گروه فرهنگی: در اثرگذاری دنیای سینما شکی نیست و اگر کسی ادعا کند با تماشای برخی از فیلمهای سینمایی یا سریالهای برجسته تغییری ولو اندک نکرده، سخنی گزاف گفته است. یکی از جلوههای هنری قدرتمند در دنیای مدرن و حتی قبل از آن، سینما در معنای اعم بوده است.
فهرست فیلم هایی که جهان را تغییر دادند
داستان یک فیلم سینمایی یا سریال میتواند تماشاگران را هم به گریه وادار کند و هم آنها را به خنده بیندازد. همچنین گاهی اوقت آثار سینمایی منبع الهام افراد میشوند و مسیر زندگی آنها را به کلی تغییر میدهند. واقعیت در دستان یک فیلمساز برجسته و درجه یک به هر شکلی میتواند پرداخت زده شود.
یک فیلم خوب میتواند چشم انداز جدیدی به تصویر بکشد، صدای یک گروه یا قوم خاص باشد و در عین حال داستانهای واقعی یا غیرواقعی حاوی پند و اندرز را به زیبایی به نمایش بگذارد. فیلمسازان گاهی اوقات به اندازهای یک درونمایه یا موضوع را پرداخت میزنند که دنیای واقعی هم آن را میپذیرد و تغییر دیدگاهی مهم به وجود میآورد.در مطلب پیش رو تصمیم گرفتهایم به معرفی آثاری بپردازیم که موفق شدهاند دنیای واقعی را تغییر دهند. فیلمهایی که در ادامه معرفی میشوند، هنر را یک گام فراتر از سرگرمی به سوی جلو راندهاند. با ما همراه باشید.
۱. فیلم کوتاهی درباره کشتن – A Short Film About Killing
سال انتشار: ۱۹۸۸
کارگردان: کریشتوف کیشلوفسکی
بازیگران: میروسواف باکا، یان تساش
امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۸ از ۱۰
امتیاز منتقدان راتن تومیتوز: ۹۰ از ۱۰۰
برخی از کشورها قاتل را اعدام میکنند و برخی دیگر کشته شدن به خاطر قتل را توجیه مناسبی نمیدانند و به مجازاتهای حبس طولانی مدت و بازدارنده روی میآورند. به هر حال این موضوعی است که قرنها محل بحث بوده و نمیتوان با اطمینان راجع به آن صحبت کرد.
مخالفان اعدام ادعا میکنند که کشتن عملی غیرانسانی و منفی است اما اگر چنین اقدامی منفی تلقی میشود چرا دولت چوبه دار تدارک دیده و قاتلان به را قصاص محکوم میکند. آیا مفهوم کشتار عادلانه پاسخگوی نیاز مخالفان است؟ لهستانیها با اکران فیلم کوتاهی درباره کشتن به سوالات فوق پاسخ دادند.
در این اثر زیبا و به یادماندنی، تبعات منفی قتل یک انسان به خاطر به قتل رسیدن انسانی دیگر به نمایش گذاشته و منتقدان بسیاری به تحسین آن پرداختهاند. البته انتقادات تند و شدیدی هم داشته است. شاید باورتان نشود ولی اثری که کریشتوف کیشلوفسکی خلق کرد، باعث لغو مجازات اعدام در لهستان شد و قوانین دنیای واقعی را تغییر داد.
فیلم کوتاهی درباره کشتن از آن قسم آثاری است که میزان دغدغه کارگردان را به تصویر میکشد و نشان میدهد که چگونه موضوعات جهان فیلم میتوانند باعث تغییر و دگرگونی دنیای واقعی شوند. تنها با یک اثر هنری، مجازات سالب زندگی لغو شده و قوانین یک کشور اصلاح میشود.
۲. جی. اف. کی – JFK
سال انتشار: ۱۹۹۱
کارگردان: الیور استون
بازیگران: جیم گریسون، کوین کاستنر، گری اولدمن
امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۸ از ۱۰
امتیاز منتقدان راتن تومیتوز: ۸۸ از ۱۰۰
ترور مرموز جان اف کندی، رئیس جمهور آمریکا یکی از قتلهای مهمی است که فیلمهای بسیاری راجع به آن ساخته شده است. فیلم جالب توجه جی اف کی اثری ساخته شده پیرامون سوالاتی است که تا به امروز بدون پاسخ مانده و کسی به آنها اعتنایی نکرده است. منظور از چنین سوالاتی، تئوریهای توطئهای است که بعد از ترور مطرح شدهاند.
