گروه بین الملل:در حالی که کمتر از سه ماه تا انتخابات سراسری در اسرائيل باقی مانده، یائير لاپید نخستوزیر موقت این کشور در قماری پرخطر تصمیم گرفت با حمله به غزه بخت خود و حزبش را برای پیروزی در انتخابات افزایش دهد؛ قماری که به نظر میرسد موفقیتآمیز به پایان رسیده است.
خبرگزاری آسوشیتدپرس در گزارشی به این موضوع پرداخته و مینویسد: لاپید روی کنار ماندن رهبران حماس از این درگیری حساب باز کرده بود؛ اقدامی که اسرائيل را قادر ساخت درنهایت بدون ورود حماس به این مناقشه، گروه مسلح کوچکتر فعال در غزه یعنی جهاد اسلامی را ضعیف کند. برقراری آتشبس بین دو طرف این درگیری در روز دوشنبه و پس از سه روز تبادل آتش، نشان میدهد که احتمالا محاسبات حماس نیز دقیق بوده است.
در حالی که حماس در این درگیریها در حاشیه باقی مانده بود، جتهای اسرائيلی اهدافی را در غزه هدف قرار دادند و دو رهبر جهاد اسلامی را در حملاتی هدفمند به شهادت رساندند. گنبد آهنین اسرائيل همچنین توانست صدها موشک شلیک شده از سوی جهاد اسلامی را رهگیری و نابود کند.
اما این درگیریها باعث جان باختن غیرنظامیان ساکن غزه نیز شد و ۴۳ فلسطینی از جمله چهار کودک و ۱۵ زن در پی حملات اسرائيل شهید شدند.
آتشبسی که با میانجیگری مصر در اواخر روز یکشنبه اجرایی شد، به یکی از کوتاهترین نبردهای این منطقه از زمان تسلط حماس بر غزه در سال ۲۰۰۷ میلادی پایان داد. اسرائیل و حماس طی ۱۵ سال گذشته چهار جنگ با یکدیگر داشتند و هر بار هم تعداد بیشتری از مردم غیرنظامی غزه شهید شدهاند. از زمان آخرین جنگ دو طرف در ماه مه ۲۰۲۱میلادی، لاپید و شریک حکومتی او نفتالی بنت تلاش کردهاند تا حماس را بیش از هر زمانی مجبور به توقف تحرکات نظامی در امتداد مرز غزه کنند؛ سیاستی که تاکنون موفقیتآمیز بوده است.
به عنوان بخشی از همین استراتژی نیز اسرائیل برای ۱۲ هزار کارگر غزه مجوز ورود به اسرائیل صادر کرد و وعده داد در صورت آرام ماندن اوضاع، تعداد بیشتری از کارگران در غزه را بپذیرد. در طول این مدت همچنین قطر و مصر با حمایت اسرائيل مشغول بازسازی غزه بودند.
اسرائیل تا حدی گذرگاههای غزه را که در جریان درگیری بسته شده بود، بازگشایی کرد و این نشان دهنده بازگشت سریع به تفاهماتی بود که قبل از جنگ وجود داشت. برخی از تحلیلگران اسرائيل معتقدند که لاپید با کمپین کوتاه نظامی، توانسته به امتیازات سیاسی قابل توجهی دست یابد.
گیل تالشیر، تحلیلگر سیاسی از دانشگاه عبری اورشلیم در این خصوص به آسوشیتدپرس میگوید: «لاپید اکنون در موقعیت بسیار قویتری نسبت به قبل قرار دارد، زیرا پیش از این مهمترین انتقاد علیه او این بود که او به اندازه کافی تجربه ندارد اما پایان دادن سریع به درگیری با جهاد اسلامی، آنهم در شرایطی که چند رهبر این جریان کشته شدند، خلاف آن را نشان داد. لاپید همچنین ممکن است بتواند ادعا کند که پارادایمی را تغییر میدهد که همواره مدعی بوده زیربنای سیاست اسرائيل در غزه است.»
لاپید مرکزگرا، مجری و نویسنده تلویزیونی سابق، با ورود به حمله به غزه توانست یکی از کمبودهای خود در خصوص نداشتن سابقه امنیتی را برطرف کند. این هم در حالی که در برابر او رقیبی چون بنیامین نتانیاهو حضور خواهد داشت که خود را یک «شاهین امنیتی» میخواند.
اما حالا او میتواند ادعا کند که با راهبردی که انتخاب کرده، توانسته یک تهدید قریبالوقوع از سوی گروه شبهنظامی جهاد اسلامی را با کمترین هزینه برطرف کند. مسئلهای که میتواند در انتخابات نوامبر به کمک لاپید بیاید.
