راهکارهای موثر در رابطه با مطالبه مهریه، بسته به نوع آن و شرایط پرونده انتخاب میشود؛ عدم توانایی بانوان غیرمتخصص در تشخیص روشهای اخذ مهریه، امری بدیهی است، لذا در مقاله «راهکارهای قانونی برای دریافت مهریه؛ وکیل یا صبر؟» مستند به مواد قانونی و تحت نظر کارشناسان حقوقی به پرتکرارترین سوالات پاسخ داده میشود.
مطالبه مهریه و همه چیز درباره آن
پیش از آنکه به راهکارهای سازنده طی مراتب قانونی مطالبه مهریه پرداخته شود، بهتر است درک صحیحی از چیستی، زمان مطالبه و انواع این حق به وجود بیاید.
با ابلاغ شدن دین اسلام به مردم، تحولی قابل توجه در تمامی عرصهها از جمله حقوق فردی و اجتماعی رخ داد؛ تبعا برای بانوان که اکثرا مورد اذیت و آزار قرار میگرفتند نیز حقوقی در نظر گرفته شد، مثل نفقه و مهریه. با پیشرفت تکنولوژی و گسترش تمدن در ایران، قوانینی برای اصلاح جامعه طبق شرع وضع شدند؛ لذا در کتب حقوقی نیز زن طی ازدواج از حق مهریه برخوردار میباشد.
محدوده اموالی که زوجه میتواند در سند مهریه ثبت کند، در ماده 1078 قانون مدنی شرح شده است:
«هر چیزی را که مالیت داشته و قابل تملک نیز باشد، میتوان مهر قرار داد.»
بنابر ماده مذکور، تمام اموال منقول و غیرمنقول که از ارزش مادی برخوردارند و مالکیت آن قابل واگذار کردن است، میتواند مهریه زوجه درنظر گرفته شود مثل سکه، پول نقد، اتومبیل، مسکن و…
برخلاف حق نفقه زوجه که در ازای تمکین خاص (برقراری رابطه زناشویی) و عام (فرمانبرداری از مرد در امور) زن از شوهرش انجام میشود و تنها در طول زندگی مشترک پرداخته میشود، دریافت مهریه از زوج هیچگونه مسئولیتی برای زوجه به همراه ندارد و بازه زمانی مطالبه آن نیز بسیار گسترده تر است:
بسیاری از افراد بر این باورند که مهریه تنها همزمان با طرح دادخواست طلاق قابل مطالبه میباشد، اما مالکیت این اموال طی زندگی مشترک و حتی پس از طلاق نیز میتواند از زوج دریافت شود. اگر دادخواست مطالبه مهریه ثبت شود، ولی مرد در قید حیات نباشد، بازماندگان وی وظیفه پرداخت را دارند؛ جالب است بدانید که با فوت زوجه نیز همچنان امکان دریافت مهریه توسط وارثین وی وجود دارند:
الف) وارثین نسبی: این افراد به دلیل نسبت خونی که دارند، وارث یکدیگر شناخته میشوند؛ مانند خواهر، برادر، پدر و مادر.
ب) وارثین سببی: اشخاصی که به سبب عقد قراردادی، خویشاوند یکدیگر محسوب میشوند وارثین سببی یکدیگرند؛ مانند زن و شوهر که به واسطه امضای عقدنامه، خانواده و وارث یکدیگر محسوب میشوند. در چنین موقعیتهایی توصیه میشود با
بهترین وکیل خانواده در کرج یا محل زندگیتان مشورت کنید تا بهترین راه حلها در اختیار شما قرار گیرد و بتوانید به حق و حقوق خود دست یابید.
راهکارهای قانونی برای دریافت مهریه
حق مهریه در انواع مختلفی وجود دارد که زن و مرد باید پیش از ازدواج بر سر نوع آن به توافقی برسند؛ هنگام جاری شدن صیغه نکاح و امضای عقدنامه توسط زوجین، ماهیت مهریه و نوع اموال نیز ثبت میشود. بدیهی است که راهکارهای قانونی برای دریافت مهریه بسته به نوع آن متفاوت میباشد؛ در این بخش ضمن شرح انواع مهریه بدین روشها نیز پرداخته خواهد شد:
الف) مهریه عندالاستطاعه
همانطور که از نام این نوع آشکار میباشد، اخذ مهریه وابسته به استطاعت مالی شوهر است؛ بدان معنا که واگذاری مالکیت اموال تحت عنوان مهریه، رابطه مستقیم با اموال و درآمد زوج دارد.
روش مطالبه مهریه عندالاستطاعه
1. مانند سایر فرآیندهای حقوقی، ابتدا زوجه باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و تحت نظر مسئولین دادخواستی با این مضمون تنظیم و ثبت کند؛ بیان نوع مهریه، نوع مال و میزان آن و همچنین بیان اظهاراتی که استطاعت مالی شوهر را متذکر میشود، الزامی است.
