مقصر مرگ تدریجی یوزهای ایرانی کیست؟

گروه جامعه: مدیر عامل انجمن یوزپلنگ ایرانی با اشاره به آخرین وضعیت یوزپلنگ‌های آسیایی موجود در زیستگاه‌های طبیعی حیات وحش گفت: با احتساب یوزهایی که احتمالا شناسایی نشده‌اند، جمعیت این گونه در ایران زیر ۳۰ فرد برآورد می‌شود. به گزارش ایسنا، مرتضی پورمیرزای با تشریح وضعیت یوزهای باقی مانده در زیستگاه خاطرنشان کرد: براساس آخرین آمار مربوط به یوزهای بالغ و جدا از مادر، در سه سال اخیر تعداد این یوزها به ۱۲ فرد می‌رسد همچنین مدتی بعد نیز یکی از یوزها که چند وقتی مشاهده نشده بود، شناسایی شد و این تعداد به ۱۳ فرد رسید. در این مدت از میان توله‌های متولد شده، استقلال و یا مرگ شش توله به اثبات نرسیده بنابراین همچنان ممکن است به آمار افزوده شوند.وی با اشاره به استان‌های محل زندگی این یوزهای آسیایی گفت: یک یوز در خراسان جنوبی، سه یوز در یزد و ۹ یوز در توران سمنان زندگی می‌کنند.

پورمیرزای ضمن اشاره به احتمال وجود یوزهای بیشتر که هنوز شناسایی نشدند، اظهارکرد: امکان دارد یوزهای بیشتری خارج از مناطق حفاظت شده و دید دوربین‌های ما وجود داشته باشند. این یوزهایی که وضعیت آن‌ها گزارش شده در مناطق حفاظت شده دیده شده‌اند و یوزهایی در خارج از زیستگاه دیده می‌شوند با تصویربرداری دقیقی گزارش نمی‌شوند. لذا نمی‌توانیم آن‌ها را با دقت با شناسنامه یوزهای خود مطابقت دهیم.

وی با بیان اینکه احتمال دارد یوزهایی خارج از محدوده شناسایی ما وجود داشته باشند اما عدد بزرگی نیستند، تصریح کرد: شناسنامه‌ها بر اساس مشاهدات محیط بان‌ها و با استفاده از بهترین دوربین‌ها تهیه شده‌اند. در مکان‌های دیگر که دوربینی وجود ندارد، طعمه کمتر و شرایط زندگی برای یوز نامناسب‌تر است اما به‌طور قطع تعدادی نیز در همین شرایط وجود خواهند داشت.

مدیرعامل انجمن یوزپلنگ ایرانی در ادامه اظهار کرد: با احتساب این یوزهای گزارش نشده، سخت است که عدد دقیقی برای جمعیت یوزها اعلام کنیم. می‌توان گفت که براساس سرشماری سال ۱۴۰۰، جمعیت فعلی یوزها کمتر از ۳۰ فرد است و طبق آخرین مقاله علمی منتشر شده این عدد کمتر از ۴۰ فرد اعلام شده است. در مناطقی مثل توران با داده‌های قبلی کاهش جمعیت نداشتیم اما در خراسان شمالی کاهش جمعیت یوزها گزارش شده است. چهار یا پنج سال پیش دو خانواده یوز شناسایی شدند اما از سال ۹۷ که یک نر ثبت کردیم و در تصادف تلف شد، یوز جدیدی ثبت نشد.

پورمیرزای اضافه کرد: در سال ۱۴۰۰ نیز یک یوز در تصویر برداری غرب میاندشت در خراسان شمالی دیده شد که قابل شناسایی نبود. در زیستگاه‌های جنوبی نیز کاهش مشاهده شده است. در استان خراسان جنوبی از سال ۹۳ هیچ یوز جدیدی شناسایی نشده است. اوضاع در کرمان نیز به همین شکل است. لاشه‌ای نیز که در این استان شناسایی و علت تلف شدن آن مرگ طبیعی تشخیص داده شد هم قبلا در نایبندان خراسان جنوبی بود. به‌طور کلی شواهد کاهش جمعیت یوز را تایید می‌کنند.

وی با اشاره به اقدامات لازم برای بهبود وضعیت شناسایی یوزها گفت: چون یوزها جابجا می‌شوند و برخی تصاویر توسط همیاران و اهالی محلی گرفته می‌شود نمی‌توان انتظار تصویر خوب و باکیفیت داشت. تعداد بالایی نیز از یوزها وجود ندارد.این مشاهدات هم اغلب مربوط به زیستگاه شمالی است و در جنوب تصویر یوز ناشناسی ثبت نشده است.

پورمیرزای در پایان با اشاره به وضعیت توله یوز باقی مانده که در اسارت متولد شده گفت: دامپزشکی که برای این پروژه دعوت شده بهترین گزینه ممکن در این زمان اندک است. وی تجربه بالایی دارد و بر اساس آمار خودشان ۶۵۰ یوز با موفقیت ۹۹ درصد به دنیا آورده است. با این شرایط می‌توان به عددی که می‌گوید، اعتماد کرد. شکی نیست که اوضاع یوز بحرانی است و دولت و کارشناسان در کنار فعالان محیط زیست باید برای تغییر این اوضاع تلاش کنند. لازم است سازمان حفاظت محیط زیست هم بودجه خوبی در اختیار مناطق قرار دهد. بهبود ظرفیت‌ها در کنار تکثیر در اسارت به صورت شفاف می‌تواند راه چاره نجات یوز باشد.