تال اشنایدر، خبرنگار اسرائیلی در این خصوص میگوید: «این برای مبارزات انتخاباتی او بسیار مهم است. وقتی وارد انتخابات اسرائيل میشوید، ضروری است که تجربه فعالیت نظامی قابل توجهی داشته باشید.»
رویدادهای چند روز گذشته همچنین نشان داد که اولویتهای حماس هم تغییر کرده و آنها ترجیح میدهند که در قدرت باقی مانند و حکومتشان استمرار داشته باشد. مخیمر ابوسادا، استاد علوم سیاسی در دانشگاه الازهر غزه میگوید: «اگر حماس به صورت علنی در این درگیری ورود میکرد، این به معنای داشتن مسئولیت در تخریب ساختمانها، زیرساختها و غیره بود. ضمن اینکه مصریها نقش موثری در جلوگیری از پیوستن حماس به جنگ ایفا کردند.»
مجوزهای کار اسرائیل راه نجاتی برای اقتصاد غزه است که با تخریب گسترده حملات تلآویو در طول سالها و محدودیتهای فلج کننده آسیب جدی دیده است.
حسام الدجانی، استاد علوم سیاسی در دانشگاه اسلامی غزه، در خصوص سیاست حماس میگوید: «در نظر داشته باشید که حماس غزه را اداره میکند و هر اقدامی که از سوی این گروه صورت گیرد، مسئولیتهای حاکمیتی بر دوش این جریان سیاسی میگذارد.»
در همین حال، لاپید از تغییرات سیاسی دیگری خبر داده است. در طول نبرد، لاپید از نام بردن از حماس خودداری کرده و از نتانیاهو که حماس را مسئول هرگونه آتش سوزی از غزه میدانست، فاصله گرفته است.لاپید در آغاز عملیات اعلام کرد كه دولتش «در مقابل هرگونه حمله از هر نوع از غزه به خاک اسرائیل، سیاست «مدارای صفر» را دنبال میکند و به سختی به آنها پاسخ میدهد».
لاپید معمار دولت ائتلافی متشکل از هشت حزب مختلف بود که دلیل پیوند آنها، ضدیت مشترک با نتانیاهو بود. آن ائتلاف که برای نخستین بار در تاریخ اسرائيل شامل یک حزب عربی نیز میشد، توانست به زمامداری ۱۲ ساله نتانیاهو که طولانیترین دوران نخستوزیری در تاریخ اسرائيل را داشت، پایان دهد. انتظار میرود حزب یش آتید او دومین حزب بزرگ پارلمان در انتخابات نوامبر باشد و لاپید میتواند فرصتی برای تشکیل دولت پیدا کند.
بر خلاف نتانیاهو، که در اواخر دهه ۱۹۶۰ در یک واحد نخبه در ارتش اجباری اسرائیل خدمت میکرد، لاپید در یک مجله هفتگی که توسط ارتش اسرائیل منتشر میشد، سرباز روزنامهنگار بود. لاپید با وعده پرداختن به مسائل استاندارد زندگی به شهرت رسید و به قهرمانی برای طبقه متوسط سکولار و جریان اصلی تبدیل شد که توجه به مسائل اقتصادی را در اولویتهای خود میدانستند. طرفداران او همچنین به ضعف سابقه نظامی او هم اهمیت چندانی نمیدادند چرا که اولویتهای آنها متفاوت بود.
با این حال لاپید تا حدودی نتوانسته به حوزههای دیگر نفوذ کند، زیرا او پیشینه امنیتی کمی دارد. او در دوران حضورش در دولت، به عنوان وزیر دارایی و امور خارجه خدمت کرده و مهارتهای ارزشمندی در سیاست، حکومتداری و دیپلماسی به دست آورده است، اما در کسب تجربه امنیتی ناکام بوده است.
این احتمال وجود دارد که نتانیاهو به زودی کمپین تبلیغاتی گستردهای علیه لاپید به راه بیندازد و مدعی شود که او دستاوردهای نظامی اسرائيل را به باد داده است. با این وجود به نظر تحلیلگران، این حقیقت که خود او باعث کشاندن اسرائيل به سه جنگ بسیار پرهزینهتر در غزه و ناتوانی در جلوگیری از شلیک موشک از این منطقه در طول حضور بیش از یک دهه خود در قدرت شده، میتواند عامل موثری در ناکامی نتانیاهو باشد.
آنشل فافر، ستون نویس در روزنامه هاآرتص مینویسد: «لاپید میتواند ادعا کند که سیاستی که او همراه بنت به اجرا گذاشت، مؤثرتر از سیاست مردی {نتانیاهو} بود که میخواهد جای او را در دفتر نخستوزیری بگیرد.»