گروه بین الملل: «وقتی پلیس پشت دروازه ما آمد، ما همه در خواب بودیم، در را به شدت زنگ میزدند، برآمدم، پرسیدند که تعداد خانوادهتان چند نفر است.... کودکان را از خواب بیدار کردند و ما را به حاجیکمپ بردند».
این اظهارات یک زن پناهجوی افغان مقیم اسلام آباد، پایتخت پاکستان، است که در ترس و نگرانی از اخراج به افغانستان به سر میبرد.
پناهجویان افغان میگویند که یک هفته است که زندگیشان در پایتخت پاکستان به سختی سپری میشود.
این زن افغان و خانواده پنج نفره آنها که در انتظار انتقال به کشور سوم در پایتخت پاکستان به سر میبرند، خوششانس بودند که این بار آزاد شدند اما میگویند پلیس به آنها گفت: «ده روز وقت دارند که یا آمریکا شما را ببرد یا ویزا بگیرید.» او میگوید ۱۰ شهروند افغانستان از جمله چند زن از همسایههای آنها اخراج شدند.
این زن که نمیخواهد نامش گرفته شود، میگوید: «نمیفهمم چه کار کنم و آرامش ندارم و استرس شدید دارم. در این شهرک حدود دو هزار افغان هستند که هر روز دو سه بار پلیس شماری از آنها را برای اخراج اجباری به افغانستان میبرد.»او میافزاید در میان پناهجویان افغان «فضای غم و اندوه در شهرک حاکم است .... در سرنوشت نامعلوم و سردرگم قرار داریم و هیچ نمیدانیم که سرنوشت ما چه میشود.»
در موج تازه اخراج پناهجویان از اسلام آباد، پلیس با یورش به بازارها و خانههای افغانها «صدها نفر از جمله زنان و کودکان» را برای اخراج اجباری به افغانستان بازداشت کرده است. شماری از آنها از ترس حکومت طالبان به پاکستان پناهنده شده یا در انتظار انتقال به کشور سوم هستند.
ثریا در افغانستان فعال حقوق بشر و زنان بود و سه سال است که همراه با خانواده خود که در میانشان پنج کودک ۷ تا ۱۱ ساله هستند، به پاکستان رفتهاند و در انتظار پذیرش در کشور سوم هستند.
ثریا گفت دو بار مصاحبه در کمیساریای پناهندگان سازمان ملل داده است، و در جواب تماسها «فقط کلمه انتظار را از سازمان ملل میشنوم.»
پناهجویان افغان میگویند ورود شبانه پلیس به خانهها سبب شده که کودکانشان «آسیب جدی» ببینند.
ثریا میگوید: «کودکان ما تا اسم پلیس را میشنوند در گوشهای پنهان میشوند.»
ریچارد بنت، گزارشگر ویژه حقوقبشر سازمان ملل برای افغانستان در ایکس نوشت که درخواست میکند که افغانهای آسیبپذیر برگردانده نشوند و افزوده است: «من از همه کشورها میخواهم که کمک مالی به کشور میزبان و راههای انتقال را تسریع کنند.»
سفارت حکومت طالبان در اسلام آباد روند تازه دستگیری و اخراج را محکوم کرده است. این سفارتخانه میگوید «بیش از هشتصد نفر» بازداشت و اخراج شدهاند، در حالیکه «۱۳۷ تن از آنها تمامی مدارک اقامتی داشتند.»
«روز در پارکها هستیم و شب در خانه هستیم»
هامون خموش، روزنامهنگار پناهنده افغان در اسلام آباد، با نشر ویدیویی در فیسبوکش خواهش میکند که نهادهای پاکستانی سریعتر ویزای آنها را تمدید کنند. او میگوید برای تمدید ویزای خود اقدام کرده که «حدود یک ماه» را در بر میگیرد، در این مدت با آنکه «شماره شناسایی» دارد اما پلیس تنها ویزا را قبول میکند.
او میگوید پلیس در جریان عملیات جستجو، برای بازداشت و اخراج آنهایی که اسناد ندارند، خانه به خانه میگشتند.
«سه شب است که خواب نداریم، روز در پارکها هستیم و شب در خانه هستیم. ... دعا کنید برای ما.... به هر حال، ترس از دیپورتشدن داریم.»
او میافزاید که شش ماه است که در این وضعیت به سر میبرد.
یک مهاجر افغان در پیامی نوشته است: «من دارای کیس P2 آمریکا هستم و تمام مراحل اداری و بررسی پروندهام تکمیل شده است. اکنون در انتظار پرواز برای انتقال به ایالات متحده هستم. اما در ماههای اخیر، دولت پاکستان شرایط زندگی را برای مهاجرین بسیار دشوار کرده است. اقدامات گستردهای برای بازداشت و دیپورت مهاجرین به افغانستان آغاز شده و این مسئله موجب نگرانی عمیق افرادی چون من شده است، چرا که بازگشت به افغانستان برای بسیاری از ما تهدیدی جدی برای جان و امنیت ما محسوب میشود.»
