گروه فرهنگی: تنها چند روز بعد از اعلام بازگشایی سالنهای تئاتر و سینما و کنسرتهای موسیقی، خبر رسید که آمار مبتلایان به کرونا بالا رفته است تا برای هزارمین بار این پرسش در ذهن تئاتریها بچرخد که اجرا در این شرایط چقدر منطقی و معقول است. در تعطیلی چهار ماهه تئاتر، پرسشهای بسیاری درباره آینده این هنر و هنرمندان آن در ذهن جامعه تئاتری تکرار شده و احتمالا تا به امروز به یک نشخوار ذهنی تبدیل شده است.
در این وضعیت بلبشو، خبر بازگشایی سالنها نه تنها نتوانسته بارقهای از امید در روح و جان خسته این جماعت بدمد، بلکه خود به معمایی تبدیل شده است چراکه هیچ ضمانت قطعی و محکمی برای حضور تماشاگر وجود ندارد.از همان زمانی که سالنهای تئاتر تعطیل شد، هم گروههای نمایشی و هم مدیران سالنها خوب میدانستند بازگرداندن اعتماد دوباره به مخاطبان، کار دشواری است و بارها در گفتگوهای مطبوعاتی بر این نکته تاکید کردند. آنان بارها تذکر دادند که با رعایت پروتکلهای بهداشتی شاید بتوان بخشی از مخاطبان را به تئاتر جذب کرد. چراکه تئاتر هنوز در سبد مصرف خانوار قرار نگرفته و طبیعتا اگر کسی ده سال هم تئاتر نبیند، نمیمیرد. اگر چنین شخصی مخاطب پیگیر تئاتر باشد، حتما دلتنگ خواهد شد اما در وضعیتی که به گفته مسئولان وزارت بهداشت آمار مبتلایان به کرونا رو به افزایش است، همین مخاطبِ پیگیرِ دلتنگ هم برای حضور در سالن تئاتر، نیازمند انگیزههای بالا و البته این اطمینان خاطر است که بعد از بازگشت از سالن، ویروسی برای خانواده خود به ارمغان نمیبرد. با این همه و با وجود همه تردیدها و نگرانیهایی که گریبان همه جامعه تئاتری را گرفته است، چند گروه نمایشی بهتر دیدند بر این تردید چیره شوند و بخت خود را بیازمایند.
تعدادی از این گروهها در مرکز تئاتر مولوی روی صحنه میروند و برخی هم در دو مجموعه خصوصی. تا لحظه نگارش این گزارش، تنها اجرایی که درمجموعه تئاتر شهر قطعی شده است، نمایش «یه گاز کوچولو» به کارگردانی فقیهه سلطانی است که قرار است از دهم تیر ماه اجرای خود را در تالار سایه از سر بگیرد. تماشاخانه سنگلج هم میزبان یک گروه نمایشی است.خانه نمایش مهرگان و تئاتر مستقل تنها سالنهای خصوصی هستند که در حال حاضر کار خود را آغاز کردهاند. ظاهرا و بر اساس خبرهای رسیده، تئاتر شهرزاد هم تا چند روز آینده میزبان نمایش «کافه پولشری» کار الهام پاوهنژاد خواهد بود که پیش از این چندین نوبت اجرا در سالنهای مختلف و از جمله در خود «شهرزاد» داشته و حالا هم به دعوت این تماشاخانه، بار دیگر بازتولید میشود.اما اگر از خیابان فلسطین جنوبی گذر کنید، با در بسته تئاتر «هامون» رو به رو خواهید شد. با قفلی که بر در این تئاتر زده شده، به نظر میرسد فعلا این سالن بنای بازگشایی ندارد. هرچند هنوز نمیتوان اطمینان داشت که بازگشایی تئاتر از نظر بهداشتی و سلامت افراد، اتفاق درستی است ولی میتوان با رعایت موارد بهداشتی، این ریسک را پایین آورد و اینجاست که بار دیگر صدای اعتراض مدیران سالنهای خصوصی را میشنویم؛ بدقولی مدیران تئاتری در تامین مواد ضد عفونیکننده.