فیلم جی اف کی یک اثر تاریخی برای رسیدن به منشأ ترور جان اف کندی نیست و فقط سعی میکند همه احتمالات روز ترور را مطرح کند و با نسخهای که دولت به مردم نشان داده متفات باشد. اثر این فیلم به حدی بود که دولت آمریکا تصمیم گرفت به محض رسیدن اطلاعات بیشتر، جزئیات قتل ریاست جمهوری را با مردم به اشتراک بگذارد.نظریه پردازان علت ترور جان اف کندی پس از طرح جزئیات قتل وی دست از سر دولت برداشتند و پروندههای حقیقی راجع به ترور به کمک فیلم جی اف کی برملا شد.
۳. خط آبی باریک – The Thin Blue Line
سال انتشار: ۱۹۸۸
کارگردان: اورل موریس
بازیگران: رندل دیل آدامز
امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۸ از ۱۰
امتیاز منتقدان راتن تومیتوز: ۹۰ از ۱۰۰
تأثیر فیلمهای فهرست پیش رو را نمیتوان در دنیای واقعی با متر یا ماشین حساب اندازه گرفت اما اثری که فیلم خط آبی باریک گذاشته را میتوان اندازه گیری کرد. خوشبختانه با پخش مستند خط آبی باریک و پرداختن به پرونده قتل رندل دیل آدامز، پلیس قاتل اصلی را پیدا کرد و محکوم این پرونده از حبس ابد رهایی یافت.
رندل دیل آدامز مرد بخت برگشتهای بود که به خاطر یک قتل ناکرده به زندان افتاده و حبس ابد گرفته بود. او مرتکب قتل نشده بود ولی ادله و شاهدان دست به دست هم داده بودند تا همه چیز علیه آدامز شود. پس از پخش فیلم خط آبی باریک در سال ۱۹۸۸ میلادی، پلیس حاضر شد تحقیقات گستردهای را راجع به این پرونده آغاز کند.
آنها به این نتیجه رسیدند که شهادت شهود غیرقابل اتکا بوده و باید همه چیز از دوباره بررسی شود. پس از پایان بررسیها، پلیس بیگناهی رندل آدامز را ثابت کرد و او آزاد گردید و بدین ترتیب خلق یک مستند زیبا با جزئیات دقیقش باعث رهایی یک انسان بیگناه از چنگال حبس ابد شد.
۴. تاپ گان – Top Gun
سال انتشار: ۱۹۸۶
کارگردان: تونی اسکات
بازیگران: تام کروز، کلی مکگیلس، آنتونی ادواردز
امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۶.۹ از ۱۰
امتیاز منتقدان راتن تومیتوز: ۸۳ از ۱۰۰
فیلمهای هیجان انگیزی برای دعوت مردم به ثبت نام در نیروهای نظامی منتشر شده اما هیچ کدام آنها به اندازه تاپ گان موفق ظاهر نشده است. در این فیلم میبینیم که خلبانها با هیجانی وصف نشدنی به پرواز در میآیند و حتی میتوانند دیوار صوتی را بشکنند.
خلبانهای این فیلم با نهایت دقت و شجاعت به تحرکات دشمن نگاه میکنند و با کوچکترین اشتباه از رده خارج میشوند. تاپ گان تصور رویایی و ایده آلی از آینده نیروی هوایی آمریکا به نمایش گذاشت به حدی که شهرت این سازمان را چندبرابر کرد. پس از اکران این اثر، تعداد داوطلبان برای ثبت نام در نیروی هوایی به طرز اعجاب انگیزی افزایش یافت.
گرچه در ابتدا درصد درخواستها برای استخدام در نیروی هوایی را ۵۰۰ درصد اعلام کردند اما بعدا گفته شد که ده درصد با افزایش تقاضا در این شغل مواجه شدهاند. این رقم شگفت انگیز است و نشان میدهد که تاپ گان توانسته بر دنیای واقعی تأثیر بگذارد و اعداد و ارقام را دستکاری کند.
۵. بامبی – Bambi
سال انتشار: ۱۹۴۲
کارگردان: دیوید هند
بازیگران: کمی کینگ، هاردی آلبرایت، دونالد نوویس
امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۷.۳ از ۱۰
امتیاز منتقدان راتن تومیتوز: ۷۳ از ۱۰۰
بامبی نشان داد که میتوان با خلق یک اثر جذاب و مفهومی، تصور انسانها را برای همیشه نسبت به یک موضوع تغییر داد. فیلم آروارهها وقتی اکران شد، مردم را با خشونت وصف نشدنی کوسهها و دندانهای تیز و قدرتمند آنها آشنا کرد و به طور کلی کوسهها را ترسناک جلوه داد.