در پی افزایش انتقادها، معاون دفتر اداری شهر اسلامآباد میگوید که تنها آن عده از مهاجران افغان اخراج میشوند که فاقد مدرک اقامت معتبر در پاکستان هستند.
در بیانیهای که از سوی دفتر وی منتشر شده، آمده است کسانی که ویزا، کارت شهروندی افغانستان و اسناد ثبت نام مهاجران افغان موسوم به «پیاوآر» دارند، به افغانستان برگردانده نمیشوند. همچنین گفته شده کسانی که در انتظار رفتن به کشورهای سوم هستند هم بازداشت نمیشوند.
روزنامه دان چاپ پاکستان هم گزارش داده که حکومت پاکستان به دادگاه عالی این کشور اطمینان داده که اعتبار کارتهای اقامتی افغانها (پیاوآر) تا ۳- جون/ژوئن سال جاری تمدید شده است.
حکومت پاکستان گفته است که افغانهایی که در پاکستان با هرنوع کارت اقامتی از جمله پیاوآر، کارت شهروندی افغان (ایسیسی) در این کشور به سر میبرند «اخراج نخواهند شد.»
حدود دو میلیون افغان این دو دو نوع مدارک اقامتی را در پاکستان دارند.
مسئولان پاکستانی میگویند طی هفته اول ژانویه ۱۸۵ «مهاجر غیرقانونی» دستگیر و بجز دو نفر از آنها، بقیه به افغانستان برگردانده شدهاند.
این بیانیه میافزاید که عملیات آنها فقط علیه پناهندگانی است که ویزا یا سایر اسناد قانونی برای اقامت در اینجا ندارند.
این در حالیست که در اواخر نوامبر گذشته، همزمان با اعتراضات گسترده در پاکستان برای رهایی عمران خان، نخست وزیر پیشین از زندان و گزارش دستگیری شماری افغان که در اعتراضات شرکت داشتند، وزارت کشور پاکستان اعلام کرد که حضور افغانها در اسلامآباد پس از ۳۱ دسامبر منوط به داشتن مجوز خاص (اناوسی) خواهد بود.
رسانههای پاکستانی گزارش دادند که در میان بازداشتشدههای تظاهرات حزب انصاف در روز (۲۶ نوامبر) در اسلام آباد دهها افغان نیز دستگیر شدهاند.
محسن نقوی، وزیر کشور پاکستان، افغانها را متهم به درگیری با پلیس کرده بود و گفته بود که از ماه ژانویه تمام اتباع خارجی که این مجوز ویژه را ندارند، بازداشت خواهند شد.
براساس دستور حکومت پاکستان این مجوز خاص باید از سوی «دفتر اداری شهر اسلام آباد» برای افغانهای متقاضی صادر شود اما با وجود دهها درخواست، تاکنون هیچ مجوزی از این نهاد صادر نشده است.
برخی ناظران تیرگی روابط میان کابل و اسلام آباد را در پسزمینه سختگیریها به افغانها در پاکستان میدانند.در نتیجه حملات چند روز پیش هواپیماهای پاکستانی در خاک افغانستان و در واکنش به حملات به پستههای نیروهای پاکستانی روابط حکومت طالبان و پاکستان تیره شد.
حکومت طالبان اتهام پناه دادن به اعضای طالبان پاکستانی (تیتیپی) را رد میکنند اما تکذیبهای کابل برای مقامها در اسلامآباد به هیچ وجه قانع کننده نبوده است.
آمار سازمان جهانی مهاجرت نشان میدهد که از ۱۵ سپتامبر ۲۰۲۳ تا ۱۵ دسامبر ۲۰۲۴، نزدیک به ۸۰۰ هزار شهروند افغان از پاکستان به افغانستان اخراج شدهاند.
اسلام آباد در توجیه این روند گفته بودند که برای مقابله با افزایش حملات گروه طالبان پاکستانی (تیتیپی) افغانهای فاقد مدارک اقامتی را اخراج میکنند.
حکومت پاکستان سال گذشته را «مرگبارترین» سال برای نیروهای امنیتی خود در یک دهه گذشته عنوان کرده است.
دادههای رسمی از منابع نظامی پاکستان نشان میدهد که ایالتهای خیبرپختونخوا و بلوچستان در یک سال گذشته، بدترین آسیبها را از این نوع خشونتها متحمل شدهاند، به طور متوسط، روزانه نزدیک به ۷ نفر جان خود را از دست دادند.