مدیران تماشاخانههای خصوصی در دوران کرونایی بارها با مسئولان اداره کل هنرهای نمایشی دیدار کردند و هر بار امید بستند که شاید کمکی ناچیز، دستشان را بگیرد ولی هنوز از این کمکها خبری نشده است. آنان بتدریج توقع خود را تغییر دادند و به وعده اداره کل هنرهای نمایشی برای تامین مواد ضد عفونی کننده دل خوش کردند ولی ظاهرا این هم دلخوشی بیفرجامی بوده است.در همین زمینه مدیران دو سالن خصوصی نکاتی را با ایسنا در میان گذاشتند. شاهین چگینی رییس انجمن صنفی تماشاخانههای تهران و مدیر تماشاخانه مشایخی درباره آغاز به کار تئاتر مستقل و خانه نمایش مهرگان میگوید: ظاهرا این دوستان پیشبینی میکنند که تماشاگر میآید و شرایط بهتر از آن چیزی است که تصور میکردند و از این جهت کمی جای امیدواری وجود دارد.او که تصمیم دارد فعالیت تماشاخانه خود را از 12 تیر ماه آغاز کند اضافه میکند: مشکلات سر جای خودش باقی است و دیگر درمانده شدهایم. چگینی از یک مورد عجیب دیگر هم سخن میگوید؛« گفته بودند مواد ضد عفونی کننده و بهداشتی را در اختیارمان قرار میدهند چون ضد عفونی کردن روزانه این همه صندلی نیازمند حجم بالایی از مواد ضد عفونی کننده است که تهیه آن از توان یک مجموعه خصوصی تئاتری خارج است. به طوری که حجم بالایی از این مواد فقط صرف ضد عفونی کردن صندلیها و سطوح میشود. حالا دیگر دستکش و ماسک و تب سنج و ... برای تماشاگران بماند.»
او اضافه میکند: علاوه بر اینکه هزینه بسیار بالایی دارد، پیدا کردن این مواد در حجم بسیاری بالایی که ما نیاز داریم، برای تماشاخانهها دشوار است و اگر قرار باشد، دولت هیچ اقدامی نکند، یک بدهکاری دیگر به مجموعه بدهیهایمان اضافه میشود. چون به هر حال بحث امنیت و سلامت مخاطب و گروههای نمایشی در بین است.
چگینی با ابراز تاسف از اینکه تمام وعدههای دولت برای تهیه این مواد در حد حرف باقی مانده، میافزاید: الان به دلیل بازگشایی تئاتر و سینما، این وعدههای انجام نشده آسیبزننده است چراکه دوباره شاهد بالا رفتن آمار مبتلایان به کرونا هستیم و این گونه بازگشایی هم میتواند آسیب جبرانناپذیری به بار بیاورد.او که امیدوار است این مشکل خیلی زود حل بشود، یادآوری میکند: آقای آشنا مدیر اداره کل هنرهای نمایشی قول داده بودند مواد مورد نیاز ما را برای دو سه ماه اول بازگشایی تئاتر، تامین کنند. به همین دلیل ما به طور مستقیم از ستاد ملی مبارزه با کرونا پیگیری نکردیم.این سالندار میگوید: خیلی زودتر از اینها نامه نگاریها انجام و میزان مصرف سالنها محاسبه و اعلام شد ولی تاکنون که هیچ اتفاقی نیفتاده است در حالیکه این مواد باید دستکم یک هفته زودتر از زمان بازگشایی سالنها به ما میرسید تا تقسیمبندی کنیم و همه با آرامش کارشان را آغاز کنند. این موضوع اصلا شوخیبردار نیست البته خودمان حواسمان هست ولی تا کجا میتوانیم همه مشکلات را به تنهایی حل کنیم. به نظرم باید بعد از این ماشینهایمان را بفروشیم و مواد ضدعفونیکننده تهیه کنیم. داود نامور مدیر تماشاخانه نوفل لوشاتو نیز که از اوضاع و احوال این روزهای تئاتر دل خوشی ندارد، میگوید: وضعیت خوبی برای اجرای تئاتر نیست و متقاضیان خوبی هم نیستند.
او این پرسش اساسی را هم مطرح میکند که اجرا به چه قیمتی؟! برای کدام تماشاگر؟! همین شرایط آنان را بر آن داشته تا فعلا هیچ تدارکی برای اجرای نمایش نداشته باشند.نامور اضافه میکند: فعلا هیچ برنامهای نداریم ولی اگر احساس کنیم تماشاگر میآید، ممکن است از پایان این ماه، برنامههایی داشته باشیم.او معتقد است که وقتی دولت اعلام بازگشایی میکند، اول باید شرایط را مهیا کند ولی وقتی هنوز نتوانسته مواد ضدعفونی کننده را در اختیار مجموعههای تئاتری بگذارد و تجهیزات لازم را برای حضور تماشاگران فراهم آورد، مخاطب چگونه باید اعتماد کند و با آرامش خاطر به تماشای تئاتر بیاید. این سالندار نتیجه گیری می کند اول باید تجهیزات لازم را برای ضدعفونی کردن سالن و موارد بهداشتی ایجاد کرد تا تماشاگر بتدریج اعتماد کند و به تئاتر بیاید. در غیر این صورت هیچ اتفاقی نمیافتد.