پس‌اندازها آب رفت؛ خانوارها برای زندگی، از آینده قرض گرفتند

گروه اقتصادی: آخرین آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد در سال ۱۴۰۲، هزینه خانوار نسبت به درآمد آن‌ها، ۳.۷ درصد بیشتر بوده است.به گزارش اکوایران، بانک مرکزی در تازه‌ترین آمار خود، گزارشی از درآمد و هزینه خانوار در هر سال را اعلام کرده است. محاسبات نشان می‌دهد تنها در چهار سال از یک دهه گذشته، میزان درآمد خانوار از هزینه آن بیشتر بوده است. به طور کلی وضعیت هزینه و درآمد خانوار در یک دهه اخیر کشور به نحوی بوده که خانوارها را به سمت استقراض و گذراندن زندگی از ثروت انباشته شده، کشانده است.

سال‌ ۱۳۹۳ اوج اختلاف هزینه و درآمد در این سال‌ها بوده به طوریکه هزینه خانوارها در این سال نزدیک به ۷ درصد بیشتر از درآمد آن‌ها بوده است. آخرین آمارها نشان می‌دهد در سال ۱۴۰۲، نیز این وضعیت وجود داشته هزینه خانوار ۳.۷ درصد بیشتر از درآمد آن بوده است.

وضعیت رفاهی خانوار در یک دهه گذشته
آمارهای بودجه خانوار در سال‌های ۹۳ تا ۱۴۰۲ نشان می‌دهد تنها در ۴ سال، وضعیت درآمد خانوار نسبت به هزینه بهتر بوده است. به عبارتی تنها در ۴ سال، خانوارها توانستند مازاد درآمد داشته و سرمایه خود را افزایش دهند. در مابقی سال‌ها هزینه خانوار نسبت به درآمد بیشتر بوده و خانوارها برای مصرف بیشتر از آینده یا گذشته قرض گرفته‌اند.

برای مثال خانوارها در سال‌هایی که هزینه نسبت به درآمد پیشگام بوده، وام و تسهیلات بانکی بیشتری دریافت کرده‌اند و یا به سمت ثروت انباشته خود در سال‌های رونق رفته و مصرف خود را از این مجرا پوشش داده‌اند. آمارهای یک دهه اخیر نشان می‌دهد مجموع درآمد و هزینه خانوار در این مدت مساعد نبوده و به طور کلی مجموع هزینه حقیقی خانوارها ۱.۶ درصد بیشتر از درآمد حقیقی آن‌ها بوده است.

آخرین آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد سال ۱۳۹۳ سخت‌ترین سال در یک دهه گذشته برای مردم بوده است. در این سال هزینه خانوار ۶.۹ درصد بیشتر از درآمد آن‌ها بوده است. شوک هزینه‌ای در این سال به حدی بوده که با توافق سیاسی برجام و افزایش انتظارات مثبت در جامعه همچنان هزینه خانوار بیشتر از درآمد باقی مانده است. در سال‌های ۹۴ و ۹۵ به ترتیب هزینه خانوار به اندازه ۲.۳ درصد و ۲.۶ درصد بیشتر از درآمد آن ها بوده است.

سال ۹۶، اثرات برجام بر وضعیت زندگی مردم به خود را نشان داده به طوریکه درآمد خانوار در این سال ۲.۱ درصد بالاتر از هزینه می‌ایستد. با خروج ترامپ از برجام وضعیت خانوارها رو به افول رفته و در سال ۹۷ مازاد درآمد به ۰.۳ درصد و در سال ۹۸ به منفی ۰.۱ درصد می‌رسد.

در سال ۹۹ با شیوع بیماری کرونا، هزینه خانوار به یکباره کاهش می‌یابد و همین امر باعث مازاد درآمد خانوارها به اندازه ۱.۵ درصد می‌شود. با شروع عادی سازی وضعیت کرونایی و افزایش رفت و آمد‌ها، به مرور تقاضای کالاها در اقتصاد افزایش یافته و هزینه خانوار از درآمد پیشی می‌گیرد. طبق آمارها، در سال ۱۴۰۱، هزینه خانوار ۳.۲ درصد بالاتر از درآمد آن‌ها قرار گرفته است.آخرین آمارها نیز حاکی از آن است که وضعیت رفاهی خانوارها بدتر شده و عمق کسری درآمد افزایش یافته است. به همین دلیل در سال ۱۴۰۲، هزینه خانوار ۳.۷ درصد بیشتر از درآمد آن‌ها بوده است.