انیمیشن بامبی دقیقا نقطه مقابل آروارهها ایستاد تا تصور شکارچیان را نسبت به گوزنها که موجوداتی بیگناه هستند، تغییر دهد. بامبی جزو بهترین آثاری است که در دوران طلایی دیزنی به نمایش درآمد. در این اثر به یادمادنی، انسان شکارچی مادر یک گوزن کوچولو به نام بامبی را شکار میکند و آهوی جوان زخمی میشود.
در این فیلم حیوانات همچون انسانها و دارای احساسات به تصویر کشیده شدهاند و همین باعث شد شکار حیوانات بیگناه کنار گذاشته شود. یکی از نکات جالب توجه این انیمیشن، به وجود آمدن اصطلاحی به نام «اثر بامبی» است که به این موضوع اشاره میکند که شکارچیان از شکار موجودات زیبا و مهربان خودداری میکنند حال آنکه همچنان به شکار موجودات زشت میپردازند.
۶. آروارهها – Jaws
سال انتشار: ۱۹۷۵
کارگردان: استیون اسپیلبرگ
بازیگران: روی شایدر، رابرت شاو، لورین گری
امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۸.۱ از ۱۰
امتیاز منتقدان راتن تومیتوز: ۹۰ از ۱۰۰
تا پیش از اکران آروارهها کمتر کسی با استیون اسپیلبرگ آشنا بود و این کارگردان معروف با این فیلم به شهرت زیادی رسید. هنوز هم که هنوز است، آروارهها یکی از مشهورترین آثار در کارنامه اسپیلبرگ است. داستان فیلم حول محور حمله یک کوسه سفید به منطقهای ساحلی و تلاش انسانها برای نجات جانشان است.
آروارهها در هر نقطهای که اکران شد، موفق عمل کرد و باعث شد کارگردانش شهرت بیشتری به دست آورد. این فیلم باعث شد انسان به ترس همیشگیاش از یک قدرت بالاتر پی ببرد و نفرت عجیبی نسبت به کوسهها شکل بگیرد. پس از گذشت مدتی مردم هر جا کوسهای پیدا میکردند میکشتند و عدهای باور داشتند که اگر به آنها کاری نداشته باشیم بیآزار هستند.
آروارهها باعث ایجاد یک فوبیا در اجتماع شد و حتی جمعیت کوسهها را کم کرد. آثاری که پس از این فیلم ساخته شده همه به این موضوع میپردازند که کوسهها تشنه خون انسانها هستند. اثر آروارهها در جامعه شناسی به این موضوع اشاره میکند که ادراک جمعی انسانها تغییر پیدا کند.
۷. تولد یک ملت – Birth of a Nation
سال انتشار: ۱۹۱۵
کارگردان: دی. دبیلو. گریفیث
بازیگران: لیلین گیش، می مارش، میریام کوپر
امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۶.۱ از ۱۰
امتیاز منتقدان راتن تومیتوز: ۹۱ از ۱۰۰
متاسفانه تأثیری که فیلم تولد یک ملت روی مردم آمریکا گذاشت بد بود اما به هر حال ما در صدد معرفی آثاری هستیم که به هر نحوی بر دنیای واقعی اثر گذاشتهاند. این فیلم برای نخستین بار در کاخ سفید به نمایش درآمد و باعث شد مسیر همه فیلمسازان تغییر یابد چرا که با خلق زوایای جدید برای دوربین و تکنیکهای سینمایی پویا تحولی نوین به وجود آورد.
شوربختانه این فیلم یک اثر به شدت نژادپرستانه است و باعث جذب افراد نژادپرست شد. در تولد یک ملت فرقه کو کلاکس کلن که اعضای آن سیاه پوستهای آمریکایی را به قتل میرسانند به تصویر کشیده شده است. اعضای این فرقه همچون قهرمانهایی نشان داده شده که باید به آنها احترام گذاشت و همین مسئله باعث شد افراد نژادپرست به این فرقه جذب شوند.
