گروه اقتصادی: از جمله پروندههای مفاسد اقتصادی که با وجود گذشت زمانی طولانی از آن همچنان در قوه قضاییه در حال رسیدگی است مربوط به پرونده فروش نفت از سوی بابک زنجانی و عدم بازگشت پولهای حاصل از آن به کشور بوده است.
در روزهای اخیر و همزمان با دادگاه جعبه سیاه این پرونده و افزایش فشار تحریمها به خصوص در حوزه فروش نفت یک بار دیگر توصیه به بازگشت به راه و روش بابک زنجانی برای دور زدن تحریم نفتی شنیده میشود. با وجود آنکه بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت آن طور که از شنیدهها پیداست در برابر بازگشت به آن دوران مقاومت کرده اما به نظر میآید افزایش فشارها به وزیر در نهایت او را در دو راهی کنار رفتن از مسئولیت و یا پذیرش بازگشت «ب.ز»ها قرار بدهد.
واقعیت آن است که به دلایل مختلف حیات و ممات اقتصاد ایران با وجود سالها شعار درباره کاهش اتکا به درآمدهای نفتی همچنان به طلای سیاه گره خورده است. ایالات متحده نیز با توجه به همین موضوع در کنار اجرای تحریمها در حوزههای مختلف بیشترین تکیه خود را بر تحریم در حوزه فروش نفت اختصاص داده است. برخی تحلیلگران سیاسی و اقتصادی معتقدند که حتی تحریم نقل و انتقال پول نیز بیشتر از هر موضوعی برای تحت تاثیر قرار دادن صادرات نفت ایران در دستور کار ورارت خزانهداری آمریکا قرار گرفته است.
از سویی دیگر تجربه اجرای تحریمهای نفتی و بانکی در سالها ۹۰ و ۹۱ سبب آن شده است که در این دوره تازه تحریمهای نفتی با توجه به آن تجربه، بسیاری از منافذ و راههای دور زدن تحریم نیز مسدود شود. در چنین وضعیتی بدیهی است که اقتصاد نفتی و بیمار ایران راه تنفسی خود را مسدودشده ببیند و در نتیجه شاهد بیثباتیهای مداوم در بازارهای مختلف از ارز و سکه تا اقلام خوراکی و مایحتاج روزانه مردم باشیم. اکنون نظام حکمرانی کشور بر سر یک دو راهی سرنوشتساز قرار گرفته است: بازگشت «ب.ز»ها و دور زدن تحریم یا طرحی نو برای رفع مانع تحریم.
آنچه در دولت یازدهم شاهد بودیم انتخاب گزینه رفع تحریمهای اقتصادی از جمله تحریمهای مهم نفتی و بانکی بود؛ مذاکرات هستهای با گروه ۵+۱، مذاکره مستقیم با مقامات ارشد ایالات متحده و در نهایت دست یافتن به توافق هستهای الگویی بود که توانست چند سالی فشارهای تحریم نفتی را از روی اقتصاد ایران بردارد. این بار اما ظاهراً راهی دیگر برگزیده شده است و سخن از دکترا داشتن در دور زدن تحریم و افتخار کردن به آن به گوش میرسد.
معنای انتخاب چنین مسیری بازگشت دوباره «ب.ز»ها خواهد بود. اگر زنجانی را یک فرد بدانیم آنگاه نباید چندان نگران باشیم و میتوان با توجیهاتی همچون دقت در انتخاب افرادی که ماموریت دور زدن تحریم بر عهده آنان گذاشته میشود نسبت به عدم تکرار غارتگری نفتی مطمئن بود اما واقعیت آن است که «ب.ز»ها محصول دور زدن تحریم هستند و سرنوشت محتوم برگزیدن چنین مسیری بازتولید «ب.ز» خواهد بود.