‌برانگیز ترامپ را لغو کرد. با این حال، او نتوانست توافق هسته‌ای با ایران را که ترامپ از آن خارج شده بود، احیا کند. بایدن تلاش کرد با بازسازی اعتماد متحدان اروپایی، که از سیاست‌های انزواگرایانه ترامپ شگفت‌زده و نگران شده بودند، اعلام کند که «آمریکا بازگشته است» و بار دیگر رهبری نظام جهانی را به دست می‌گیرد. اما این پیام بایدن با شک و تردید‌هایی از سوی متحدان، به‌ویژه اعضای ناتو روبه‌رو شد؛ آنها می‌پرسیدند که «بازگشت آمریکا چقدر دوام خواهد داشت؟»
با پیروزی غیرمنتظره ترامپ در انتخابات نوامبر ۲۰۲۴، این تردید‌ها و نگرانی‌ها دوباره مطرح شده است. بازگشت ترامپ به قدرت نه تنها به او امکان داد حمایت گسترده‌تری به دست آورد، بلکه فرصتی فراهم کرد تا علیه «دولت پنهان» و نهاد‌هایی که به باور او در انتخابات ۲۰۲۰ مانع پیروزی‌اش شده بودند، اقدام کند. او همچنین با موجی از اتهامات روبه‌رو بود؛ از جمله تلاش برای تقلب در انتخابات، سوءمدیریت مالی و سوءاستفاده از مؤسسه ترامپ که منجر به محدود شدن فعالیت‌هایش در ایالت نیویورک شده بود. بسیاری معتقد بودند که شکست ترامپ در انتخابات ۲۰۲۴ می‌توانست به محکومیت و حتی زندانی شدن او منجر شود. اما ترامپ با پیروزی قاطع به قدرت بازگشت و به طور قطعی دوره ریاست‌جمهوری بایدن-هریس را پایان داد.
مجلس و سنا در دستان جمهوری‌خواهان؛ چراغ سبز برای برنامه‌های ترامپ
پس از پیروزی قاطع در انتخابات و دریافت حمایت گسترده، دونالد ترامپ بار دیگر به کاخ سفید بازگشت. این بار، دولت او به جای تجربه و شایستگی بیشتر بر پایه وفاداری و تبعیت از شخص او شکل گرفته است. کابینه و تیم مدیران ترامپ عمدتاً از افرادی تشکیل شده که وفاداری بی‌قیدوشرط خود را به رئیس‌جمهور اثبات کرده‌اند. در همین حال، حزب جمهوری‌خواه، تحت رهبری ترامپ با اکثریتی شکننده توانسته کنترل مجلس نمایندگان را حفظ کند و همچنین اکثریت مجلس سنا را در دست بگیرد. این امر به ترامپ اجازه می‌دهد تا برنامه‌هایش را با کمترین مقاومت به اجرا بگذارد و وزرا و مقامات دولتش را به‌راحتی تأیید کند.
در نخستین دوره ریاست‌جمهوری‌اش، ترامپ توانست سه قاضی را به دیوان عالی ایالات متحده منصوب کند. دیوان عالی که اکنون با شش قاضی محافظه‌کار از مجموع نه قاضی تشکیل شده، همسو با دیدگاه‌های جمهوری‌خواهان و جنبش «آمریکا را دوباره عظیم کنیم» عمل می‌کند. با توجه به امکان انتصاب یک یا دو قاضی دیگر در دوره دوم ترامپ، دیوان عالی می‌تواند برای دهه‌ها گرایش محافظه‌کارانه خود را حفظ کند. این شرایط باعث می‌شود ترامپ از قدرتی برخوردار شود که در تاریخ معاصر آمریکا کم‌نظیر است.
ترامپ به‌عنوان چهل‌وپنجمین و چهل‌وهفتمین رئیس‌جمهور آمریکا، تنها شخصی است که پس از ۱۲۷ سال توانسته دو دوره غیرپیوسته در کاخ سفید خدمت کند. با این حال، بازگشت او با چالش‌ها و تنش‌های زیادی همراه بوده است. شعار «اول آمریکا» و سبک شخصیتی او شکاف‌های عمیقی در سیاست داخلی ایالات متحده ایجاد کرده است. حتی در این پیروزی نیز ترامپ نتوانست اکثریت آرای مردمی را به دست آورد که همین موضوع به تشدید اختلافات داخلی و نگرانی متحدان و رقبای بین‌المللی انجامیده است.
استیو ویتکاف؛ مرد پشت‌پرده سیاست خاورمیانه ترامپ
در حرکتی قابل توجه، دونالد ترامپ، استیو ویتکاف، سرمایه‌دار برجسته یهودی اهل نیویورک را به‌عنوان نماینده ویژه خود در خاورمیانه معرفی کرد. استیو ویتکاف در دیدار‌های خود با مقامات اسرائیلی و واسطه‌های قطری، پیام هشدار ترامپ را ابلاغ کرد و از تلاش‌های شیخ محمد بن عبدالرحمان نخست‌وزیر قطر در پیشبرد توافق سه‌مرحله‌ای آتش‌بس و تبادل اسرای انسانی که پیش از آغاز رسمی دوره دوم ترامپ اجرایی شد، قدردانی نمود. ترامپ همچنین استیو ویتکاف را به‌عنوان نماینده ویژه خود در امور ایران منصوب کرد.
ترامپ در دور دوم ریاست‌جمهوری، با تجربه‌ای بیشتر و مهارت‌های بالاتر در مدیریت پرونده‌های حساس ظاهر خواهد شد. او تمایلی به ورود به جنگ‌های جدید ندارد و قصد ندارد تحت فشار نتانیاهو برای تقابل نظامی با ایران قرار گیرد. هدف اصلی او، دستیابی به توافقی است که برنامه هسته‌ای ایران را متوقف کند تا این کشور در دوران ریاست‌جمهوری او به توانایی ساخت سلاح هسته‌ای دست پیدا نکند.
در همین حال، ترامپ به دنبال افزایش سرمایه‌گذاری عربستان سعودی در ایالات متحده است. بر اساس تماس‌های محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان قرار است ریاض تا ۵۰۰ میلیارد دلار و شاید حتی یک تریلیون دلار در آمریکا سرمایه‌گذاری کند. یکی دیگر از اهداف ترامپ، گسترش توافق‌نامه‌های صلح ابراهیم و ایجاد روابط عادی میان عربستان و اسرائیل است. او این روابط را مشروط به توقف جنگ غزه و تلاش برای تشکیل کشور فلسطینی می‌داند. ترامپ همچنین برنامه دارد با عربستان توافق‌نامه‌ای امنیتی امضا کند و جنگ روسیه و اوکراین را به پایان برساند.
از سوی دیگر، دونالد ترامپ قصد دارد با ورود به جنگ تجاری جدید با چین و اعمال تعرفه‌های تازه، اقتصاد آمریکا را تقویت کند. ترامپ همچنین به دنبال آن است که کشورهای عضو ناتو را وادار کند بودجه دفاعی خود را به ۵ درصد تولید ناخالص داخلی افزایش دهند. در نهایت، ترامپ امیدوار است با کسب جایزه صلح نوبل، نقطه پایانی بر دوران پرهیجان سیاسی خود بگذارد.
پربينندهترين مطالب و خبرها