2. پس از بررسی مدارک و ثبت دادخواست، کارمندان رسمی پرونده را به دادگاه خانواده ارجاع میدهند؛ برای دادرسی به پرونده مهریه جلساتی تشکیل خواهد شد که زمان، مکان و تاریخ آنها توسط ابلاغیههایی به طرفین اعلام میشود.
3. اموال مرد که سند رسمی و ثبت شده دارند، با استعلام دادگاه در سیستم اسناد مشخص میشوند؛ همچنین طی جلسات دادگاه، زوجه یا نماینده حقوقی وی باید اموال غیررسمی زوج را به مقام قضایی معرفی کنند؛ مانند شمش طلا در گاوصندوق شخصی! نهایتا اگر استطاعت مالی شوهر اثبات شود، قاضی حکم پرداخت مهریه را صادر میکند.
4. در این مرحله اگر مرد بتواند اعسار خود در پرداخت مهریه را اثبات کند، امکان تقسیط مهریه نیز به وجود میآید؛ بسته به توانایی مالی شوهر مبلغ و تاریخهایی برای پرداخت قسط توسط کارشناسان قضایی مشخص خواهد شد.
راهکارهای جلوگیری برای فرار از پرداخت مهریه
از آنجا که لازمه مطالبه مهریه عندالاستطاعه، اثبات تمکن مالی شوهر است، با اثبات خلاف آن توسط مرد، وی از پرداخت مهریه معذور میشود؛ فرار از پرداخت مهریه به دو روش امکان پذیر است.
مرد میتواند با انتقال مالکیت اموالش به صورت صوری به یکی از نزدیکان، ادعای عدم تمکن کند؛ همچنین میتواند چکی بی محل هم ارزش با اموالش به اسم یکی از نزدیکان بکشد، سپس اموال وی توقیف شده و جواب استعلام دادگاه «عدم استطاعت مالی» میشود!
• برای جلوگیری از فرار پرداخت مهریه، دادخواست مطالبه زوجه باید پیش از صدور چک یا انتقال سند توسط شوهر، انجام شود؛ پس اگر همچین قصدی دارید، بهتر است مراحل قانونی را به صورت مخفیانه پیش ببرید.
• فرار از مهریه جرم است؛ با ارائه مدارکی محکمه پسند دال بر تحقق این امر، مهریه عندالاستطاعه قابل وصول خواهد شد.
از آنجا که اثبات این موضوع در محضر دادگاه بسیار دشوار است، استخدام و مشاوره با یک وکیل مجرب پیشنهاد میشود. از همین رو اگر به دنبال
بهترین وکیل طلاق در کرج یا محل زندگیتان هستید، میتوانید در سایت نوین وکلا لیستی از وکلای خوب و حرفه ای را مشاهده کنید و با خیال راحت پرونده ای که در اختیار دارید را به وکیل بسپارید.
ب) مهریه عندالمطالبه
اگر این نوع مهریه در سند ازدواج ثبت شود، با تنظیم دادخواست مطالبه مهریه توسط زوجه، شوهر ملزم به پرداخت آن است و استطاعت مالی وی در نظر گرفته نخواهد شد!
روش مطالبه مهریه عندالمطالبه
مراتب قانونی مطالبه مهریه عندالمطالبه مشابه با مهریه عندالاستطاعه است؛ با این تفاوت که استعلام و معرفی اموال صورت نخواهد گرفت. اگر دلیل عدم پرداخت مهریه توسط مرد عدم استطاعت مالی وی باشد و معسر شناخته شود، مهریه تقسیط خواهد شد.
راهکارهای قانونی برای دریافت مهریه چیست؟
اگر شوهر متمکن باشد، ولی همچنان از پرداخت مهریه عندالمطالبه سر باز زند، امکان اعمال پیگرد قانونی علیه وی وجود دارد:
1. صدور حکم جلب مرد
2. ممنوعیت خروج شوهر از کشور
3. توقیف اموال زوج؛ البته تنها اموالی که جزو مستثنیات دین نیستند قابل توقیف میباشند.
کلام آخر
مهریه از زمان جاری شدن نکاح قابل مطالبه است، حتی پس از فوت زوج یا زوجه! برای مطالبه مهریه باید دادخواستی با همین مضمون توسط زوجه ثبت شود و با حضور طرفین در جلسات دادگاه، قاضی حکم پرداخت یا معذوریت شوهر از پرداخت مهریه (در صورت عندالاستطاعه بودن مهریه) را صادر میکند. اگر در مطالبه مهریه عندالاستطاعه فرار از مهریه صورت گرفته باشد، باید این جرم ثابت شود تا مهریه پرداخت گردد. از راهکارهای قانونی مطالبه مهریه عندالمطالبه نیز میتوان به جلب، ممنوعیت از خروج و توقیف اموال اشاره کرد.