۸. ساکت شده – Silenced
سال انتشار: ۲۰۱۱
کارگردان: هوانگ دونگ هیوک
بازیگران: گونگ یو، جانگ یو می
امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۸ از ۱۰
امتیاز منتقدان راتن تومیتوز: ۹۲ از ۱۰۰
یکی از جذاب ترین فیلمهای کره جنوبی که اثر مهم و بنیادینی روی قوانین این کشور گذاشت، ساکت شده است که یک داستان واقعی را به تصویر میکشد. فردی به نام گونگ یو به استخدام یک مدرسه مختص کودکان ناشنوا در میآید اما به مرور زمان متوجه میشود که همه چیز در این مدرسه عجیب و غریب و به طرز باورنکردنی وحشتناک دنبال میشود.
دانش آموزان گونگ یو به او و گفتههایش گوش نمیدهند، ترسیده به نظر میرسند و مدیران به گونهای رفتار میکنند که انگار در حال پنهان کردن چیزی هستند. گونگ پس از جستجوی بسیار به حقیقت ماجرا پی میبرد و میفهمد که کادر این مدرسه سالهاست مشغول سوء استفاده جنسی از دانش آموزان هستند.
جنبش اجتماعی که پس از اکران این فیلم در کره به راه افتاد در نهایت باعث شد قوانین سختگیرانه و جدیدی برای تجاوز وضع شود. دولت کره به قانون گذاران اجازه داد به شدیدترین شکل ممکن به مجازات محکومین بپردازند. علاوه بر این فیلم ساکت شده منجر به تعطیلی این مدرسه بدنام در کره شد.
۹. پدرخوانده – The Godfather
سال انتشار: ۱۹۷۲
کارگردان: فرانسیس فورد کاپولا
بازیگران: مارلون براندو، آل پاچینو، جیمز کان
امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۹.۲ از ۱۰
امتیاز منتقدان راتن تومیتوز: ۹۸ از ۱۰۰
تا پیش از اکران فیلم پدرخوانده درک درستی از نحوه کار و فعالیتهای جزئی زندگی مافیاها نداشتیم و تمام آگاهی که امروزه شکل گرفته را باید مدیون اثر بینقص فرانسیس فورد کاپولا بدانیم. خانواده دون کورلئونه در این فیلم اوباش و مجرم نیستند و دست به مواد مخدر نمیزنند و تنها زمانی کسی را به قتل میرسانند که به آنها خیانت شده باشد.
در پدرخوانده مافیاها شیک پوش و شرافتمند هستند و تناسبی با مافیاهای واقعی ندارند. آنها مورداحترام واقع میشوند و به باورهای خود پایبند هستند. اصول و قواعد خانواده دون کورلئونه باعث شد مافیاهای واقعی دچار تغییر و تحول شوند و رفتارهای آنها شبیه فیلم پدرخوانده شود.
۱۰. باشگاه مشت زنی – Fight Club
سال انتشار: ۱۹۹۹
کارگردان: دیوید فینچر
بازیگران: ادوارد نورتون، برد پیت، هلنا بونهام کارتر
امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۸.۸ از ۱۰
امتیاز منتقدان راتن تومیتوز: ۹۶ از ۱۰۰
یکی از بهترین آثار دیوید فینچر، باشگاه مشت زنی با بازی جذاب برد پیت است. در این فیلم شاهد روایتی تماشایی از وضعیت اندوه بار انسان مدرن هستیم که کارل پوپر، فیلسوف معروف مضمون آن را به تصویر کشیده است. تبعات یک زندگی مدرن شامل احساس غم ناشی از نابودی زندگی جمعی، استانداردهای بالا برای زندگی بدون وجود هدف و احساس تنهایی و پوچی میشود.
شخصیت اصلی باشگاه مشت زنی در تلاش است حفره خالی زندگیاش را با وسایل گران قیمت پر کند اما موفق نمیشود. او با فردی به نام تایلر دردن آشنا میشود که نمونه بارز یک انسان هرج و مرج طلب است. در واقع فیلم باشگاه مشت زنی هشدار میدهد که نرینگی سمی میتواند منجر به تشکیل فرقههای خطرناک شود.
برخلاف خواستههای نویسنده و کارگردان، تایلر دردن که یک شخصیت خیالی است، نزد مردم به عنوان یک قهرمان و رهبر در نظر گرفته میشود و برخی از او پیروی میکنند. پس از اکران فایت کلاب کار به جایی رسید که باشگاههای مشت زنی بسیاری با همین مضمون به وجود آمدند و خط مشی مردان افراطی را دنبال کردند.